تحریریه ماهنامه دنیای سلامت
سرفه یكی از علائم عمومی بیماری در كودكان است. سرفه كردن همیشه جدی و خطرناك نیست. در واقع یك عكس‌العمل مهم و سالم است كه می‌تواند از ریه، قفسه سینه و گلو محافظت كند. اغلب مادران با نخستین سرفه‌های فرزند خود فورا به پزشك مراجعه می‌كنند و علت را جویا می‌شوند. ما در اینجا شما را با انواع سرفه‌ها آشنا می‌كنیم تا بتوانید در مواقع نیاز به فرزند خود كمك كنید.
سرفه‌های خروسكی
این نوع سرفه در اثر متورم شدن بخش بالایی مجرای هوا ایجاد می‌شود و در واقع تورم حنجره و نای این وضعیت را به وجود می‌آورد. اما چه چیزی باعث تورم این قسمت می‌شود؟ این تورم در اثر نوعی ویروس یا آلرژی و یا حتی تغییر دمای هوا در طول شب اتفاق می‌افتد. كودكان كوچكتر مجاری هوای بسیار تنگی دارند و تورم این مجاری، تنفس آنها را دشوار می‌كند.
سرفه‌های شبانه
بیشتر سرفه‌ها در طول شب تشدید می‌شوند. وقتی كه كودك شما سرماخورده باشد، مواد مخاطی موجود در بینی و سینوس‌ها به سمت گلو سرازیر و موجب تشدید سرفه‌های شبانه می‌شوند. این مساله باعث می‌شود كه او نتواند در طول شب به راحتی بخوابد. آسم نیز سرفه‌های شبانه را زیاد می‌كند؛ زیرا مجاری هوا در اثر این بیماری بسیار حساس‌تر و تحریك‌پذیرتر
می‌شوند.
سیاه سرفه
سیاه سرفه در اثر عفونت مجاری هوا و نوعی باكتری به نام «بوردتلا» ایجاد می‌شود. كودكانی كه دچار سیاه سرفه می‌شوند، پشت سر هم سرفه می‌كنند و در میان سرفههایشان قادر به نفس كشیدن نیستند. عطسه كردن، آبریزش بینی و تب خفیف نیز از سایر علائم سیاه سرفه است. سیاه سرفه در هر سنی ممكن است به وجود آید؛ ولی در كودكان زیر یك سال كه واكسن سیاه سرفه نزده‌اند، بسیار شدیدتر خواهد بود. واكسن سیاه سرفه باید در 2 ماهگی، 4 ماهگی، 6 ماهگی، 15 ماهگی و 4-6 سالگی به كودكان تزریق شود. این واكنس «Dtap» نام دارد و تركیبی از واكسن دیفتری، كزاز و سیاه سرفه است. سیاه سرفه به شدت مسری است و باكتری آن می‌تواند به راحتی از فردی به فرد دیگر منتقل شود.
سرفه كردن همراه با خس خس
اگر كودك شما هنگام نفس كشیدن خس‌خس می‌كند، به این معناست كه مجرای پایین هوا متورم شده است كه می‌تواند در اثر عفونت ویروسی و یا آسم باشد. بعضی اوقات مجرای پایینی هوا در اثر وجود شیء خارجی مسدود شده و این مساله موجب خس‌خس كردن كودك هنگام نفس كشیدن می‌شود.
سرفه‌های روزانه
هوای سرد و فعالیت و تحرك باعث افزایش تعداد سرفه‌ها در طول روز می‌شود. در چنین مواقعی در محیط خانه به هیچ‌وجه نباید از مواد تحریك‌كننده، مثل انواع اسپری‌ها، حیوانات خانگی و دود سیگار و توتون استفاده كنید تا سرفه‌های كودك شما بیشتر نشود.
سرفه همراه تب
كودكانی كه سرفههایشان همراه با كمی تب و آبریزش بینی است، احتمالا دچار سرماخوردگی شده‌اند. اما تب بالای 39 درجه سلیسیوس می‌تواند علامتی از ذات‌الریه یا سینه پهلو باشد، به خصوص اگر كودك شما ضعیف است و تند تند نفس می‌كشد. در چنین مواقعی باید فورا به پزشك مراجعه كنید.
