زندگی آنلاین؛ مجله اینترنتی سبک زندگی

رژيم‌های غذايی نادرست برای كاهش وزن كودكان و نوجوانان

لاغری به قیمت از دست دادن سلامت

تغذیه دوران كودكی و نوجوانی به عنوان یكی از عوامل حیاتی در رشد و جلوگیری از بروز بیماری‌هایی مانند چاقی، كم‌خونی، بیماری‌های قلبی، فشارخون بالا، بیماری‌های مفاصل و استخوان و سرطان در بزرگسالی حائز اهمیت بوده و متخصصان تغذیه همواره در مورد لزوم رعایت یك رژیم غذایی خوب و متناسب هشدار می‌دهند. افراد در سنین نوجوانی (10 تا 18 سال) نیازمند دریافت انرژی بیشتر هستند و این میزان در پسران بیشتر از دختران است، زیرا رشد ماهیچه‌ها در پسران بیشتر است. اما تراكم استخوان در میان پسرها و دخترها تقریبا برابر و با سرعت زیادی انجام می‌شود.

با وجود اینكه می‌دانیم نوجوانان چه باید بخورند، اما این كار نیازمند تمرین است با بزرگ شدن كودكان و استقلال بیشتر آنان تاثیر والدین بر آنها كمتر شده و تاثیر دوستان، رسانه‌ها و مد بیشتر می‌شود، بنابراین گاهی اوقات از آنچه والدین برای خوردن به آنها می‌دهند سرباز می‌زنند و تمایل به خوردن غذاهای حاضری و هله‌هوله پیدا می‌كنند.

مسائل محیطی نیز می‌تواند نگرش نوجوانان به خوردن را تغییر دهد. یكی از تحقیقاتی كه به تازگی انجام شده، نشان می‌دهد از هر 10 نوجوان دختر در سن 15 تا 18 سالگی، یك نفر به هر دلیلی طعم گوشت را نمی‌پسندد و از خوردن آن سرباز می‌زند.

رژیم‌های لاغری پرپروتئین و كم كربوهیدرات، فشار زیادی به كبد و كلیه وارد می‌كند

در كسانی كه رژیم‌های لاغری پر پروتئین و كم كربوهیدرات می‌گیرند این نوع رژیم‌ها فشار زیادی به كبد و كلیه وارد می‌كنند. نوع تغذیه با بیماری‌های گوارشی ارتباط تنگاتنگی دارد، زیرا غذا در سیستم گوارشی هضم و جذب می‌شود. چنانچه تغذایه صحیح حتی به التیام بیماری‌های گوارشی از جمله زخم معده می‌شود ولی اگر تغذیه غلط باشد، دستگاه گوارشی دچار مشكل خواهد شد. اگر تغذیه نادرست باشد، به عنوان مثال كمبود شدید پروتئین دریافتی، سبب می‌شود سلول‌های روده كه هر 3 روز یك بار به تعداد زیادی عوض می‌شوند، ساخته نشده و فرد دچار اسهال شدید شود كه گاه به درمان نیز جواب نمی‌دهد. بعضی از رژیم‌های غذایی كه پر پروتئین و كم كربوهیدرات هستند و برای لاغری سریعاستفاده می‌شوند بار شدیدی به كبد و كلیه تحمیل می‌كنند. كبد نیز كه وظیفه كنترل مواد مغذی جذب شده بدن را بر عهده دارد اگر دچار آسیب شود باعث اختلال در كل دستگاه گوارش می‌شود. افرادی كه دچار زخم معده هستند، اگر غذاهای بدون ادویه، بدون سرخ كردنی، بدون آب فراوان، سبزی پخته و میوه به صورت كمپوت مصرف كنند، می‌توانند به كنترل این بیماری كمك كنند؛ همچنین این افراد نباید نیم ساعت قبل و بعد از غذا آب مصرف كنند. رعایت دستورالعمل‌های تغذیه‌ای مناسب باعث كمكبه التیام ناراحتی‌های گوارشی می‌شود.

