آموزش مهارت به كودكان نوپا
بزرگترین تغییری كه در این مرحله در تواناییهای كودك خود مشاهده میكنید، درك بیشتر او از دنیای پیرامون و ارتباط نزدیكتر با آن است؛ مثل ارتباطی كه مردم برقرار میكند.
هماهنگی و تعادل بیشتر
افزایش مهارتهای فیزیكی فرزندتان باعث میشود او تعادل و هماهنگی بیشتری در بدنش داشته باشد. حالا دیگر سریعتر از قبل راه میرود و در حین دویدن و راه رفتن میتواند چیزی را در دستانش نگه دارد. اما در پایان سه سالگی باید از او انتظار داشته باشید:
خودش از پلهها بالا و پایین برود. به راحتی خم شود و چیزی را بردارد؛ بدون آنكه زمین بخورد. روی دوچرخهاش بنشیند و پا بزند. با ماژیك روی كاغذ به تقلید از شما دایره بكشد. كتابهایش را ورق بزند. مچ دستش را بچرخاند.
تواناییهای تازه كشف شده
كودك شما در آغاز سه سالگی نیاز بیشتری به یك محیط گرم، ثابت و عاطفی دارد تا در آن احساس امنیت كند و به كشفیاتش در مورد دنیایی كه در آن قرار دارد، ادامه دهد. خودتان متوجه میشوید كه كودكتان به تمام چیزهای پیرامونش علاقه نشان میدهد. به او اجازه دهید در فعالیتهای بیشتری شركت كند و مهارتهای جدید یاد بگیرد. او از مشاركت با شما در انجام برخی كارها بسیار لذت میبرد. در این مقطع سنی كودكان مفهوم به پایان رساندن یك كار را نمیدانند و بلافاصله بعد از احساس خستگی دست از كار میكشند. شما نیز نباید بیشتر از این انتظار داشته باشید.
مراحل رشد كودك 24-36 ماهه شما
به طور كلی رشد فیزیكی او كمی كُندتر از سابق میشود. دست و پاهایش كمی كشیده و عضلاتش كمی نیرومندتر میشود. شكمش صافتر شده و محكمتر از قبل راه میرود و میایستد.
مهارتهای هوشی و ذهنی
تا امروز رشد فیزیكی و ذهنی او در حدی بود كه اتفاقات پیرامونش را نتیجه كارهایی كه انجام میدهد بداند؛ چرا كه در این سنین فرق بین واقعیت و خیال را نمیداند، مثلا او فكر میكند كه اگر خیلی زیاد غذا بخورد، میتركد. از دیدگاه او این اتفاق ممكن است بیفتد در پایان سه سالگی او قادر خواهد بود. آموزشهای دو بخشه را دنبال كند جملاتی را كه از 3، 4 و 5 كلمه اصلی تشكیل شدهاند، بگوید. تمام حرفهایش را حتی افراد غریبه نیز بفهمند. بازیهای ذهنی و فكری انجام دهد.
تصاویر جداگانه را كنار هم بچیند و آنها را با هم تطبیق دهد. برخی از اسباببازیهای خود را به بقیه ترجیح دهد. مفهوم 2 را بفهمد.
رشد عاطفی
وقتی كه كودك شما بیشتر از قبل اجتماعی میشود، سعی میكند در وقایع پیرامونش بیشتر شركت كند و با انجام برخی فعالیتهای خاص لذت بیشتری ببرد. حوزه عاطفی شخصیت او آنقدر وسیع است كه هم خوشی و لذت را میفهمد و هم ناامیدی را. در پایان سه سالگی میتوانید از كودكتان انتظار داشته باشید كه: حتی وقتی كه از شما دور است نیز زمانی را به خوشی و شادی بگذارند. علاقه و محبت خود را به شما و سایر افراد خانواده ابراز كند. به سایر كودكان و بودن در كنار آنها علاقه نشان دهد.
مهارتهای عاطفی و اجتماعی
از نظر عاطفی، كودك شما كمی خودخواه به نظر میرسد، او عادت دارد همواره در همه چیز خود را در اولویت قرار دهد. اما شاید باید كمكم به او بیاموزید كه به دیگران نیز اهمیت دهد. كودك شما قادر به گسترش و رشد این توانایی است كه به طور همزمان هم به محركی كه از محیط خارجی وارد شده توجه كند و هم دوباره روی كاری كه انجام میداده متمركز شود. به این ترتیب یك مهارت دیگر را نیز یاد میگیرد. او میفهمد كه اگر بتواند برخی صداها را نشنیده بگیرد، میزان تمركز و توجهش نیز بیشتر میشود. برخی از كودكان نسبت به بقیه توجه و تمركز بیشتری دارند. اگر كودك شما به سختی میتواند روی چیزی متمركز شود، تمام چیزهایی را كه ممكن است تمركز او را به هم بزنند، از اطرافش حذف كنید و فقط در فضای خانه یك موسیقی كلاسیك با صدای ملایم گوش بدهید. با اینكار صداهای مختلف كه تمركز او را به هم میزنند، حذف و صدایی آرام و ملایم در فضا پخش میشود. البته اگر میخواهید كودكتان متوجه كلمه به كلمه حرفهای شما شود، بهتر است حتی صدای موسیقی نیز در محیط پخش نباشد.
24-26 ماهگی كودك
كودك دو ساله شما استقلال بیشتری به دست میآورد و از كشفهایی كه میكند لذت میبرد. شما میتوانید این توقع را داشته باشید كه احساساتش را منعكس كند (از لبخندهایش گرفته تا گریههایش). او در عرض 10 دقیقه هم میخندد و هم گریه میكند. او را تشویق كنید تا به یادگیری مشتاقتر شود و از این طریق مهارتهای حركتی، ذهنی و كلامیاش بهبود یابند.
