كاهش درد دندان درآوردن
برای آنكه كودكتان به راحتی دندان درآورد و دچار درد و ناراحتی نشود، بهتر است روشهای زیر را امتحان كنید:
از كمپرس سرد استفاده كنید
كمپرس سرد فقط برای رگ به رگ شدن پا و كاهش تورم و درد مناسب نیست، بلكه میتوان از آن برای كاهش دردهای دهان و دندان نیز استفاده كرد. یك تكه پارچه تمیز و خیس را داخل یك كیسه نایلونی بگذارید و به مدت یك ساعت داخل فریزر قرار دهید. برای نرمتر شدن آن میتوانید پارچه را در ظرف حاوی چای بابونه غوطهور كنید. چای بابونه هم به آرام شدن كودك كمك میكند و هم باعث میشود تا راحتتر بخوابد. وقتی كه پارچه را از داخل كیسه درآوردید، كودكتان از جویدن آن و فشار دادنش در بین لثهها لذت میبرد، چرا كه پارچه را به اطراف لثههایش ماساژ میدهد و سردی آن باعث كرختی لثه و كاهش احساس درد میشود.
استفاده از دندانگیر
میتوانید یك دندانگیر یا پستانك را نیز در یخچال بگذارید تا كاملاً خنك شود؛ اما دندان گیر را اصلا در فریزر نگذارید، چرا كه به شدت سفت و سخت میشود و میتواند به دهان كودك آسیب برساند. اگر كودكتان شروع به خوردن مواد غذایی جامد نموده است، میتوانید برخی میوههای فریز شده را به اشكال مختلف و متنوع درآورید و به دست كودك خود بدهید. مثلا یك تكه بزرگ هویج فریز شده انتخاب خوبی است، زیرا كودكتان هم میتواند به راحتی آن را در دست بگیرد و هم سردی هویج به كاهش درد لثههایش كمك میكند.
فشار
كودكان خردسال و نوزادان به هنگام دندان در آوردن دوست دارند چیزی را روی لثههایشان فشار دهند. این كار باعث میشود ذهنشان مشغول احساس درد دندان درآوردن نشود. اگر كودك كوچك شما هیچ چیز سرد و خنكی را قبول نمیكند تا روی لثهاش بكشد، یك دندانگیر معمولی به او بدهید تا آن را بر روی لثهاش بكشد. دندانگیرها معمولا حالت موجی دارند. بهتر است یا این دندانگیرها را امتحان كنید یا آنكه دستان خود را بشویید و با انگشت تمیز روی لثه او بكشید. احساس فشار روی لثهاش به او حس خوشایندی میدهد و از صدایی كه با كشیدن انگشت روی لثهاش به وجود میآید لذت میبرد. اغلب والدین سعی میكنند در اینگونه مواقع از داروهای بیحس كننده (ژل بیحسی یا كرم بیحسی) استفاده كنند تا درد دندان درآوردن تقلیل یابد. هنگام خرید این داروها دقت كنید انواع بدون بنزوكائین را تهیه نمایید، زیرا وجود بنزوكائین در این محصولات بیحس كننده میتواند برای كودك خطرناك باشد. بنزوكائین باعث ایجاد شرایطی میشود كه در آن میزان اكسیژن خون به شدت كاهش مییابد. بنزوكائین را نباید به هیچوجه برای كودكان زیر دو سال استفاده كرد. یك خطر دیگر در مورد مصرف این نوع داروها این است كه شما نمیتوانید دارو را درست در محل مورد نظر بمالید و حتماً به سایر بخشها نیز مالیده میشود. حتی نوزاد بخشی از آن را قورت میدهد (از طریق بزاق دهان) و از این راه گلوی او بیحس میشود و سختتر میتواند شیر بنوشد، آب دهانش را قورت بدهد و حتی غذا بخورد.
