7 نكته مهم در مراقبت از دندان كودكان
كودكان نوپا 16 عدد دندان شیری در دهان خود دارند برخی از این دندان‌ها ممكن است خراب شده باشند، ولی پدر و مادر كودك اهمیتی به آنها ندهند. توصیه متخصصان به پدر و مادرها این است كه از همان لحظه رویش نخستین دندان باید مسواك زدن و با رویش دومین دندان، استفاده از نخ دندان را شروع كنند. شاید این مسأله به نظرتان تعجب‌آور باشد و معمولاً هم به ندرت پدر و مادری این كار را از همان ابتدا برای نوزادشان انجام می‌دهند؛ اما خرابی و فساد دندان‌ها، تا حد زیادی قابل پیش‌گیری است و در صورت بی‌توجهی می‌تواند به یكی از سخت‌ترین بیماری‌ها در كودكان و نوجوانان 6-11 ساله تبدیل شود. خرابی و رپنج برابر بیشتر از آسم و هفت برابر بیشتر از تب بالا در كودكان رواج دارد. حدود 40 درصد از كودكان پیش دبستانی دندان خراب دارند و عدم توجه پدر و مادرها به این مسأله در آینده مشكلات بیشتری را برایشان به وجود می‌آورد.
مراقبت از دندان‌ها
دندان‌های كودك شما باید از یكسالگی مورد معاینه قرار گیرد. مراقبت‌های اولیه باعث می‌شود در آینده مجبور به پرداخت هزینه‌های گزاف دندانپزشكی نباشید. هزینه‌های دندانپزشكی افرادی كه از كودكی مراقبت‌های ویژه از دندان‌هایشان كرده‌اند، 40 درصد كمتر از سایر افراد است.
مسواك زدن و استفاده از نخ دندان
فقط مراجعه به دندانپزشكی كافی نیست. مسواك زدن دندان‌ها از سنین پایین اهمیت زیادی دارد. بیشتر مردم فكر می‌كنند كودكان نیازی به مسواك زدن ندارند؛ مثلاً كودك یك ساله با داشتن دو یا سه دندان و یا یك نوزاد چند ماهه با یك دندان چرا باید مسواك بزند؟ اما مسواك زدن باید از همین ماه‌ها آغاز شود. حتی قبل از در آمدن نخستین دندان می‌توانید با یك مسواك بسیار نرم بچه‌گانه لثه نوزاد را به آرامی مسواك بزنید و یا آن را با یك تكه پارچه نرم تمیز كنید. وقتی كه تعداد دندان‌ها بیشتر شد، باید مسواك زدن را به یك عادت همیشگی تبدیل كرد و كودك را به روزی دو بار مسواك زدن عادت داد. وقتی دو دندان با یكدیگر تماس برقرار كردند نیز استفاده از نخ دندان را برای كودك خود شروع كنید. از دندانپزشك شیوه صحیح استفاده از نخ دندان را یاد بگیرد و بپرسید از چه زمانی استفاده از دهانشویه را شروع كنید. معمولاً توصیه دندانپزشكان این است كه وقتی كودك تف كردن مایع دهانشویه و اینكه چگونه آن را در دهان نگاه دارد و چگونه خارج كند را یاد گرفت، باید استفاده از دهانشویه را شروع كرد. پدر و مادرها تا وقتی كه كودك مسواك زدن را یاد بگیرد، باید خودشان این كار را برای او انجام دهند.
قبل از خواب به نوزاد خود شیشه شیر یا آب میوه ندهید
سال‌هاست كه پزشكان به خانواده‌ها توصیه می‌كنند هرگز قبل از خواب شیشه شیر یا آب میوه به نوزاد یا كودك ندهند و او را با این چیزها نخوابانند؛ حال، بسیاری از پدر و مادرها متوجه نیستند كه این مسأله می‌تواند منجر به خرابی و فساد دندان‌های كودك‌شان شود. مواد قندی موجود در شیر و آب‌میوه به دندان‌های كودك می‌چسبد و باكتری‌های مضر در میان دندان‌ها خانه می‌كنند. این باكتری‌ها تولید اسید كرده و به خرابی بیشتر دندان‌ها دامن می‌زنند و اگر مراقبت‌های دندانی نیز صورت نگیرد، منجر به بیماری‌های دهان و دندان می‌گردد. این بیماری‌ها رشد كودك و حتی توانایی‌های یادگیری او را نیز تحت‌الشعاع قرار می‌دهد و در بسیاری موارد حتی منجر به اختلالات گوشی می‌شود. اگر نوزاد شما عادت دارد قبل از خواب از شیشه شیر استفاده كند تا با آن آرامش بگیرد، می‌توانید به جای شیر یا آب‌میوه در بطری‌اش آب خالی بریزید.