برخی فعالیتها برای رشد مهارتها
استفاده از رنگهای انگشتی یك بازی دوست داشتنی برای كودكان است. آنها میتوانند از طریق این رنگها، از خودشان اثراتی به جا بگذارند. برخی لباسهای كهنه او را تنش كرده و خودتان نیز در این بازی او را همراهی كنید تا هم بیشتر تشویق شود و هم در حین بازی چیزهای بیشتری یاد بگیرد. شما میتوانید از روی عكسهایی كه با رنگ روی كاغذ ایجاد میشوند، برای او قصههایی بسازید. تلاشهای كودك خود را تحسین كنید تا با اطمینان بیشتری اینكار را انجام دهد. او باید از این كار لذت ببرد و با شكلها و رنگهای مختلف آشنا شود. بعد از خشك شدن رنگها، كاغذ را روی دیوار بچسبانید تا بقیه نیز آنرا ببینند. میتوانید یك سیبزمینی را از وسط دو نیم كرده، یك شكل ساده مثل دایره یا ضربدر روی آن در آورید و روی قسمتهای برجسته رنگ بمالید و روی كاغذ برگردانید تا طرح آن روی كاغذ بیفتد.
گفتن كلمات پیچیده برای او دشوار است؛ مثلا وقتی كه به او میگویید: «برو از راهرو هر دو كفشت را بیاور و آنها را به من بده». اما در خواستهای سادهتر را راحتتر میفهمد و انجام میدهد؛ مثلا به جای آنكه به او بگویید: «برو كفشهایت را بیاور و به من بده» به او بگویید: «كفشهایت را برای من میآوری؟« در حالت دوم جمله شما نشان میدهد كه نیاز به كمك دارید و در مواقع نیاز باید به دیگران كمك كرد. در ضمن با اینكارها حس اطمینان او بیشتر میشود و یاد میگیرد كه كارهای كوچك را خودش مدیریت كند و مستقلتر شود. معمولاً كودكان در این سن علاقه زیادی به خمیر بازی دارند. اگر میخواهید در مخارجتان صرفهجویی شود، خودتان در منزل خمیر تهیه كنید و به او بدهید. حتی برای درست كردن خمیرها نیز اجازه دهید تا شما را همراهی كند و از این كار لذت زیادی ببرد. برای این منظور 200 گرم آرد الك شده را با 100 گرم نمك، 1 قاشق غذاخوری روغن گیاهی، 300 میلیلیتر آب و 2 قاشق چایخوری كرم رنگ تركیب كنید. مواد را داخل ظرف بریزید و آب و روغن را آهسته به آنها بیفزایید. كمی هم رنگ غذا به آنها اضافه كنید تا خوشرنگتر شود. مواد را در حرارت بسیار ملایم بپزید و بعد از آنكه خمیری شد، از روی حرارت بردارید. این خمیر تا چند هفته قابل استفاده است.
رشد فیزیكی
كودك دو ساله شما از نظر تواناییهای فیزیكی رشد كرده است. او میتواند راه برود، بدود، بالا و پایین برود. اتفاقی كه از نظر فیزیكی در آینده پیشرو دارد، استفاده بیشتر از تمام ارگانهای بدن خود، افزایش قدرت دست و پاها و افزایش میزان هماهنگی و تعادل بدن است.
بالا و پایین پریدن
كودك شما در این سن هنوز نمیتواند بیوقفه جستوخیز كند و هنگام دویدن نمیتواند به یكباره بپرد، اما در مدت كوتاهی این اتفاق نیز میافتد؛ فقط باید كمی صبور باشید.
شناسایی توانایی كودك
به كودك خود فرصت بیشتری بدهید تا تواناییهایش را نشان دهد. با بازیهای تصویری و نوارهای صوتی، مهارتهای ذهنی او را تقویت كنید. اگر بتوانید كودك خود را به مهد كودك ببرید تا مدت كوتاهی با سایر كودكان بازی كند، بهتر است؛ زیرا از این طریق تجربیاتش را با سایرین تقسیم میكند و خودش نیز متقابلا چیزهای زیادی از آنها یاد میگیرد. استفاده از سه چرخه به او كمك میكند تا پاهایش را به طور هماهنگ با هم حركت دهد. برای شروع خودتان به او كمك كنید و كمی او را هل بدهید؛ اما در كمك كردن به او زیادهروی نكنید. تطابق دادن شكلها و تصاویر نیز یك مهارت دیدنی است. میتوانید از بازیهای بسیار ساده شباهتها و فرقها شروع كنید. با استفاده از یك ضبط صوت كوچك و ساده اجازه دهید قصههای مورد علاقهاش را گوش بدهد. حتی میتوانید صدای خودتان را ضبط كنید و نوار را داخل ضبط صوت بگذارید تا او گوش بدهد و از شنیدنش لذت ببرد.
این مسئله كمك میكند تا با كلمات بیشتری آشنا شود، با دقت بیشتری گوش بدهد و مهارتهای شنیداریاش نیز تقویت شود. دقت كنید كه صدای ضبط صوت بلند نباشد، زیرا به گوشهای كودكتان آسیب میرسد. كودك شما از اینكه صدای خودش را ضبط كند و بعد آنرا گوش بدهد بسیار خوشحال میشود. برخی مفاهیم را میتوانید از طریق بازی به او یاد بدهید؛ مثلا مفهوم داخل و خارج را به او بگویید كه عروسكش را داخل جعبه بگذارد و بعد از او بپرسید كه عروسكش كجاست؟ او بلافاصله به سمت جعبه میرود و آنرا نشان میدهد. به اینكار ادامه دهید تا او دقیقا بفهمد داخل و خارج بودن چه مفهومی دارد.