از جمله عادات نادرست غذایی، نخوردن صبحانه است، صبحانه بهترین وعده غذایی برای همه گروه‌های سنی به ویژه كودكان و نوجوانان است. بچه‌هایی كه صبحانه می‌خورند به طور كلی مقادیر بیشتری از غذاهای سالم تهیه شده از غلات و محصولات لبنی را مصرف می‌كنند و بنابراین كیفیت رژیم غذایی بهتری نسبت به سایر هم‌سن و سال‌هایی كه صبحانه نمی‌خورند دارند. این مهم است كه فرزندان ما روز خود را با خوردن صبحانه سالم شروع كنند.

این را باید بدانیم كه تخم‌مرغ از جمله مواد غذایی سالم برای صبحانه است و از نظر پروتئین در حد بالایی قرار دارد ولیكن میزان چربی اشباع شده آن كه برای بدن مضر است در حد پایینی قرار دارد. افرادی كه از تخم‌مرغ و نان به عنوان صبحانه استفاده می‌كنند 419 كالری كمتر از آنهایی است كه نان شیرینی با پنیر و ماست با چربی بالا به عنوان صبحانه مصرف می‌كنند دریافت دارند عادت به استفاده از تخم‌مرغ به عنوان غذایی سالم از مصرف مواد غذایی كه چربی بالایی دارند جلوگیری می‌كند.

خوردن صبحانه مناسب احتمال به كارگیری عادات نادرست غذایی را در وعده‌های دیگر كاهش می‌دهد. سعی كنید فرزندانتان را عادت دهید كه صبحانه را كامل صرف نمایند و از شیر و سایر مواد لبنی كم‌چرب، سبزیجات، تخم‌مرغ و نان‌های سبوسدار استفاده كنند.

از دیگر عادات غلط، غذا خوردن پیش از خواب می‌باشد. با این كه نتایج قطعی مبنی بر افزایش وزن بر اثر خوردن غذا پیش از خواب وجود ندارد، ولی پرخوری و مصرف غذاهای چرب، 3-1 ساعت پیش از خواب منجر به كاهش كیفیت و مدت خواب و در نتیجه موجب احساس گرسنگی می‌شود. در صورت احساس گرسنگی فرزندتان قبل از خواب بهتر است، از میوه‌جات استفاده نمایید.

از تند غذا خوردن كودكان جلوگیری نمایید زیرا سریع غذا خوردن مفید نیست و برعكس باعث افزایش وزن می‌گردد، از زمان شروع غذا تقریبا 20 دقیقه طول می‌كشد كه علائم سیری به مغز برسند بنابراین اگر فرزند شما ظرف 5 تا 6 دقیقه غذای خود را تمام كند مغز فرصت كافی ندارد كه به بدنش بگوید كه او سیر شده است، و این باعث می‌شود كه زیاده‌روی و پر كردن معده پیش از مقدار مورد نیاز شود. از فرزندانتان بخواهید آهسته غذا بخورند، در حین غذا خوردن آرامش داشته باشند، خوب غذا را بجوند و از مزه آن لذت ببرند. و به فرزندانتان یاد بدهید حداقل زمان مصرف مواد غذایی 30 دقیقه می‌باشد.

یكی دیگر از مشكلات، نخوردن آب به اندازه كافی است. ننوشیدن مقدار كافی آب در طول روز سوخت و ساز بدن را كند نموده و ممكن است باعث افزایش وزن نیز بشود. آب ماده‌ای ضروری است برای فعالیت‌های متابولیك بدن، از جمله سوزاندن كالری محسوب می‌شود. اما نوشیدن آب هنگام صرف غذا كار اشتباهی است و با مصرف كافی آب در طی روز می‌توان از نوشیدن آب بین غذا تا حدودی جلوگیری كرد.

