تاثير مصرف دارو قبل از لولهگذاری داخل نای در نوزادان
لولهگذاری داخل نای از مسیر حنجره در بخشهای مراقبت ویژه نوزادان و اتاقهای زایمان شایع است كه انجام آن با استرس زیاد و درد همراه میباشد. گرچه استفاده از داروهای مسكن درد، آرامبخشها و شلكنندههای عضلانی برای كودكان و بالغین قبل از لولهگذاری داخل نای توصیه شده است، اما مصرف آنها در نوزادان شایع نیست و از نظر انتخاب نوع دارو، مقدار دارو، روش تجویز، فواید و مضرات آنها مورد بحث جدی میباشد. مطالعات اخیر نشان میدهند كه مصرف دارو قبل از لولهگذاری نای – در موارد غیرفوری یا نیمه فوری – در كاهش عوارض، تسریع كار لولهگذاری و موفقیت بیشتر در گذاشتن لوله، بسیار موثر است، ولی انجام آن در نوزادان بیدار و هوشیار موجب تغییرات متعدد فیزیولوژیك، افزایش فشار سیستمیك و داخل مغزی، هیپوكسی و برادیكاردی شدید میشود. صدمه ناحیه دهان و حلق شایعترین عارضه لولهگذاری نای در نوزادان بیدار است.
در استرالیا از تركیب 7 داروی مختلف و در انگلیس از 14 دارو استفاده میشود. 37 درصد بخشهای نوزادان در انگلیس به طور روتین قبل از لولهگذاری داروی آرامبخش استفاده میكنند و تنها 14 درصد آنها دستورالعمل ویژه دارند. مطالعات اخیر نشان داده است مصرف پروپوفول 5/2 میلیگرم/كیلوگرم دخل وریدی موثرتر از مصرف توام وریدی مورفین 100 میكروگرم/كیلوگرم، آتروپین 10 میكروگرم/كیلوگرم، و سوكسامتونیوم به مقدار 2 میلیگرم/كیلوگرم (یك شلكننده عضلانی با اثرات كوتاه مدت) میباشد. همچنین رژیمهای مختلفی از جمله مصرف توام آتروپین با مقدار 02/0 میلیگرم/كیلوگرم و فنتانیل به مقدار 5 میكروگرم/كیلوگرم وریدی، یا رژیم سه گانه فنتانیل، آتروپین و شلكننده عصلانی و یا تركیب آتروپین و میدازولام پیشنهاد شده است. با توجه به نبود پروتكل مشخصی برای لولهگذاری در بخشهای نوزادان و اتاقهای زایمان در ایران مطالعهای در بیمارستان مركز طبی كودكان وابسته به دانشگاه علوم پزشكی تهران بر روی 60 نوزاد كه نیاز به لولهگذاری فوری یا نیمه فوری در طی یك سال داشتند، انجام گرفت كه از 131 مورد لولهگذاری، 114 مورد با موفقیت انجام شد.
نوزادان مورد مطالعه برحسب دریافت دارو قبل از اقدام به لولهگذاری و استفاده از هرگونه داروی مسكن یا آرامبخش یا شلكننده عضلانی به دو گروه دارای عارضه و فاقد عارضه تقسیم شدند. در 73 مورد از تزریق وریدی فنتانیل به مقدار 4 میكروگرم/كیلوگرم وریدی یا میدازولام با مقدار 1/0 میلیگرم/كیلوگرم قبل از لولهگذاری استفاده شد كه 39 مورد (53 درصد) دارای عارضه و 34 مورد (47درصد) فاقد عارضه بود. در 41 مورد دارو استفاده نشد و از این تعداد 30 بیمار (73 درصد) دارای عارضه و 11 بیمار (27 درصد) فاقد عارضه بودند. اختلاف از نظر آماری معنیدار بود. در هیچ بیماری آتروپین به كار نرفت. نتایج نشان میدهد به منظور كاهش عوارض ناشی از لولهگذاری نای در نوزادان، علاوه بر مهارت كافی شخص لولهگذار، تسكین درد بیمار و شل كردن و آرامش بخشیدن به وی حائز اهمیت است؛ لذا بجز زمانی كه در نوزاد دسترسی به راه وریدی مناسب مقدور نیست یا در شرایط احیای فوری در اتاق زایمان، در سایر موارد قبل لولهگذاری داخل نای نوزادان توصیه میشود از تركیبات آرامبخش و ضد درد استفاده شود. دلیل عدم استفاده از این داروها عدم آشنایی كافی با این تركیبات، ناكافی بودن مطالعات و ترس از اثرات جانبی داروهاست كه نیاز به مطالعه بیشتری دارد.