مُسَكنها
اگر هیچ یك از این موارد در مورد كودك شما كارساز نبود، نیاز به یك كاهش دهنده درد (مسكن) دارید. معمولاً پزشكان مصرف داروهایی مثل استامینوفن را توصیه میكنند، اما دقت داشته باشید كه هیچگاه به شیرخواران زیر سه ماه بدون تجویز پزشك هیچ دارویی ندهید. در مورد نوزادان شش ماهه، میتوانید با نظر پزشك مسكن دیگری استفاده كنید. به خاطر داشته باشید كه این داروها میتوانند معده را تحریك كنند و مشكلاتی را به وجود آورد؛ مثل بالا آوردن غذا و شیری كه نوزاد خورده است. آسپرین یكی دیگر از مسكنهاست، اما نباید كودكان، نوجوانان و جوانان زیر 19 سال به طور سرخود از آن استفاده كنند. آسپیرین را به كودك خود ندهید و آن را روی لثهاش نمالید، چرا كه ممكن است باعث بروز یك بیماری خطرناك (سندرم ری) شود و زندگیاش را تهدید كند.
درمانهای دارویی
برخی روشهای درمانی خانگی تاثیر زیادی دركاهش التهاب و درد ناشی از دندان درآوردن در كودكان میشوند، اما بیشتر متخصصان معتقدند این روشهای درمانی علاوه بر تمام مزایایی كه دارند، گاهی اوقات خطراتی نیز خواهند داشت. این داروها باید در بستهبندیهای سالم و مطمئن نگهداری شوند و كاملاً سالم و بیخطر باشند. قبل از آنكه مصرف دارو را شروع كنید، موضوع را با پزشك در میان بگذارید.
علائم و نشانههای دندان درآوردن
نوزادان و كودكان با علائم متفاوتی دندان درمیآورند. میزان درد دندان درآوردن نیز در آنها متفاوت است. این علائم چند روز ادامه دارند. برخی كودكان خوششانس هستند كه به هنگام دندان درآوردن رنج و عذاب زیادی متحمل نمیشوند. یكسوم از كودكان آب دهانشان سرازیر میشود، یكسوم دیگر از كودكان كجخلق و تندمزاج میشوند و یكسوم مابقی نیز دچار مشكلات مربوط به خواب میشوند.
مهمترین نشانههای دندان درآوردن
بیرون زدن نوك دندان از زیر لثه
تورم لثه
تلاش كودك برای جویدن و مكیدن هر چیزی كه در دست دارد
سرازیر شدن آب دهان
كجخلقی
مالیدن صورت
مشكلات مربوط به خواب (بدخوابی)
امتناع از غذا خوردن
مالیدن گوشها
اگر متوجه چند نشانه از نشانهای فوق در كودكتان شدید، احتمالاً به زودی متوجه دندان درآوردن او نیز خواهید شد. اگر كودكتان طی این روزها دچار اسهال، تب و آبریزش بینی شده است، آن را نشانه خاص دندان درآوردن قلمداد نكنید؛ بهخصوص اگر این موارد بیشتر از 24 ساعت ادامه یابد؛ چرا كه دندان درآوردن باعث اسهال و تب نمیشود. با این وجود اغلب والدین میگویند كه دندان درآوردن كودكشان به صورت مستقیم با این نشانه همراه بوده است؛ ولی هنوز هیچگونه دلیل علمی این ادعا را اثبات نكرده است. در صورت بروز این علائم، كودك خود را نزد پزشك ببرید.
چه زمانی دیر دندان درآوردن باید باعث نگرانی والدین شود؟
معمولاً نخستین دندان سفید و شیری كودك در 10-4 ماهگی بیرون میزند، اما اگر كمی هم دیرتر شد، جای هیچگونه نگرانی نیست. اگر دندانهای كودكتان بسیار كند و دیر به دیر ظاهر میشوند، اما رشد استخوانی، پوستی و موهای او كاملا طبیعی است، باز هم جای نگرانی نیست. اگر كودكتان تولد یكسالگیاش را پشت سر گذاشته اما هنوز دندانی درنیاورده است، او را نزد پزشك ببرید. حتی گاهی اوقات دندانهای دائمی كودكان 9-8 ساله نیز میافتد. در چنین مواقعی بهترین كار این است كه به یك متخصص دندانپزشك و یا یك اُرتودنتیست مراجعه كنید. دیر دندان درآوردن در كودكانی كه سیر طبیعی رشد خود را سپری میكنند، نشانه خطر نیست. در ضمن دندانهایی كه دیرتر درمیآیند، دیرتر پوسیده و خراب میشوند. بهترین كار مراجعه دندانپزشك از زمان رویش اولین دندان شیری یا یكسالگی است.