نقش عنصر روی در پيشگيری و درمان آسم كودكان
آسم
آسم عبارتست از انسداد برگشت‌پذیر راه‌های هوایی كوچك و بزرگ در اثر واكنش‌های شدید به محرك‌های گوناگون ایمونولوژیك یا غیر ایمونولوژیك. این بیماری، دوره‌ای و متناوب است و با حملات مكرر سرفه، گرفتگی سینه، تنگی نفس و خس خس سینه مشخص می‌شود.
شیوع آسم در كودكان 5-10 درصد بوده و در 90-80 درصد كودكان مبتلا دومین حمله آسم در 5-4 سالگی روی می‌دهد. واكنش التهابی آلرژیك در مخاط راه‌های هوایی بیماران مبتلا به آسم، نشانه اصلی بیماری است و موجب ازدیاد فعالیت برونش‌ها می‌گردد. سیتوكین‌های لنفوسیت‌های Th2 (IL4 و IL5)، افزایش سطح سرمی IgE و حساسیت مفرط به آلرژن‌ها نیز در بروز آسم دخالت دارند. سه فرآیند مهم فیزیوپاتولوژیك در انسداد راه‌های هوایی عبارتند از: التهاب مخاطی، انقباض عضلات صاف جدار راه‌های هوایی و تولید ترشحات مخاطی (موكوس).
عوامل تشدیدكننده‌ای كه سبب شروع علائم آسم می‌گردند، عبارتند از:
1- آنتی‌ژن‌ها (مانند گرد و غبار، سوسك حمام، مایت و...)
2- محرك‌ها (هوای سرد، آلودگی، دود سیگار و...)
3- آلودگی هوا (دی‌اكسید گوگرد و...)
4- حلال‌های شیمیایی
شواهدی مبنی بر نقش تحریك‌كنندگی سلول‌های Th2 در فعال‌سازی سلول‌های ß تولیدكننده IgE، ماست‌سل‌ها و ائوزینوفیل‌ها (سلول‌های سه‌گانه‌ای كه در فرایند التهابی آسم یا آلرژی نقش دارند) وجود دارد.
كمبود روی می‌تواند منجر به بروز اختلال در كارایی عملكردهای ایمنی ضدویروسی وابسته به سلول‌های Th1 نسبت به عملكردهای ایمنی هومورال وابسته به Th2 شود. كمبود هر یك از موارد روی (Zn)، اكسید نیتریك و یا گلوتاتیون سبب شیفت نسبت تعادل Th2/ Th1به سمت Th2 می‌گردد.
در كشورهای غربی كه رژیم غذایی آنها سرشار از شكر، چربی‌ها و نیز الكل است، اغلب محتوای كالری پایینی دارد و مواد مغذی اولیه و حیاتی نظیر روی، سلنیوم و ویتامین‌های E,C,B,A در آن پایین است، بیشتر در معرض اختلال عملكرد ایمنی، اختلال در تعادل نسبت Th2/Th1، عفونت‌های ویروسی مزمن، چاقی، آترواسكلروز، بیماری‌های اتوایمیون، آلرژی‌ها و كانسر می‌باشند.
به نظر می‌رسد كه روی (Zn) اثرات آپوپتوزی یا مرگ برنامه‌ریزی شده سلولی داشته باشد. تمامی سلول‌ها محتوی یك كد ژنتیكی هستند كه زمان مرگ آنها را مشخص می‌كند. هر گونه نقص در این كد ژنتیكی می‌تواند سبب مرگ زودرس سلول‌ها و بروز التهاب گردد كه این امر می‌تواند تحریك‌كننده بروز آسم باشد. روی می‌تواند از مرگ زودرس سلولی در ریه مبتلایان به آسم جلوگیری كند.
از سوی دیگر طی تحقیقی كه بر روی 2 هزار مادر در آمریكا طی سال 2006 میلادی انجام شد، مشخص گردید كه روی قوی‌ترین اثر و ارتباط را با عملكرد زودهنگام دستگاه تنفسی دارد؛ به نحوی كه با افزایش دریافت روی (Zn) در دوران حاملگی مادر، كاهش قابل ملاحظه‌ای در علائم و نشانه‌های آسم در كودكان متولدشده دیده شد. آسم با شروع دیرهنگام (Late onset)، یعنی پس از دو سالگی، نیز با كاهش دریافت روی (Zn) توسط مادر طی دوران بارداری مرتبط است. هر چند میزان دریافت خوراكی روی در این كودكان بر روی شدت آسم، ویزینگ و اگزمای آنها تاثیری نداشت.
