زندگی آنلاین؛ مجله اینترنتی سبک زندگی

اثرات نامطلوب داروهای ضد صرع بر روی جنین

صرع شایع‌ترین بیماری مزمن در زمینه طب اعصاب می‌باشد که میزان بروز آن 4 تا درهر 10هزار نفر جمعیت تخمین زده می‌شود.از جمله مبتلایان به این عارضه خانم‌های بارداری هستند که جهت جلوگیری از بروز حملات، ناگزیر از مصرف دراز مدت داروهای ضد صرع‌اند. هرچند اثرات متقابل حاملگی و اپی لپسی از جهات متعددی قابل بررسی است ولی احتمال تاثیر نامساعد و تراتوژنیک داروهای ضد صرع

 AED) Antiepileptic drugs)

  نکته‌ای است که در تجویز دارو به این گروه از بانوان باید مورد تامل قرار گیرد.

چنین گزارش شده که از هر هزار حاملگی 3 تا 4 مورد در بانوانی است که به صرع گرفتارند و لذا وقتی قرار بر آن است که خانمی باردار که به اپی لپسی گرفتار شده و ضرورتا باید به نحو مزمن AED مصرف نماید بنابراین باید در امر تجویز AED وی دقت کافی لحاظ گردد تجارب سالیان گذشته نشان داده که ناهنجاری‌های عمده مادرزادی (Major Congenital Malformation) در جنین ممکن است برابر برخی گزارشات در 1 تا 2 درصد و برابر مطالعات دیگر در 4 تا 9 درصد موارد اتفاق افتد.

از مصادیق این امر، بروز ناهنجاری ساختمان لوله عصبی

Tube Defect)Neural)در زنانی که والپروات و کاربامازپین مصرف می‌نمایند و ایجاد ناهنجاری‌های ساختمان قلب و اشکالات ساختمانی صورت و لب در استفاده کنندگان از فنوباربیتال و فنی‌توئین می‌باشد.

نقایص ساختمانی دیگری نظیر آنومالی‌های ادراری تناسلی نظیر هیپوسپادیاز واختلالات اسکلتی و استخوان‌بندی نیز از جمله این موارد است.در سالهای اخیر که داروهای جدید ضد صرع به بازار طب عرضه شده و پزشک معالج خود را بر استعمال این داروها ناگزیر می‌بیند مشکلات عوارض احتمالی ناشی از داروهای اخیر نیز باید مورد ملاحظه قرار گیرد.در این گفتار که مسأله عوارض سوء احتمالی داروهای ضد صرع بر روی جنین مورد بحث است توجه به نکات زیر ضروری است.

1- بر مبنای مطالعه ای که وسیله The UK Epilepsy and Pregnancy Register در طی سالهای 1996 تا 2005 انجام شد معلوم گردید که در 96 درصد موارد، کودکانی که در رحم مادر در معرض AED قرار می‌گیرند ار هر گونه MCM مصون و برکنار ند.

2- مادرانی که از چند داروی ضد صرع استفاده می‌کننـد (پولی تراپی) در مقایسه با کسانی که تنها یک دارو (مونوتراپی) مصرف می‌نمایند احتمال بروز اینگونه ناهنجاری‌ها در فرزند آنان به مراتب بیشتر است.

3- داروهای ضد صرع(AED) در ایجاد ناهنجاری‌ها بر روی جنین یکسان عمل نمی‌نماید به عنوان مثال اثرات نامطلوب داروی والپروات به مراتب بیشتر از کاربامازپین و لاموتریژین می‌باشد.

4- دوز دارو نیز در ایجاد ناهنجاری نقش بارزی دارد. کودکانی که مادران آنان در حین حاملگی روزانه بیش از هزار میلی گرم والپروات مصرف می‌کرده‌اند در صد بروز ناهنجاری عمده مادر زادی (MCM) در آنان بیشتر بوده است.

5- در مواردی که پلی تراپی به کار می‌رود میزان بروز MCM در آنان که یکی از داروها والپروات بوده 2 تا 3 برابر بیش از مواردی بوده که والپروات جزء چند دارو نبوده است.

6- مطالعه انجام شده در سوئد نشان داده در مواردی که تنها یک داروی ضد صرع به بانوی باردار داده شده و آن دارو والپروات یا کاربامازپین بوده است ایجاد MCM ناشی ازمصرف والپروات به مراتب بیشتر از کاربامازپین بوده است.

7- مطالعات جدید نشان می‌دهد برای زنان اپی لپتیک که دارو مصرف می‌کنند یا آنانکه قصد دارند باردار شوند باید از تجویز والپروات اجتناب گردد.

8- مصرف داروی لاموتریژن با دوز روزانه 200 میلی‌گرم یا کمتر ریسک بروز MCM را در حد قابل ملاحظه ای کاهش می‌دهد.

9- هر گاه مقدار این دارو به بیش از 200 میلی‌گرم روزانه بالغ گردد اثر ایجاد ناهنجاری‌های عمده مادرزادی (MCM) همانند اثر نامطلوبی است که از مصرف هزار میلی‌گرم روزانه والپروات حاصل می‌گردد.

10- کوتاهتر سخن آن که تجویز داروی ضد صرع AED برای زنان باردار امری است که باید در کم و کیف آن دقت کافی مبذول گشته و احتمال ایجاد ناهنجاری‌ها در جنین، هر چند خوشبختانه میزان بروز آن ناچیز است، در نظر گرفته شود.