رشد اجتماعی و حركتی كودك 12تا 15ماهه
سلامتی كودك و نوزاد از مهمترین مسائلی است كه والدین باید به آنها اهمیت دهند. كودكان سرمایههای ارزشمندی هستند كه رشد و توسعه جامعه در گرو سلامت جسمی و روحی آنان است. با توجه به این امر مهم در هر شماره درباره رفتارهای كودك در ماههای مختلف پرداختهایم. در این شماره و در ادامه مطالب گفته شده به رفتارهای كودك از 12 تا 15 ماهگی اشاره خواهیم كرد.
امیدواریم مفید واقع شود.
وضع بدن و حركات بزرگ
برای مدت زمان نامحدودی روی زمین مینشیند. میتواند خود را از حالت خوابیده به وضع نشسته، بلند كند. روی دستها و زانوهایش میغلتد. كفلهایش را به این سو و آن سو حركت میدهد یا به سرعت به حالت راه رفتن خرسی (چهار دست و پا) به هر سو میرود. ممكن است به طرف طبقه بالا بخزد. با نگه داشتن مبل، به خودش فشار میآورد تا بلند شود و دوباره مینشیند. با بلند كردن یك پا و از طرفین گام برمیدارد. وقتی كسی یك یا دو دستش را بگیرد به سمت جلو یا طرفین راه میرود ممكن است برای چند لحظه به تنهایی بایستد. ممكن است به تنهایی راه برود.
شنوایی و گفتار
اسم خودش را میداند و فوراً به آن جواب میدهد.با صدای بلند و پی در پی با آهنگهای گفتگویی مانند بطور نامفهوم سخن میگوید. صداسازی بیشتر شامل حروف صدادار و بسیاری از حروف بیصداست. با رفتار خود نشان میدهد كلماتی مانند ماشین، نوشیدن و گربه به مفهوم معمول آنها را میفهمد. دستورهای سادهای كه همراه با اشاره باشد مانند «این را به پدر بده» و «بیا پیش مامان» را میفهمد.صداسازی بازیگونه فرد بزرگسال را تقلید میكند و ممكن است كلمات معدودی را با اشتیاق زیادی به كار برد. ممكن است بنا به درخواست فرد بزرگسال اشیاء را به او بدهد یا مفهوم استفاده از اشیایی مانند برس را نمایش دهد (تعریف شی بوسیله استفاده از آن).
شروع راه رفتن
ممكن است به تنهایی راه برود، معمولاً با گامهای ناهموار این كار را میكند یعنی پاهایش گشاد و جدا از هم است و بازوهایش كمی خم شده و برای حفظ تعادل، بالای سر یا در سطح شانه نگه داشته شدهاند. داوطلبانه شروع به راه رفتن میكند، اما اغلب با افتادن یا با خوردن به مبل متوقف میشود. با پایین آوردن پشتش، با یك ضربه یا با سقوط كردن به جلو روی دستها، خودش را از حالت ایستاده به نشسته درمیآورد. میتواند به تنهایی روی پاهایش بلند شود. به طرف پلههای طبقه بالا میخزد و ممكن است با پشت از پلهها پایین بیاید. بدون كمك، زانو میزند.
رفتار اجتماعی و بازی
با كمی كمك به خوبی نوشیدنی را از فنجان مینوشد. قاشق را نگه میدارد و تلاش میكند برای غذاخوردن از آن استفاده كند گرچه اینكار را به طور آشفته انجام میدهد. در موقع لباس پوشاندن به او با بازكردن بازوها برای پوشیدن آستین و بازكردن پاها برای پوشیدن كفش، كمك میكند. اغلب كمتر اشیاء را به دهان میگیرد. ریزش آب دهان متوقف میشود. موقعی كه اشیاء و فنجان یا جعبهای به او نشان داده شود، اشیاء را به داخل یا خارج از فنجان یا جعبه خواهد گذاشت. اسباب بازیها را دستكاری میكند و آنها را برای تولید سروصدا، تكان خواهد داد. با لذت به صدای اسباب بازیها گوش میكند و فعالیت مناسبی برای دوباره سازی این صداها انجام میدهد. در صورت درخواست بزرگسالان، اسباب بازیها را به آنها میدهد و گاهی اوقات اینكار را به طور خودبخودی انجام میدهد. به سرعت اسباب بازیهایی كه از دید پنهان شدهاند را پیدا میكند. دوست دارد مورد نظر افراد آشنا باشد و آنها صدای او را بشنوند. نسبت به افراد آشنا تمایل نشان میدهد. «دست دستی» بازی میكند (دست میزند) و دستش را به علامت خداحافظی تكان میدهد، این كار را، هم به درخواست دیگران و هم به طور خود به خودی انجام میدهد.
