به قلم : شهزاد محمدیان - متخصص تغذیه ورزشی از استرالیا
به قـلم : زهرانگهبان - کارشناس ارشد تغذیه ورزشی
تحریریه زندگی آنلاین : کافئین به طور طبیعی در قهوه تولید می شود. امروزه، این ماده را در بسیاری از نوشابه ها و نوشیدنی های انرژی زا استفاده می کنند. در حالی که کافئین یک ماده پرکاربرد در بین افراد است، نتایج تحقیقات درمورد ایمنی و مضرات آن در طولانی مدت بسیار متفاوت است. یک مطالعه در سال 2019 از دانشجویان نشان داد افرادی که به مصرف کافئین علاقه دارند، به طور میانگین این ماده را حدود 173 میلی گرم در روز مصرف می کنند. این میزان از مصرف کافئین در حد متوسط است. طبق بسیاری از مطالعات علمی صورت گرفته، مصرف میزان متوسط این ماده می تواند فواید مختلفی برای سلامتی از جمله کاهش خطر ابتلا به انواع سرطان، مشکلات مغزی و مشکلات کبدی داشته باشد. با این حال، مصرف مقادیر زیاد کافئین می‌تواند خطرات زیادی برای سلامتی به همراه داشته باشد. در این مقاله، مزایای بالقوه و عوارض جانبی مصرف این ماده برای سلامتی را مورد بررسی قرار می دهیم.
بیشتربخوانید:
کافئین برای این افراد ممنوع + چطور کافئین را ترک کنیم؟
فواید مصرف کافئین
-افزایش هوشیاری در زمان فعالیت و خستگی
-افزایش متابولیسم چربی به هنگام فعالیت فیزیکی و درنتیجه حفظ گلیکوژن و گلوکز برای فعالیت مغزی و کاهش گرسنگی
-پیشگیری از تجمع کلسترول و کاهش تولید سنگ کسیه صفر، احتمال اثرات محافظتی قهوه در برابر سیروز کبد
-پیشگیری از سرطان کولون به جهت دارا بودن ترکیبات ضد موتاژن
-کاهش بروز بیماری پارکینسون به جهت بالا نگه داشتن سطح دوپامین
-محافظت در برابر آسم به جهت وجود تئوفیلین
-کاهش بروز سرطان مثانه در افراد سیگاری و سنگ کلیه به جهت خاصیت دیورتیک در مورد قهوه مطرح می باشد.
-با اینکه قهوه در برخی افراد ایجاد واکنش های آلرژیک می کند، برخی مطالعات نیز قهوه را در کاهش ترشح هیستامین و اثرات ضد آلرژیک موثر دانسته اند.
-جالب است بدانید که مقدار ترکیبات آنتی اکسیدان موجود در قهوه ۴ برابر چای سبزاست.
بیشتربخوانید:
قابل توجه عاشقان قهوه؛ آیا نوشیدن قهوه با معده خالی مضر است؟
موارد منع مصرف
حال با توجه به یافته های موجود توصیه می شود افراد زیر از مصرف بیش از ۲ تا ۳ فنجان قهوه در روز پرهیز کنند:
زنان باردار و شیرده زیرا کافئین در کبد جنین و نوزاد متابولیزه نمی شود و می تواند برای مدت زیادی در بدن باقی بماند که باعث نا آرامی و بی خوابی نوزاد می شود.
افرادی که فشار خون بالا، بیماری قلبی، کلسترول بالا و سنگ کیسه صفرا دارند و در معرض خطر ایجاد لخته خون و سکته هستند.
افرادی که با نوشیدن قهوه دچار حساسیت، بی قراری و اضطراب می شوند. از نوشیدن قهوه به هنگام خستی برای بیدار ماندن و ادامه کار استفاده نکنید زیرا این امر باعث وابستگی تدریجی شما به کافئین می شود. و اگر در حال حاضر دچار چنین وضعیتی هستید توصیه می شود این وابستگی را با جایگزین کردن چای خصوصا چای سبز کاهش دهید.
توصیه های کلیدی
توصیه می شود افراد بزرگسال از مصرف بیش از ۶ میلی گرم کافئین به ازای هر کیلو گرم وزن بدن پرهیز کنند، زیرا نوشیدن چای و قهوه زیاد مضر است. یک فنجان قهوه بین ۸۰ تا ۱۰۰ میلی گرم کافئین دارد و باید بدانید که قهوه های دکافئینه دارای درصد های متفاوتی کافئین هستند و هرگز کافئین صد درصد حذف نمی شود. مقدار کافئین موجود در چای نصف تا یک سوم کافئین موجود در قهوه است و به طور متوسط ۵۰ میلی گیرم کافئین در ۱۹۰ میلی لیتر چای سیاه وجود دارد. به یاد داشته باشید که بسیاری از نوشابه ها و مخصوصا نوشابه های انرژی زا و داروها داری مقادیر قابل توجهی کافئین هستند. مصرف بیش از ۴۰۰ میلی گرم کافئین می تواند باعث بی قراری، سردرد، اختلال خواب، اختلال ضربان قلب، افزایش اسید معده و تشدید رفلاکس می شود. گرچه این علائم در برخی افراد با مصرف دوز پایین تر هم بروز می کند. ترکیبات پلی فنل موجود در چای با اینکه در کاهش بیماری های قلبی، اکسیداسیون چربی ها و کاهش بروز برخی انواع سرطان به جهت اتصال به عناصر سرطان زا موثرند. اما درعین حال به جهت تمایل به اتصال به عناصر دو ظرفیتی نظیر کلسیم و آهن غیر هم می توانند زیست دسترسی این مواد مغذی را کاهش دهند. البته چنانچه مصرف منابع کلسیم کافی باشد مصرف ۴ تا ۶ فنجان چای در روز خطر پوکی استخوان را افزایش نمی دهد. اما متاسفانه غالبا در میان زنان میان سال ایرانی دریافت منابع کلسیم ناکافی است بنابراین ممکن است مصرف مقدار متعادل چای نیز حتی در این افراد اثرات نامطلوبی بر تراکم توده استخوانی داشته باشد.
بیشتربخوانید:
کافئین برای این افراد ممنوع + چطور کافئین را ترک کنیم؟
چرا نوشیدن چای و قهوه زیاد مضر است؟
نوشیدن ۳ تا ۴ فنجان چای و قهوه در روز چنانچه همواره همراه با مصرف قند، شکر و شیرینی باشد، در طولانی مدت هرگز اثرات سلامت بخشی ذکر شده را ندارد زیرا با اینکه چای و قهوه به تنهایی انرژی ندارند ولی همراه شدن آن ها با انواع قندهای ساده و شیر و خامه می تواند منبع دریافت انرژی فاقد ارزش غذایی باشد که زمینه اضافه وزن، مقاومت به انسولین و افزاییش چربی های خون را پس از دو دهه تکرار این عادات فراهم می کند.
