زندگی آنلاین؛ مجله اینترنتی سبک زندگی

یك خانم 55 ساله كه به نظر می‌رسد كارشناسی عالی‌رتبه و شوهر ایشان هم بازرگانی موفق و سرشناس است، با اندوه و تشویش به من نوشته‌اند به تازگی متوجه شده‌ام كه پسر بیست و سه ساله دانشجوی من به مواد مخدر معتاد شده است و از این بابت بسیار نگرانم چه كمكی می‌توانم بكنم مرا راهنمایی كنید. 

پاسخ ارائه شده توسط: دكترعباس تحصیلی؛ دانشیار دانشگاه علوم پزشكی

 نگرانی شما را به خوبی درك می‌كنم. و نظر جامعه را در این مورد می‌دانم سخن از اعتیاد و ترك اعتیاد بسیار مفصل است و در این باره كتاب‌های فراوان منتشر شده است. از دیدگاه علمی هرگاه یك ماده شیمیایی نه به عنوان دارو برای معالجه یا تسكین بیماری بلكه برای ایجاد نشاط به كار رود، به آن سوء مصرف اعتیاد گفته می‌شود.

سه دسته مواد اعتیادآور الكل، مشتقات تریاك و داروهای حزن‌آور (مثل حشیش) است. اعتیاد كامل آن است كه اگر مصرف ماده اعتیادآور قطع شود، فرد دچار عوارض جسمی و روانی نامطبوعی می‌شود كه به آن «سندرم پرهیز» گفته می‌شود. سندرم پرهیز در مخدرهای صناعی جدید (كه متأسفانه مصرف آن روزافزون است) چندان شدید نیست و به همین سبب ترك آن آسان‌تر است.

پزشكان اعتیاد را به مثابه مثلثی می‌دانند كه یك ضلع آن عوامل اجتماعی و قانون، ضلع دیگر شخصیت و زمینه روانی فرد معتاد و یك ضلع اثرات جسمی و روانی ماده مخدر است. چون نمی‌خواهم مبحث طولانی شود، بررسی هر یك از این اضلاع را مختصر  و تنها به اشاره‌ای از آن اكتفا می‌كنیم.

در اكثریت قریب به اتفاق جوامع جهان اعتیاد یك اقدام ضداجتماعی و حتی جرم محسوب می‌شود و نه تنها پزشكان، بلكه جامعه‌شناسان و علمای اخلاق و متدینین به خاطر آنكه اعتیاد به مواد مخدر فرد را برای پرداختن به سایر جرایم آماده می‌كند، و موجب بسیاری عوارض تنی و روانی است، آن را از آسیب‌‌های فردی و اجتماعی به شمار می‌آورند كه باید درمان شود.

این درمان شامل دو مرحله است (توجه فرمایید كه منظور مواد افیونی است و مخدرهای دیگر را شامل نمی‌شود). مرحله اول كه اصطلاحاً سم‌زدائی خوانده می‌شود، برحسب شدت اعتیاد حدود یك تا دو هفته طول می‌كشد. و در مورد هروئین صلاح است در بیمارستان انجام شود (به علت شدت علائم سندرم محرومیت).

ناگفته نماند كه مرگ به علت محرومیت از مخدرهای افیونی بسیار نادر است. در دوره سم‌زدایی كه علائم بدنی ارجحیت دارد، با تجویز داروهای مناسب می‌توان آن را معالجه كرد، ولی ترك وابستگی روانی مدت‌ها طول می‌كشد و قسمت ظریف درمان اعتیاد كه به توصیه سازمان بهداشت جهانی حداقل یكسال باید ادامه یابد، درمان ریشه‌های شخصیتی و بیماری‌های سرشتی روانی (مثلاً افسردگی) زیر نظر یك روانپزشك باتجربه است؛ وگرنه پس از سم‌زدایی فرد معتاد مجدداً به سوء مصرف و اعتیاد روی می‌آورد و رشته‌های پزشك معالج پنبه می‌شود.

در این مورد خوب است نظر آقای دكتر سید مجتبی جزایری (روانپزشك) كه در این مورد تجربه و تألیفات فراوان دارند، توجه فرمایید.