راهكارهای ساده برای سلامت نوزادان
به علت رشد سریع نوزادان و شیرخواران، توجه به رشد جسمانی و روانی و افزایش بهره هوشی آنها از هنگام بارداری مادر تا دوسالگی، اهمیت ویژه‌ای دارد و توجه هم‌زمان به هر دو بُعد، باعث افزایش رشد جسمی و روانی كودكان می‌شود. در شماره پیشین نشریه، به 15راهكاردر زمینه سلامت نوزادان اشاره كردیم . در این شماره و به ادامه راهكارهای دیگری در زمینه سلامت نوزادان خواهیم پرداخت. امید است مفید و سودمند واقع شود.
ماساژ و نوازش: كودكان خود را از دوران نوزادی ماساژ دهید. این کار باعث ارتباط جسمی و عاطفی و تقویت احساس عشق و علاقه و همچنین رشد عزت نفس و اعتماد به نفس در آنها می‌شود. ماساژ در بهبود قولنج شكمی نیز مؤثر است.
موسیقی: موسیقی روی مادران شیرده و شیرخواران تأثیر بسیار خوبی دارد. موزیك آرام همراه با تصویرهای دلنواز طبیعت و CDهای آموزشی مناسب از دوسالگی برای شیرخواران بسیار مفید است.
نوزادان كم‌وزن و نارس: نوزادان كم‌وزن و نارس، به‌خصوص در زایمان سزارین، با وزن كمتر از دو كیلوگرم به علت عدم تكامل سیستم عصبی معمولاً بیشتر می‌خوابند و در مكیدن ضعف دارند. با توجه به این موضوع، تغذیه آنها با شیر مادر هر 5/1- 2 ساعت و با گذاشتن انگشت زیر چانه نوزاد و كمك به مكیدن ضروری است تا خوب وزن بگیرند.
تغذیه مادران شیرده: در دوران شیردهی مادر باید تغذیه خوبی داشته باشد. مواد مغذی شامل گوشت قرمز، مرغ و ماهی، روغن زیتون، لبنیات و انواع میوه‌جات و سبزی‌ها و سالاد در رژیم غذایی و قرص مولتی ویتامین و آهن نیز توصیه می‌گردد.
غذای تكمیلی شیرخواران: از روز پانزدهم تولد، روزانه 25 قطره ویتامین A+D و در پایان شش‌ماهگی تا دوسالگی، 15 قطره آهن باید به کودک داده شود و از پایان شش‌ماهگی غذای تكمیلی با غذاهای ساده، مثل حریره بادام، فرنی، سوپ، پوره میوه‌جات و... به تدریج به غذای كودكان اضافه گردد. سوپ ماهیچه از ابتدا و زرده تخم‌مرغ از 8 ماهگی و شیر پاستوریزه از یكسالگی به بعد به رژیم غذایی اضافه می‌شود. غذای شیرخوار باید خوشمزه و دارای ارزش غذایی باشد و با اجبار به او داده نشود. میان‌وعده سالم مصرف شود و از دادن تنقلات مانند چیپس و غذاهای آماده خودداری شود.
با كودكان به طور مستقیم و چشم در چشم صحبت كنید. اسامی و عكس‌ها را نام ببرید و در مقابل او نگهدارید. همچنین، او را با هدیه‌های مخصوص تشویق كنید.
به كودكان اجازه آزادی حركت بدهید. بگذارید كنجكاوی غریزی‌شان را همواره به كار برند. فرق بین اشیا را با پرسش و پاسخ درست به آنها بیاموزید. كودكان آموزش اجباری را دوست ندارند؛ پس هنگامی كه احساس خستگی كردند آموزش را قطع كنید.
با كودك خود بازی كنید. شركت در بازی‌های گروهی، مهارت‌های اجتماعی كودك را افزایش می‌دهد. هنگام بازی و صحبت كردن صداهای اضافی رادیو و تلویزیون را قطع كنید.
به درخواست‌های كودكان پاسخ دهید. تكرار ارتباط‌ها نورون‌های مغز كودك را تقویت می‌كند. كتابی را در صورت درخواست چندین بار بخوانید. وقتی كودك توضیح یا نام چند كار را می‌پرسد، برای او به وضوح شرح دهید.
در تربیت كودك انضباط همراه با محبت فراوان داشته باشید و هرگز به او نگویید تو چیزی نمی‌فهمی؛ زیرا اگر آن را باور كند، حرف شما تحقق پیدا می‌كند!
وقتی كودك خسته شد، موقع استراحت و خواب است. برحسب سن، بین 8-12 ساعت خواب در شبانه‌روز برای او مناسب و مفید است.
رشد حركتی كودك: شیرخوار در شش‌ماهگی کم‌کم شروع به نشستن می‌کند. یكسالگی آغاز ایستادن و در 13 ماهگی چند قدم بر می‌دارد. كمك والدین در انجام این حركات مفید است. شش‌ماهگی همچنین آغاز رویش دندان‌هاست و تا دوسالگی به تدریج بیست دندان دارد.
نظم و آموزش توالت رفتن: کودک از یكسالگی كلمات بابا و مامان را بیان می‌كند و كمك مادر و تكرار كلمات توسط مادر در نظم و آموزش بیان بسیار مؤثر است. آموزش توالت رفتن و كنترل آن از سه‌سالگی باید با رفتار مناسب انجام گیرد. اجبار می‌تواند نظافت كودك را به تأخیر بیندازد.
قد و وزن در دوران شیرخوارگی:شیرخواران در دو سال اول زندگی، به‌خصوص ماه‌های اول، رشد وزنی و قدی زیادی دارند:
صفر تا سه‌ماهگی/ روزانه 30 گرم
4-6 ماهگی/ روزانه 20 گرم
7-12 ماهگی/ روزانه 15-20 گرم
به این ترتیب، کودک در یكسالگی باید تقریباً 10 كیلوگرم و در دوسالگی 12 كیلوگرم وزن داشته باشد. قد نوزاد در بدو تولد معمولاً 50 سانتی‌متر، در یكسالگی 75 سانتی‌متر، دوسالگی 85 سانتی‌متر، سه‌سالگی 95 سانتی‌متر و در چهارسالگی 100 سانتی‌متر است.
و در نهایت اینکه، در مواقع ناراحتی و افسردگی با كودكان خود به مهمانی و گردش در پارك‌ها بروید و در شادی آنها سهیم شوید.
