گام به گام با رشد و تكامل نوزاد 7تا 8 ماهگی
در شمارههای گذشته هرماه یك مطلب در باره رشد و تكامل فكری و فیزیكی كودكان به شما خوانندگان عزیز تقدیم كردیم و از بدو تولد تا 7 ماهگی را شرح دادیم در ادامه این شماره 7 تا 8 ماهگی كودك را بررسی میكنیم. در این مرحله، كودك به شدت به شما وابسته است و دائماً به شما میچسبد. خونگرمتر از قبل شده و وقتی كه شما كنارش هستید، احساس شادی و امنیت میكند؛ اما با افرادی كه نمیشناسد و در محیطهای ناآشنا احساس غریبگی میكند.
رشد فیزیكی
كودك شما مدام از یك طرف به طرف دیگر میچرخد. حتی میتواند برای چند لحظه كوتاه بنشیند و خودش را به سمت جلو خم كند؛ بدون آنكه بیفتد. گاهی اوقات وقتی كه میخواهد چیزی را از زمین بردارد، میافتد و دوباره تلاش میكند. اگر بعد از افتادن شروع به گریه كرد، او را آرام و به او محبت كنید؛ اما هیچگاه جلوی تلاش دوبارهاش را نگیرید.
حركت چهاردست و پا به سمت جلو
بیشتر كودكان چهاردست و پا را در 8-10 ماهگی آغاز میكنند؛ اما برخی بسیار دیرتر این كار را انجام میدهند. برای آنكه حركت چهاردست و پای كودك به شكل درستی انجام شود، باید به اندازه كافی قوی و نیرومند باشد تا بتواند خود را به سمت جلو و بالا بكشد. بعد از مدت كوتاهی او كشف میكند كه هل دادن زانوها به سمت پایین، به حركت چهار دست و پا سرعت میدهد. در ابتدا این حركت به سمت پشت است؛ اما تقریباً یك هفته بعد، كودك حركت به سمت جلو را یاد میگیرد. در حین انجام این كار او را بسیار تشویق كنید تا با شوق و اشتیاق بیشتری در اتاق بچرخد و حركت كند.
مهارتهای اجتماعی و عاطفی
كودك شما بسیار خونگرم و مهربان است. شما را میبوسد؛ به خصوص وقتی كه او را تشویق میكنید. دستهایش را بگیرید و او را در حالت ایستاده قرار دهید. او كودكان بزرگتر از خودش را دوست دارد و بیشتر به سمت آنها جذب میشود؛ اگرچه یك لحظه بسیار اجتماعی است و لحظهای دیگر خجالتی و بیمناك میشود و از مردم دوری میكند.
ایستادن
به زودی وقتی كه نشستن برای كودك عادی شد، درصدد یك چالش دیگر برمیآید و میخواهد تجربه جدیدی را به دست آورد. او اشتیاق زیادی به سرپا ایستادن دارد و نخستین تلاشش برای انجام این كار در این مرحله اتفاق میافتد. او هنوز نمیتواند تعادلش را حفظ و اعضای بدنش را به نحوی هماهنگ كند كه او را در ایستادن كمك كنند. وقتی كه میخواهید به او در انجام این كار كمك كنید، سنگینی بدنش را خودتان تحمل كنید و بگذارید او به راحتی بایستد و بعد در موقعیت نشستن قرار بگیرد.
نگرانی و دلهره جدایی
در هفت، هشت ماهگی، وابستگی كودك به شما بسیار بیشتر میشود. او دائماً به شما میچسبد و وقتی از كنارش میروید، شروع به گریه كردن میكند؛ به طوری كه احساس میكنید حتی یك لحظه هم نباید تركش كنید. این مرحله، یك مرحله بسیار طبیعی از رشد عاطفی كودك است. هرگاه كه از كنارش دور میشوید، او را مطمئن سازید كه به زودی باز میگردید. همچنین نوازشهای فیزیكی او را بیشتر كنید.
ملاقات با افراد جدید
وقتی كه با افراد جدید یا كسانی كه نمیشناسد روبهرو میشود؛ سرش را در میان شانههای شما پنهان و به آرامی خود را قایم میكند. او خودش را به شما میچسباند و بعد شروع به گریه كردن میكند. از دیدن غریبهها دچار نگرانی و دلهره میشود و این مرحله اصلی و آغازین عاطفی است. نگرانی از غریبهها امری عادی است و معمولاً در اواخر دو سالگی و یا كمی بیشتر برطرف میشود. اگر در چنین مواقعی به او مرتباً گوشزد كنید كه كار احمقانهای انجام داده است و یا او را مجبور به دوستانه برخورد كردن با غریبهها كنید، اعتماد به نفسش كاهش مییابد. در عوض، تعریف كردن از او وقتی كه فقط لبخندی زده است و مورد تشویق قرار دادنش، یك راهحل فوقالعاده است.
حالتها
در این سن فهم زبانی كودك به سرعت پیشرفت میكند ولی توانایی تكلم به همان نسبت رشد نمیكند. او كمكم به اسامی اشیاء و افراد آشنا پاسخ میدهد، به اسباببازی مورد علاقهاش زل میزند، و وقتی كه شما اسامی افراد پیرامونش را به زبان میآورید، به دقت گوش میدهد. شاید نتواند هیچ كلمهای را به طور دقیق بیان كند اما شما از راههای بیشماری میتوانید افكارش را بخوانید؛ مثلاً از طریق حالاتش یا تكرار یك حركت. دقت كنید وقتی كه چیزی را میخواهد، چند بار دستش را باز و بسته میكند. وقتی كه شما كاری را انجام میدهید كه او دوست ندارد، سرش را تكان میدهد و شما را هل میدهد یا وقتی كه از او خداحافظی میكنید، چهرهاش پر از حرف و پر از احساس است.