بینایی و حركات ظریف در12ماهگی
اشیاء كوچك را با حركت گازانبری بین انگشت شست و نوك انگشت اشاره میگیرد و برمیدارد. اسباب بازیها را به جلو میاندازد و پرتاب میكند و به آنها كه روی زمین افتادهاند نگاه میكند. بدرستی به جای اسباب بازیهایی كه خارج از محدوده دید او افتادهاند، نگاه میكند. به اشیایی كه علاقه دارد با انگشت سبابه اشاره میكند.در خارج از خانه به حركت مردم، حیوانات یا وسایل نقلیه به مدت طولانی نگاه میكند، افراد آشنایی كه از دور به سمت او نزدیك میشوند، تشخیص میدهد.هر دو دستش را آزادانه به كار میبرد اما ممكن است برتری كار با یك دست را نشان دهد. در هر دست با چنگ زدن سه انگشتی، یك مكعب اسباب بازی را نگه میدارد و دو مكعب را برای تولید صدا به هم میزند.
بینایی و حركات ظریف در 15ماهگی
نخ اسباب بازی یا اشیاء كوچك را با رفلكس گازانبری دقیق برمیدارد، از یكی از دستهایش استفاده میكند.مكعبها را دستكاری میكند و ممكن است بعد از نشان دادن طرز برج ساختن به او، دو مكعب را روی هم بگذارد و برج بسازد.با تمام دستش مداد رنگی را چنگ میزند. برای این کار از چنگ زدن با كف دست استفاده میكند. از یكی از دستهایش استفاده میكند و خط خطی كردن به طرف جلو و عقب را تقلید میكند.با علاقه به تصاویر رنگی كتاب نگاه میكند و آهسته روی صفحه كتاب دست میكشد. به اسباب بازیهای كوچكی كه روی زمین كشیده میشود، نگاه میكند. با اشارۀ انگشت سبابه به اشیاء مورد علاقه و دور از دسترس، آنها را درخواست میكند. پشت پنجره میایستد و برای چند دقیقه به اتفاقات خارج نگاه میكند و به آنچه علاقه دارد برای تایید کردن اشاره میكند.
شنوایی و گفتار
بسیاری از صداهای شبه گفتاری را تولید میكند. تعداد كمی كلمات قابل تشخیص (معمولاً دو تا شش كلمه) را بی اختیار به معنی صحیح میگوید و درك كلمات بسیار بیشتری را نشان میدهد. از طریق اشاره و صداسازی یا سروصدا كردن، خواستهها و نیازهایش را مطرح میسازد و ارتباط برقرار میكند. زمانی كه درخواستی داشته باشد به اشخاص آشنا، حیوانات یا اسباب بازیهایی كه میخواهد اشاره میكند.دستورهای ساده مانند «دست نزن»، «بیا شام بخوریم»، «توپ را به من بده» را میفهمد و اطاعت میكند.با كمك فرد بزرگسال فنجان را نگه میدارد و از آن مینوشد. سعی میكند قاشق را در دستش نگه دارد، آن را به طرف دهانش میبرد و لیس میزند اما بعید است كه از واژگون شدن آن جلوگیری كند. به خوبی میجود.موقعی كه به او لباس میپوشانند، بهتر كمك میكند.
اسباب بازیهای بزرگ چرخ دار را با دست روی زمین هل میدهد.ویژگیها و امکانات اسباب بازیها، اشیاء خانگی مناسب و صداسازها را با علاقمندی جالب توجهای جستجو و بررسی میكند. با بكاربردن اشیاء متداول، معنی آنها را نشان میدهد. عروسكها را از پا، مو یا لباسشان میگیرد و حمل میكند. به طور مكرر اشیاء را برای بازی کردن یا پس زدن روی زمین میاندازد و به جایی كه این اشیاء میافتند، نگاه میكند. برای یافتن اسباب بازیهای پنهان شده، جستجو میكند. از نظر جسمی بی قرار است و مشتاقانه با كنجكاوی، مردم، اشیاء و پیشامدها را نگاه میكند. از نظر عاطفی ناپایدار است و به قوت قلب دادن فرد بزرگسال بسیار وابسته است. با افراد آشنا مهربان است.از نظر خطرهای ناشی از جستجوی زیاد در محیط، نیازمند نظارت دائمی است.