دكتر فاطمه قطبی
حال كه فرزندتان به سلامت پا به این دنیا گذاشته و شما قصد بازگشت به خانه را دارید، متوجه تغییرات بزرگی در زندگی‌تان می‌شوید؛ چرا كه این‌بار با او هستید. شاید انتظار این همه تغییر و تحول را نداشتید و شاید نتوانید از همان نخستین لحظات خود را با آنها تطبیق دهید.
به خاطر داشته باشید كه در چنین مواقعی باید ازبرخی عقاید خود در مورد اینكه مثلاً فلان چیز چگونه باید باشد، صرف‌نظر كنید. در روزهای اول بعد از زایمان ممكن است با مسائل زیر مواجه شوید:
نوعی از افسردگی (Baby Blues)
80 درصد زنان در روزهای اول بعد از تولد نوزاد دچار این عارضه می‌شوند که علائم آن از علائم افسردگی متفاوت است. افسردگی می‌تواند چند هفته بعد از زایمان بروز کند و حتماً احتیاج به دارو دارد؛ اما این حالت (baby blues) در روزهای اول تولد ایجاد می‌شود و خودبه خود، بدون هیچ درمانی بهبود می‌یابد.
علائم زیر در این مادران دیده می‌شود: - گاهی خوشحال و گاهی غمگینند. - احساس خستگی می‌کنند (به علت كاهش سطح هورمون‌های استروژن و پروژسترون است و باید به حد قبل از بارداری برسد). وقتی دچار افسردگی پس از زایمان شدید، حتماً به پزشك مراجعه كنید؛ اما نكات زیر هم به شما كمك خواهد كرد.
افسردگی پس از زایمان
این عارضه در 13 درصد زنان بعد از زایمان ایجاد می‌شود. بعضی تغییرات در دوران بارداری و پس از زایمان ممكن است علائمی شبیه به افسردگی بدهند؛ اما اگر شما علائم زیر را بیش از دو هفته داشتید، به پزشك خود مراجعه كنید:
1- احساس بی‌قراری یا تغییر خلق 2- احساس غمگینی و ناامیدی 3- گریه زیاد 4- احساس نداشتن انرژی 5- خیلی كم یا زیاد خوردن 6- خواب كم یا خیلی زیاد 7- مشكل در تمركز یا تصمیم‌گیری 8- فراموشی 9- احساس گناه 10- لذت نبردن از هیچ چیز 11- بریدن از دوستان و خانواده 12- سردرد، معده درد و دردهای دیگر.
نكات مهم برای بعد از زایمان
1- تا آنجا كه برایتان مقدور است، استراحت كنید. 2- سعی نكنید مادر بسیار كامل و عالی باشید. 3- از دوستان، خانواده و همسرتان كمك بگیرید. 4- زمانی برای خودتان اختصاص دهید و به دیدن دوستان بروید و یا با همسرتان وقت بگذرانید. 5- در مورد احساستان با همسر و خانواده صحبت كنید.
6- بعضی مادران دچار اضطراب می‌شوند كه احتمال آن زیاد نیست و به همین دلیل راجع‌به آن بحث نمی‌كنیم. 7- اگر احساس می‌كنید شیرتان کم است، به ازای هر بار شیر دادن یك لیوان آب یا آب‌میوه بنوشید تا مایعاتی كه داخل شیر شده جایگزین گردد. 8- موقع شیر دادن وضعیت صحیح به خود بگیرید.
پشت شما باید صاف باشد و زیر پایتان یك چهاپایه كوتاه بگذارید. در صورتی كه سینه شما ترك بخورد یا خون بیاید، بسیار دردناك خواهد شد. این حالت به علت قفل شدن دهان نوزاد با سینه یا مكیدن بیش از حد سینه توسط نوزاد و یا مرطوب ماندن نوك سینه ایجاد می‌شود؛ به همین دلیل باید پس از شیر دادن، نوك سینه کاملاً خشك شود.
كرم‌های مختلفی برای درمان شقاق سینه وجود دارد كه با مراجعه به پزشك برای شما تجویز خواهد شد. اگر نوك سینه شما ترک خورد، به مدت 15 دقیقه از آن شیر ندهید و اگر خون می‌آید، باید تا بهبودی كامل از آن سینه شیر ندهید. اگر دچار یبوست شدید، آب زیاد بنوشید؛ یعنی تقریباً هشت لیوان در روز و از میوه‌های فیبردار استفاده كنید (مثل انجیر، هلو، زردآلو، طالبی و دانه‌های گیاهی مثل اسفرزه).
علائم افسردگی
تغییرات سریع هورمونی بعد از تولد، كاهش میزان هورمون تیروئید به میزان قبل از تولد ، كمبود خواب، نگرانی از اینكه مادر خوبی نباشید، استرس انجام كارهای منزل، می‌خواهید كه یك مادر عالی باشید، نگرانی بابت کاهش جذابیت، احساس می‌كنید وقت آزاد ندارید.