از دیگر اشتباهات غلط، صرف غذا چندین بار در روز می‌باشد، بچه‌ها باید یاد بگیرند كه بیشتر از 5-4 بار در روز غذا نخورند و حتما در كنار دیگر اعضای خانواده وعده غذایی خود را میل كنند و در حین مصرف غذا به تماشای تلویزیون نپردازند.

گرسنگی از راه های زیر موجب شكست رژیم غذایی می‌شود.

گرسنگی قابل تحمل نیست و موجب ضعف اعصاب، بی‌حالی، تحریك‌پذیری و عصبانیت می‌شود و بر رفتار و روحیه اثر نامطلوب می‌گذارد.

- بدن دچار كمبود مواد غذایی و سوء تغذیه می‌شود.

- بدن در مقابل كاهش وزن و لاغری مقاوم می‌شود زیرا گرسنگی یك استرس و فشار است و بدن را به مقاومت وادار می‌كند. بدین ترتیب میزان سوخت و ساز بدن كاهش می‌یابد و سرعت لاغر شدن كند می‌شود.

- تاثیراتی در مغز ایجاد می‌كند كه موجب ابلاغ به غذا و خرده خواری و بخصوص تمایل به مصرف غذاهای نشاسته‌ای و شیرین می‌شود.

بدین ترتیب برای موفق بودن یك رژیم غذایی باید در آن از گرسنگی خبری نباشد.

- به علاوه یك رژیم غذایی خوب باید بدون عوارض باشد و همه مواد مغذی مورد نیاز را به بدن برساند.

- سرعت كاهش وزن در آن كنترل شده باشد.

- باید متنوع باشد. تنوع غذایی به لاغر شدن كمك می‌كند. كودكان و نوجوانانی كه انواع معدودی از غذا را تكرار نكنید هم دچار دلزدگی شده و هم بدنشان خود را با آن غذاها تطبیق می‌دهد.

بنابراین پس از مدتی كاهش وزن كند شده یا متوقف می‌شود.

- براساس فرهنگ غذایی ایرانی باشد. یعنی همان غذایی كه سر سفره ایرانی آورده می‌شود. بنابراین این رژیم را می‌توان در همه جا اجرا كرد.

- سایر اعضای خانواده بتوانند از آن استفاده كنند.

- لاغری حاصل از آن دائمی و ماندگار باشد. یعنی می‌توان وزن را در حد دلخواه ثابت كرد و بدون داشتن رژیم غذایی خاص و بدون ترس از چاق شدن مجدد از غذاهای مختلف استفاده كرد.

آیا رژیم‌های غذایی كودكان به رشد آنها لطمه‌ای وارد نمی‌كند؟

رژیم‌های غذایی صحیح كودكان به ویژه آنهایی كه در دوران رشد سریع قرار دارند حساب شده و دارای كالری كافی و سرشار از مواد مغذی می‌باشند تا ضمن كاهش وزن به رشد آنها لطمه‌ای وارد نكند، در كل توصیه می‌شود كودكان چاق وزن خود را به آهستگی كاهش دهند.

و این نكته را به والدین بگوییم كه هدف از رژیم غذایی صحیح، گرسنه نگه‌داشتن كودك نیست.

برخلاف تصور همگان، گرسنه ماندن باعث می‌شود وزن بدن به دلیل ذخیره‌سازی چربی افزایش یابد و منظور از رژیم غذایی، گرسنه نگه داشتن كودك نیست بلكه استفاده از مواد غذایی در حد متعادل می‌باشد.

باید به والدین بگوییم نخوردن صبحانه یك اشتباه بزرگ است. صرف صبحانه سالم نه تنها باعث افزایش انرژی و باز شدن فكر و ذهن می‌گردد بلكه موجب انتخاب و مصرف مناسب وعده‌های غذایی دیگر در طی روز خواهد شد.

همچنین صبحانه موجب شده به كودك شما در مصرف كالری كمتر ادامه روز كمك نماید.

حذف صبحانه و شام یك اشتباه بزرگ است. هیچگاه هیچ وعده غذایی را در كودكان حذف نكنید بلكه می‌بایست به مقدار كمتر بخورند.