سرفه همراه با استفراغ
كودكان معمولا زیاد دچار سرفه كردن می‌شوند و این مساله باعث تحریك اسید معده آنها می‌گردد. سرماخوردگی با افزایش مواد مخاطی همراه است و این مواد راهی معده شده و حالت تهوع ایجاد می‌كنند
سرفه‌های مزمن و مداوم
سرفه در اثر سرماخوردگی گاه تا چند هفته به طول می‌انجامد؛ به خصوص اگر سرماخوردگی‌های پی‌درپی برای فرزند شما اتفاق بیفتد. آسم، آلرژی‌ها و عفونت‌های شدید می‌توانند منجر به سرفه‌های مزمن شوند. اگر سرفه‌های فرزندتان بیش از سه هفته ادامه یافت، مجددا به پزشك مراجعه كنید. .
درمان خانگی سرفه
اگر كودك شما دچار آسم است، باید طبق توصیه‌های پزشك عمل كنید.
برای سرفه‌های خروسكی بهتر است حمام را گرم كرده و قبل از حمام گرفتن آب داغ را باز كنید تا حمام بخارآلود و گرم شود؛ سپس كودك خود را در آنجا بشویید البته بهتر است به جای شست‌و شو، مدت 20 دقیقه در همان وضعیت به همراه كودك خود در حمام بمانید. در حمام را ببندید تا بخار هوا خارج نشود.
در اتاق خواب كودك خود، بخور سرد روشن كنید.
بدون مشورت با پزشك به او شربت سرفه ندهید.
نگذارید كودك در هنگام بیماری ورزش یا تحرك شدید داشته باشد؛ زیرا سرفه‌اش تشدید می‌شود.
به او نوشیدنی‌های گرم، مثل چای گیاهی و آب سیب بدهید تا گرفتگی گلوی او برطرف شود. علاوه بر تمام علل و انواع سرفه‌ها در كودكان، باید اشاره كرد كه در برخی كودكان سرفه كردن ریشه عصبی و روانی دارد كه به ان سرفه‌های هیستیریك می‌گویند. در هر صورت علت واقعی این نوع سرفه‌ها هنوز چندان مشخص نیست و ریشه در ژنتیك دارد. خلاصه اینكه سرفه‌های مزمن و شدید از عارضه‌های نسبتا شایع و ناراحت‌كننده است كه از سویی سبب آزار جسمی و روانی خود كودك و از سوی دیگر موجب نگرانی شدید والدین می‌شود.
زمان مراجعه به پزشك
سرفه‌های اغلب كودكان جدی و حاد نیست، اما در برخی موارد باید حتما به پزشك مراجعه كرد این موارد عبارتند از:
وقتی كه كودك برای نفس كشیدن دچار مشكل می‌شود و به سختی نفس می‌كشد.
وقتی كه نفس زدن‌های كودك بسیار تندتر از حالت معمول است.
وقتی كه لب‌های او كبود شود و رنگ زبان و صورتش كم‌كم تغییر كند.
وقتی كودك دچار تب شدید شود.
وقتی كه نوزاد سه ماهه (یا كوچكتر) دچار سرفه‌های پی‌درپی شود.
وقتی كه كودك هنگام نفس كشیدن خس‌خس كند.
وقتی سرفه كردن همراه با خونریزی باشد.
وقتی كه كودك ضعیف و زودرنج شود.
یكی از بهترین راه‌ها برای تشخیص نوع سرفه از گوش كردن است و این كار را پزشك انجام می‌دهد.
از آنجایی كه اغلب سرفه‌ها ویروسی هستند، پزشكان معمولا به بیمار خود آنتی‌بیوتیك تجویز می‌كنند. آنتی بیوتیك‌ها معمولا باید به مدت دو هفته پیاپی و كاملا سر وقت مصرف شوند.
