گازگرفتگی و گزش توسط حيوانات
كودكان پیشدبستانی و اوایل دبستان بیشتر از سایر كودكان توسط سگها ونیز انسان گاز گرفته میشوند. گاز گرفتن سگ میتواند باعث خراشیدگی، زخم سوراخدار یا پارهشدگی شود در حالیكه گاز گرفتن گربه و موش صحرایی باعث ایجاد سوراخ میشود.
در برخورد با گازگرفتگی پاسخ سوالات زیر به پزشك در تعیین تكلیف كودك كمك میكند:
حیوان مقصر اهلی است یا وحشی؟ در گازگرفتگی حیوانات وحشی احتمال ابتلا به هاری بیشتر است.
حمله حیوان به دنبال تحریك بوده یا خودبخود؟ (گازگرفتگی بدون تحریك حیوان باید جدیتر تلقی شود)
كودك واكسیناسیون را كامل انجام داده است؟
كودك سابقه حساسیت دارویی دارد؟
شایعترین عارضه گازگرفتگی عفونتها است و جدی ترین عفونتها به دنبال گازگرفتگی، «هاری» و «كزاز» است.
اقدامات لازم در گازگرفتگی توسط حیوان یا انسان
پاكسازی زخم: زخم باید با اسفنج تمیز شده و با سرم شستشو یا سرنگ و با فشار بالا شسته شود. زخمهای سوراخ شده نباید شسته شوند یا با سوزن سركند و با فشار خیلی كم آب شسته شوند.
كشت از محل زخم برای زخمهای دارای عمر بیش از 12 ساعت.
گرفتن عكس رادیوگرافی درباره زخم نافذ درگیر كننده استخوان و بررسی شكستگی یا فرو رفتن اجسام فلزی.
برداشتن بافت مرده روی زخم.
ارزیابی وضعیت واكسیناسیون كزاز و هاری.
ارزیابی وضعیت واكسیناسیون هپاتیت B در گازگرفتگی توسط انسان.
درمان آنتیبیوتیكی در زخمهای متوسط یا شدید، همراه با ایجاد سوراخ، گازگرفتگی صورت، دست و پا، افراد دچار نقص ایمنی یا فاقد طحال یا زخم عفونی.
اصول پیشگیری از گازگرفتگی توسط سگها
جهت خرید سگ در مورد نژاد آن با متخصصین (دامپزشك و ...) مشورت كنید.
سگهای مهاجم نخرید
اگر كودكتان از سگ میترسد، خریدن آن را به تاخیر بیندازید.
در خرید سگ برای خانهای كه در آن شیرخوار یا كودك نوپا زندگی میكند احتیاط كنید.
تمامی سگهای خریده شده را عقیم كنید.
هرگز كودكان كم سن را با سگ تنها نگذارید.
به سگ رفتار مطیعانه و غیر تهاجمی را آموزش دهید.
با سگ بازی تهاجمی نكنید.
به كودك رفتار درست و ایمنی با سگها را آموزش دهید.
هرگز سر به سر یك سگ غریبه نگذارید. در مقابل سگ ندوید و جیغ نزنید. در مقابل یك سگ غریبه بیحركت مثل یك درخت بمانید.
اگر در مقابل یك سگ قرار گرفتید یك توپ را پرتاب كنید و سر جای خود بمانید.
از تماس چشم به چشم با سگ خودداری كنید.
هرگز سگی را كه خوابیده است، در حال غذاخوردن است یا تولههای خود را حمل میكند آزار ندهید.
بو كشیدن سگ راهی برای ارتباط است. قبل از نوازش یك سگ اجازه دهید شما را بو كند.
سگها دوست دارند اجسام متحرك را تعقیب كنند پس جلوی یك سگ ندوید.
سگها سریعتر از انسان میدوند پس سعی نكنید از یك سگ جلو بزنید.
جیغ زدن باعث رفتار درندگی سگ میشود. در برخورد با یك سگ آرام باشید.
سگها دوست دارند به دست و پا، صورت و گردن حمله كنند. در صورت حمله سگ به شما صاف بایستید و با بازوها و دستها از گردن و صورتتان محافظت كنید.
دراز كشیدن شما روی زمین سگ را به حمله تحریك میكند. پس روی زمین دراز نكشید و اگر در این حالت به شما حمله كرد، حركت نكنید، صورت را پایین بگیرید و گوشها را با دست بپوشانید.
نزاع بین سگها را متوقف كنید.
گزش حشرات
به دنبال گزش حشرات ممكن است واكنشهای زیر دیده شوند:
واكنش طبیعی: قرمزی و درد موقت به مدت كمتر از 24 ساعت كه قطر قرمزی كمتر از 5 سانتیمتر است.
واكنش موضعی وسیع: ورم محل گزش با قطر بیش از 5 سانتیمتر كه 7-2 روز طول میكشد و به دنبال گزش پشه، كك و مگس، شایعتر است.
واكنش عمومی غیر تهدید كننده حیات (كهیر، قرمزی پوست بدن، قرمزی و تورم سر و صورت)
واكنش عمومی خطرناك (تنگی نفس، افت فشارخون كه به اینها آنافیلاكسی گفته میشود)
واكنش ناشی از سموم در سم حشرات
واكنشهای غیر معمول: درگیری كلیه، مغز و...
واكنشهای عمومی (گروه 3 و 4) معمولا به دنبال گزش زنبورها و مورچههای آتشی و دروگر میشوند. در بسیاری از كشورها زنبورهای زرد عامل عمده واكنشهای آلرژیك در گزشها هستند.
اقدامات درمانی در گزش حشرات
تمیز كردن موضع
كمپرس سرد (مقداری یخ را خرد كرده داخل نایلون فریزر گذاشته روی محل بگذارید).
تجویز داروهای ضد حساسیت (هیدروكسی زین، سیترزین و...) و مسكنهای خوراكی (استامینوفن و...)
داروهای موضعی مثل كالاندولا، كالامین، افتر بایت و...)
پیشگیری از گزش حشرات
تخریب نواحی كثیف محل تجمع حشرات
خودداری از خوردن و آشامیدن در فضای باز
پوشیدن شلوار پاچه بلند و پیراهن آستین بلند
اجتناب از لباسهای رنگ روشن
عدم استفاده از عطر، ادكلن و اسپریهای معطر در فضای باز
استفاده از دور كنندههای حشرات
استفاده از پشهبند هنگام خوابیدن در فضای باز