هر چند به طور معمول آب میوه‌ها نیز در گروه میوه‌جات در نظر گرفته می‌شوند اما باید بدانیم كه برخلاف باور بسیاری از مردم، فواید آنها، حتی انواع تهیه شده در خانه خیلی كمتر از میوه‌ها است، زیرا آب میوه فاقد فیبر است و به علاوه قسمت عمده‌ای از ویتامین موجود در میوه به ویژه ویتامین C آن كاهش می‌یابد.

آیا كودك باید تمام غذاهایی را كه مواد قندی و نشاسته‌ای دارد را كنار بگذارد؟

مقادیر بالایی از این مواد مورد نیاز كودك شما نیست و باید مصرف را در حد طبیعی نگه دارید. و با یك رژیم متعادل، به مقدار كافی مواد قندی و نشاسته‌ای به كودك شما خواهید رسید.

میوه و لبنیات باید به اندازه تعیین شده در رژیم غذایی مصرف شود زیرا بیش از آن چاق‌كننده است اما توصیه می‌شود در صورت مصرف بیشتر از میزان برنج و مواد قندی، نان موجود در رژیم كم كنید.

هیچ‌كدام از داروهای ضدچاقی برای كودكان بی‌خطر نیست و هیچكدام از آنها توصیه نمی‌شود.

رژیم آب میوه روش مناسبی برای لاغری سریع نیست.

دلیل آن هم واضح است، بدن ما برای پاك شدن و سم‌زدایی! نیازی به كمك ندارد و كلیه‌ها، كبد و مثانه این كار را به خوبی انجام می‌دهند. رژیم آب و آب میوه، نه تنها موجب لاغری سریع نمی‌شود، بلكه شخص را به پرخوری مبتلا می‌كند. نوشیدنی‌ها دارای مقدار زیادی شكر هستند كه این شرك موجب به كار افتادن روند گوارش شده و با ایجاد اوج و فرودهایی در میزان قندخون، شما را گرسنه خواهد كرد. آب میوه فاقد پروتئین است. این ماده كه در دوران كاهش وزن برای بدن بسیار ضروری است، از بافت عضلانی محافظت كرده، سوخت و ساز بدن را افزایش داده و قندخون را كنترل می‌كند.

برای سریع لاغر شدن بهتر است بر مصرف مواد پروتئینی بدون چربی مانند مرغ، ماهی یا سویا همراه با مقدار زیادی سبزیجات و مقدار متعادلی میوه تازه و غلات كامل متمركز شوید مقدار زیادی آب بنوشید. اینكه گفته می‌شود مواد غذایی خاصی مانند گریپ فروت، كرفس یا سوپ كلم، چربی را می‌سوزانند و موجب كاهش وزن می‌شوند هیچ پایه و اساس علمی ندارند. درست است كه چنین غذاهایی كم كالری و سرشار از مواد مغذی دیگر هستند، اما چربی را نمی‌سوزانند. اگر باافزودن گریپ فروت یا كرفس به برنامه غذایی خود وزن كم كرده‌اید، می‌تواند به این علت باشد كه آن را جانشین ماده پركالری دیگری نموده‌اید.

حذف شیر از رژیم غذایی برای افرادی كه به منظور لاغری رژیم می‌گیرند نیز مناسب نیست.

ماست چربی‌های بدن را در افراد چاق می‌سوزاند و استفاده از آن برای كاهش وزن ضروری است. متاسفانه افراد برای كاهش وزن خود معمولا لبنیات را از رژیم غذایی روزانه حذف می‌كنند این در حالی است كه ماست توانایی بدن را برای سوزاندن چربی تقویت می‌كند.

شیر باعث چاقی نمی‌شود و پیشنهاد می‌شود افراد روزانه یك لیوان شیر جهت تامین اسیدهای چرب بدن استفاده كنند علاوه بر این شیر مواد مغذی دیگری نیز دارد كه در صورتی كه تامین نشود پوكی استخوان را به همراه خواهد داشت