آب میوه‌ها را محدود كنید
خوردن مواد شیرین فقط هنگام خواب مشكل آفرین نیست؛ آب‌میوه‌ای كه در طول روز به نوزاد یا كودك خود می‌دهید و آن را جایگزین آب یا شیر می‌كنید نیز نقش مهمی در خرابی و فساد دندان‌ها دارد. وقتی كه نوزاد را از شیر مادر یا شیشه شیر می‌گیرند، كم‌كم به او یاد می‌دهند كه آب‌میوه را در لیوان یا فنجان مخصوص خودش بنوشد. شاید فكر كنید كه استفاده از آب‌میوه‌ها برای كودكان بسیار خوب و سالم است؛ در حالی كه استفاده زیاد از انواع آب‌میوه‌ها اثرات بسیار بدی روی دندان‌ها دارد. بسیاری از كودكان بعد از هر بار بازی یك فنجان آب‌میوه شیرین می‌نوشند. نوشیدن این آب میوه‌ها باعث خرابی دندان‌های جلویی از قسمت داخل می‌شود. از طرفی، محتویات شیرین آنها به چاقی كودكان منجر می‌گردد. حدود 125 گرم آب‌میوه به كودك خود بدهند و در حد امكان از آب‌میوه‌های صد در صد طبیعی استفاده كنید. استفاده از نوشیدنی‌های شیرین و همچنین غذاهای شیرین باید بسیار محدود شود.
پستانك ممنوع
استفاده زیاد از پستانك، به خصوص وقتی كه نوزاد خوابیده است، و شما آن را مجدداً وارد دهانش می‌كنید، می‌تواند به سلامت دندان‌ها آسیب برساند. مكیدن پستانك با قدرت زیاد روی دندان‌های بالایی و عقبی و حتی روی شكل دهان اثر می‌گذارد. پستانك مخصوص نوزادان است، نه كودكان نوپا. آنها باید پستانك را در دهانشان بگذارند و شروع به راه رفتن و بازی كردن كنند. استفاده طولانی‌مدت از آن حتی باعث می‌شودكه در آینده فرزندتان نیاز به ارتودنسی پیدا كند. به همین دلیل استفاده از پستانك در سنین بالای دو سالگی اكیداً ممنوع است.
سلامت دندان‌ها هنگام استفاده از داروها
اغلب داروهایی كه برای كودكان تجویز می‌شوند، طعم شیرین دارند و اگر به دندان‌ها بچسبند، باعث افزایش خطر پوسیدگی و فساد آنها می‌شوند، مثل داروهایی كه برای بیماران آسمی و بیماران مبتلا به ناراحتی‌های قلبی تجویز می‌گردد. آنتی‌بیوتیك‌ها و برخی از داروهای آسمی باعث رشد زیاد برخی مخمرها و بروز عفونت‌های قارچی می‌شوند كه برفك دهانی نام دارند. این برفك به شكل خمیر است و مثل شیر دلمه شده روی زبان و یا داخل دهان دیده می‌شود. اگر كودك شما مجبور به استفاده از داروهای خاصی است كه روی دندان‌هایش نیز اثر می‌گذارد، از دندانپزشك در مورد مراقبت از دندان‌های كودك‌تان سؤال كنید. در چنین مواقعی شاید لازم باشد كودك در روز چهار بار مسواك بزند.
مخالفت كودكان
بیشتر پدر و مادرها می‌گویند كودك‌شان هنگام مسواك زدن و استفاده از نخ دندان شروع به نق زدن و اعتراض می‌كند و همین مسأله باعث می‌شود آنها از خیر این كار بگذرند. پزشكان توصیه می‌كنند كه حتماً به كودكان خود مزایای مسواك زدن و استفاده از نخ دندان را گوشزد كنید. این اتفاق باید بیفتد؛ حتی اگر بسیار سخت باشد. در چنین مواقعی به كودك خود كمك و زمان بیشتری را صرف آموزش به او كنید. كودكان خردسال مهارت‌های حركتی لازم برای مسواك زدن را ندارند و این ضعف تا شش سالگی ادامه دارد و از نخ دندان حتی تا ده سالگی نمی‌توانند به خوبی استفاده كنند. وقتی كه كودك‌تان احساس خستگی زیاد و برای اینكار تنبلی می‌كند، او را بیشتر همراهی كنید و حتی اینكار را خودتان برایش انجام دهید. می‌توانید دو یا سه نوع خمیر دندان تهیه كنید و به هنگام مسواك زدن اجازه دهید خود كودك خمیر دندان را انتخاب كند. به این ترتیب به انجام این كار بیشتر علاقه‌مند می‌شود. به كودك خود جایزه بدهید تا او را بیشتر به انجام اینكار تشویق كنید.