برخی فعالیتها برای رشد مهارتها
یادگیریهای كودك شما بسیار سریع اتفاق میافتد. كنجكاویهای او روز به روز بیشتر میشود. او میخواهد چیزهای جدید را كشف كند. داخل برخی كشوها را از وسایل مطمئن پر كنید تا وقتی با آنها بازی میكند، بتواند به راحتی در آنها سرك بكشد. حتی میتوانید یك جعبه پر از وسایل سرگرمكننده و سالم تهیه كنید تا با اندازهها، بافتها و شكلها آشنا شود. به كودك خود كمك كنید تا رابطه بین اشیاء را بهتر درك كند. شاید چند ماه طول بكشد تا بتواند اشیاء را به درستی روی هم یا كنار هم بچینید؛ اما او از تلاش كردن در این زمینه لذت میبرد. وقتی كه تغییر لازم داشت، این كار را انجام دهید تا بیشتر تشویق شود. آواز مورد علاقهاش را به ریتمی كه دوست دارد، بخوانید و برایش اسباببازیهای موزیكال تهیه كنید تا مهارتهای شنیداریاش تقویت شود. كودك خود را از راههای مختلف میتوانید وادار به چهاردست و پا حركت كردن كنید. (مثلاً برخی چیزهایی كه برایش جالب هستند را روی زمین بگذارید). زانوهایش را بپوشانید تا هنگام چهار دست و پا حركت كردن احساس ناراحتی و درد نكند. گاهی اوقات برای تحریك او، خودتان به حالت چهار دست و پا روی زمین حركت كنید و آن شی را بردارید.
كشف كردن
وقتی كه كودك شما بتواند خود را به سمت شیء مورد نظرش جلو بكشد، به این معنی است كه میتواند به راحتی خود را به همهچیز برساند. حس كنجكاوی او بسیار شدید است و میخواهد از هر چیزی سر در بیاورد. تا كشفیاتش بیشتر شود. او میخواهد شكل، اندازه و بافت وسایل پیرامونش را بشناسد. آیا این چیز طعم خوبی دارد؟ آیا آن چیز نرم یا زبر است؟ او از دستهایش استفاده میكند تا تأثیر اشیاء را بفهمد. بسیاری چیزها را هم به سمت دهان میبرد.
مهارتهای زبانی و هوش
كودك میتواند به راحتی از طریق حالتهای چهره و اشاره با دیگران؛ به خصوص شما ارتباط برقرار كند. توجه او به چیزی كه میبیند، كوتاه مدت است؛ اما این باعث نمیشودبه آن چیزهایی كه دوست دارد و در دست میگیرد، كمتر توجه كند.
اولین كلمه
در این مرحله كودك شما نام خود را تشخیص میدهد و احتمالاً معنای برخی كلمات را میفهمد و به آنها پاسخ میدهد. مرتبا حرفهای نامفهوم میگوید و گاهی اوقات در میان صداهایی كه در میآورد، برخی كلمات را درست ادا میكند. (مثلاً میگوید «دادا» یا «ماما») او را تشویق كنیدتا سریعتر تلفظ درست كلمات را یاد بگیرد.
مقایسه صداها
پوشش عصبی كه گوش را به مغز متصل میكند، باعث میشود منبع صدا را تشخیص دهیم. این پوشش در هفت، هشت ماهگی كودك تكمیل میشود و او میتواند صدای خودش را با صدای شما مقایسه كند. در طول چند ماه آینده نیز سعی میكند از صداهایی كه شما تولید میكنید، تقلید كند.
وسایل بازی
فنجانهای پلاستیكی در اندازههای مختلف با رنگهای متفاوت، از بهترین وسایل بازی در این سنین هستند. علاوه بر آن، كودك علاقه زیادی به اسباببازیهای صدادار دارد. آنها از تكرار صداها لذت میبرند. اسباببازیهایی برای آنها بخرید كه بتواند به راحتی در دست بگیرد و خودش آنها را به كار بیندازد. اگر از شنیدن موسیقی و شعر لذت میبرد، چند آهنگ مناسب ضبط كنید و برایش بگذارید. حتی میتوانید برخی قصهها را نیز با صدای خودتان و یا پدربزرگ و مادربزرگش ضبط كنید.
میدانم كه شما آنجائید
كودك شما از اشیاء و وسایل در حال افزایش است. او به رابطهای كه دیگران با هم دارند، توجه میكند. این رابطه در مورد اشیاء و وسایل نیز صدق میكند. چطور یك جعبه كوچك داخل یك جعبه بزرگتر قرار میگیرد او كمكم میفهمد كه ممكن است داخل جعبه چیز دیگری نیز وجود داشته باشد و تا وقتی كه در آن باز نشده است، دیده نمیشود. مثلاً اگر میفهمد كه ممكن است چیزی را كه زیر حوله پنهان كنید، به شكلی كه اصلاً دیده نشود، میتواند حوله را بردارد و آن چیز را بیرون بیاورد.
هماهنگی انگشتان
كودك شما میتواند با كمك انگشتانش، چیزهایی را كه دوست دارد، بردارد و دیگر مثل سابق فقط از كف دست استفاده نمیكند، مثلاً قادر به كنترل دستمال كاغذی در دستش است. دوست دارد وسایل را به هم بكوبد و از صدهایی كه تولید میشود، لذت میبرد. هنوز هم دوست دارد همهچیز را به سمت دهانش ببرد. در مورد چیزهایی كه در دسترسش هستند، محتاط باشید.