دکتر احمدرضا درستی - متخصص تغذیه و رژیمدرمانی
تحریریه زندگی آنلاین : کلهپاچه یکی از غذاهای سنتی است که در ایران و کشورهای همسایه مورد علاقه برخی از افراد بوده و حتی بعضی از علاقهمندان به آن، در خوردن این غذا افراط میکنند، البته عدهای با مشاهده قیافه نامناسب کلهپاچههایی که پشم آنها سوزانده شده و همچنین چربی فراوان کلهپاچه پخته شده، علاقه چندانی به مصرف آن ندارند. بخشهای مورد علاقهکله پاچه عبارتند از مغز، زبان، چشم، پاچه و باقیمانده را هم به نام بناگوش میشناسند. در مورد چشم باید گفت که پس از جداسازی عدسی و بخش مرکزی و رنگی چشم، آنچه باقی میماند، تقریباً تماماً چربی است.
چربی اشباع و کلسترول بالا
چربی تمام اجزای کلهپاچه از نوع اشباع شده بوده و مصرف اینگونه چربی در دراز مدت با رسوب در دیواره رگها، موجب باریک شدن رگ و لطمات جدی به سلامت افراد میگردد. ضمناً تمام اجزای کلهپاچه مقداری کلسترول را نیز به بدن وارد میسازند و چربی این غذا نیز خود تولید کلسترول درون بدن را افزایش میدهد.
بیشتر بخوانید:
خوردن این قسمت از کله پاچه ممنوع!
کمترین و بیشترین مقدار چربی در کدام قسمت کلهپاچه است؟
کمترین مقدار چربی در پاچه وجود دارد. مغز بیشترین مقدار کلسترول را در کلهپاچه و حتی در کل اجزای بدن دارد، به گونهای که در صد گرم مغز پخته شده، حدود 2100 میلیگرم کلسترول وجود دارد که حدود بیست برابر سایر اجزای کلهپاچه است. دریافت مقدار فراوان کلسترول موجب افزایش LDL-کلسترول (کلسترول نوع بد) میشود که در طی زمان با لطمه زدن به دیواره رگها و سلولهای بدن، به سخت شدن رگها و لطمه دیدن جدی آنها منجر میشود.
کلهپاچه ارزش غذایی هم دارد؟
البته در خوراک کلهپاچه مقداری ویتامین ب 12 وجود دارد که برای فعالیت مناسب سیستم اعصاب و همچنین برای خونسازی بسیار ضروری است؛ به علاوه، مقدار نه چندان قابل توجهی عنصر روی نیز در این غذا وجود دارد که حتی نیاز یک روز یک فرد معمولی را نیز تأمین نمیکند. ضمناً کمی بیش از 2 میلیگرم در هر صد گرم از این خوراک، آهن وجود دارد که آن هم برای خونسازی ضروری است، البته این مقدار آهن و ویتامین ب 12 را به خوبی میتوان با مصرف گوشت قرمز و گوشت سفید برای بدن تأمین نمود.
کوآنزیم کیوتن ماده آنتیاکسیدانی قوی است که به سلامت بدن و بویژه به سلامت قلب کمک میکند. مقداری از این ماده در خوراک کلهپاچه وجود دارد، ولی مقدارش قابل توجه نیست و به راحتی با مصرف سایر غذاهای گوشتی میتوان آن را تأمین نمود.
با عنایت به زندگی کم تحرک و ماشینی امروزی و همچنین مصرف غذاهای پرکالری فستفودی که خود محتوی مقدار فراوان نمک و چربی هستند، بیماریهای مزمن گریبانگیر افراد بسیاری در جامعه شده و لذا مصرف چنین غذای پر چرب و پر کلسترولی باید فقط به دفعات کم در سال، محدود گردد. کسانی که چربی خون بالایی دارند، کلسترول و اسید اوریک خونشان بالا است و مبتلا به نقرس و ناراحتی کلیوی هستند، باید از مصرف بیرویه کلهپاچه اجتناب کنند.
یا کلهپاچه برای بیــــــــــــــماریهای مفصلی و آرتریت مفید است؟
برخلاف تصور عدهای که کلهپاچه را برای افراد دارای ناراحتیهای مفصلی و آرتریت مفید میدانند، محتوای بالای چربیهای اشباع و ترانس موجود در کلهپاچه فرایندهای التهابی موجود در این بیماران را بدتر کرده و توصیه نمیگردد.
بیشتر بخوانید:
کله پاچه بخوریم یا نخوریم؟
چــــــــه میــــــــزان کلهپاچه میتوان مصرف کرد؟
رعایت سایر موارد قابل توصیه بهعنوان یک رژیم غذایی صحیح از قبیل افزایش مصرف سبزیها و میوههای تازه و غلات کامل سبوسدار و کاهش مصرف گوشتهای قرمز و مواد غذایی پرچرب، مفید خواهد بود. میتوان پیشنهاد کرد افرادی که بیماری ندارند و کلسترول پایینی دارند، فصلی یکبار این غذا را میل کنند و دیگران مصرف کلهپاچه را به 2-1 بار در سال محدود نمایند.
ضمناً چنانچه کلهپاچه به عنوان وعده صبحانه مصرف شود، ضروری است در وعدههای ناهار و شام از غذاهای گیاهی سبک استفاده گردد.