زندگی آنلاین؛ مجله اینترنتی سبک زندگی

خونريزيی های گوارشی در كودكان

استفراغ یا اسهال خونی، صحنه وحشتناكی برای هر پدر و مادری است كه فرزندشان دچار این مشكل شده است.

خونریزی‌های دستگاه گوارش در كودكان ممكن است به یكی از چند مشكل زیر ظاهر شود:

 استفراغ خون قرمز روشن با حجم زیاد كه معمولاً در بیماری‌های كبدی رخ می‌دهد.

 استفراغ حاوی رگه‌های قهوه‌ای یا سیاه

 دفع خون روشن از مقعد (پولیپ یا گوشت اضافی در روده، زائده مكل و...)

 دفع مدفوع سیاه و بدبو شبیه قیر (خونریزی معده و دوازدهه)

 مدفوع حاوی رگه‌های خونی (اسهال خونی عفونی، آلرژی گوارشی و...)

 خون روشن در سطح مدفوع به صورت خط (بواسیر، شقاق مقعد)

توجه به نكات زیر در مورد خونریزی‌های گوارشی كودكان ضروری است

آیا ماده مورد نظر واقعاً خون است؟

به عنوان مثال خوردن قطره آهن، لبو، گوجه‌فرنگی، شكلات و برخی داروها باعث تغییر رنگ مدفوع شبیه مدفوع خونی می‌شوند و استفراغ كودكی كه به تازگی شكلات خورده است ممكن است سیاه‌رنگ باشد اما تشخیص اینكه ماده مورد نظرخون بوده یا نه را به عهده پزشك بگذارید.

آیا خون دفع شده واقعاً از دستگاه گوارش است؟

اگر سینه مادر شیرده زخم باشد، ممكن است كودك شیر مادر‌خوار كه همراه با شیر، خون زخم سینه مادر را هم بلعیده است دچار استفراغ خونی یا مدفوع حاوی خون شود كه البته این خون همان خون بلعیده شده همراه با شیر است.

ممكن است علت وجود خون در استفراغ یا مدفوع، خونریزی بینی (خون‌دماغ شدن كودك) یا زخم لوزه باشد. همچنین خون موجود در ادرار یا خونریزی قاعدگی هم ممكن است به اشتباه به عنوان خونریزی از مقعد تلقی شود.

نكته: در شیرخواران، كم شیرخوردن و گرمای محیط می‌تواند باعث صورتی تا نارنجی رنگ شدن ادرار كودك شود كه مشاهده آن به روی سطح پوشك باعث نگرانی والدین می‌شود.

برخی علل شایع خونریزی گوارشی در كودكان

اسهال خونی: بیماری عفونی روده‌ها كه با تب و استفراغ و اسهال خونی و درد شكم همراه است و عوامل میكروبی مختلفی دارد. درمان آن تجویز آنتی‌بیوتیك مناسب و مایعات كافی است.

حساسیت به پروتئین شیر گاو: در شیرخواران باعث ایجاد رگه‌های خون در مدفوع می‌شود. در‌مان آن حذف لبنیات گاوی از رژیم غذایی مادر است.

شقاق مقعد: با یبوست و درد و سوزش حین مدفوع كردن و خط خونی روی سطح مدفوع همراه است. درمان آن رفع یبوست و استفاده از داروهای موضعی است.

بواسیر: گشاد شدن سیاهرگ‌های مقعد است كه به صورت خروج توده گوشتی موقع دفع و خونریزی قطره قطره حین یا بعد مدفوع بر روی سطح توالت ظاهر می‌شود. درمان آن رفع یبوست و استفاده از توالت فرنگی است.

پولیپ روده بزرگ: همان گوشت اضافی داخل روده بزرگ است كه علامتش دفع خون روشن با حجم كم و بدون درد از مقعد است.

بیماری التهابی روده: با اسهال خونی، درد شكم، بی‌اشتهایی، كاهش وزن و... مشخص می‌شود. درمان آن دارویی است.

خونریزی معده به دنبال استفراغ‌های شدید پشت سر هم: كه می‌تواند ناشی از فشار زیاد بر رگ‌های مری و معده باشد و یا ناشی از زخم‌های معده و دوازدهه باشد.

دیورتیكول مكل: یك زائده اضافی بر روده كوچك است كه در یكی دو سال اول عمر با دفع خون زیاد و روشن از مقعد ظاهر می‌شود و اغلب باعث كم‌خونی می‌شود. تشخیص آن با اسكن هسته‌ای و درمان آن جراحی است.

واریس (گشادی عروق) مری: در بیماری‌های مزمن كبدی دیده می‌شود و باعث خونریزی شدید گوارش می‌شود.

پدر و مادرهای گرامی به نكات زیر درباره این مشكل كودك خود توجه داشته باشند:

 بسیاری از علل خونریزی گوارشی در كودكان، نگران كننده نبوده و با اقدامات ساده قابل درمان هستند.

 سعی كنید آثار خونریزی (لباس آغشته به محتویات استفراغ یا پوشك حاوی مدفوع خونی) را با خود نزد پزشك ببرید. مشاهده آن اطلاعات زیادی درباره مشكل ایجاد شده به پزشك می‌دهد.

 به سوالات پزشك درباره غذاها و داروهای مصرفی اخیر كودك به دقت پاسخ دهید همانطور كه گفته شد برخی غذاها و داروها باعث تغییر رنگ مدفوع می‌شوند و نیز برخی داروها نظیر ایبوبروفن و دیكلوفناك می‌توانند گاهی باعث خونریزی معده شوند.

 ممكن است پزشك فوق تخصص گوارش كودكان برای تشخیص علت خونریزی، آندوسكوپی را توصیه كند. از انجام آندوسكوپی كودك‌تان نگران نباشید. در حال حاضر در كشور ما در بیمارستان‌های فوق تخصصی كودكان (نظیر بیمارستان مركز طبی كودكان) حتی نوزادان زیر سن یكماه نیز بدون هیچ عارضه‌ای تحت آندوسكوپی قرار می‌گیرند.

 در موارد وقوع استفراغ خونی، گذاشتن لوله از راه بینی به معده و شستشوی معده برای تشخیص و درمان بیماری لازم است. مانع انجام این اقدام توسط پزشك نشوید.