آذین صحابی
كمبود ریبوفلاوین (ویتامین B2) و نیاسین (ویتامین B3)
نارسایی‌های قلبی: نبود مقادیر كافی از این ویتامین‌ها در بدن زن باردار ریسك تولد نوزاد مبتلا به نارسایی‌های قلبی مادرزادی را افزایش می‌دهد. اگر مادر غذاهایی حاوی روغن‌های اشباع زیاد بخورد نیز میزان این خطر بیشتر خواهد شد. ویتامین B2 در غذاهایی چون لبنیات كم‌چرب یا فاقد چربی، جگر و سبزی‌های با برگ‌های سبز به وفور یافت می‌شود. گوشت مرغ، ماهی، جگر، مغز‌ها و غلات كامل هم سرشار از ویتامین B3 هستند.
فتق دیافراگم مادرزادی (CDH): یكی دیگر از نقایص جنینی كه می‌توان با رژیم غذایی درست مادر از بروز آن به خوبی پیشگیری كرد فتق دیافراگم است. در این حالت روده‌ها تا درون حفره قفسه سینه جلو می‌آیند و نوزادی را خواهید دید كه روده‌هایش در معرض دید است. به محض تشخیص این عارضه با اقدامات تخصصی به موقع می‌توان چنین نوزادی را هم از مرگ نجات داد. كمبود ویتامین‌های B12، E و رتینول و مواد معدنی كلسیم و سلنیوم در بدن مادر ریسك بروز این نقص مادرزادی را بیشتر خواهد كرد. خوردن مكمل‌های ویتامینی به طور چشمگیری از خطر تولد نوزادی با CDH می‌كاهد.
شكاف كام: در این نقص جنینی كه عموم آن را با واژه لب شكری می‌شناسند، سقف دهان به طور كامل بسته نمی‌شود. در زنانی كه سوءتغذیه دارند یا رژیم غذایی آنها تنها به چند نوع غذا محدود است، میزان خطر به دنیا آوردن نوزادانی با این نقص مادرزادی بالا خواهد رفت.
نقص در لوله عصبی
دكتر جنیفر نلسون، محقق و دانشیار تغذیه در دانشكده علوم سلامت در مینه سوتا درباره عوارض ناشی از ویتامین B9 در رژیم غذایی مادر می‌گوید: «كمبود ویتامین B9 كه بیشتر آن را به نام فولات می‌شناسند و نوع سنتزی آن اسید فولیك نام دارد، می‌تواند به بروز ناهنجاری در لوله عصبی نوزاد منجر شود.
ناهنجاری‌های مادرزادی ناشی از كمبود اسید فولیك در زنان باردار از شایع‌ترین اختلالات مادرزادی هستند. به همین دلیل در منابع علمی بسیار تاكید می‌شود كه مادر در بارداری و قبل از آن به مقدار كافی اسید فولیك دریافت دارد. همچنین توصیه می‌شود كلیه زنانی كه 15 تا 45 سال دارند و به عبارتی در سنین باروری هستند مكمل اسید فولیك مصرف كنند. دقت كنید زنانی كه به‌طور مرتب از ابزار‌های جلوگیری از بارداری استفاده می‌كنند هم باید این مكمل را بخورند».
كمبود ویتامین B12
ویتامین دیگری از خانواده ویتامین B به نام B12 هم با بروز نقایص لوله عصبی ارتباط دارد. به گفته متخصصان زنی كه قصد باردار شدن دارد باید پیش از حاملگی روزانه 4/2 میكروگرم ویتامین B12 دریافت كند و این مقدار حین بارداری به روزانه 6/2 میكروگرم خواهد رسید.
زنانی كه 9 ماه حساس حاملگی را می‌گذرانند یا آنهایی كه تصمیم دارند مادر شوند می‌‌توانند با خوردن مقادیر كافی از غذاهایی چون لبنیات، تخم مرغ، گوشت قرمز و گوشت مرغ در كنار مكمل‌ها نیازشان به این ویتامین حیاتی را برآورده سازند.
زنانی كه دچار اختلالات روده‌ای و اختلالاتی در هضم غذا هستند كه از جذب ویتامین B12 موجود در غذاها جلوگیری می‌كند و آنهایی كه به میزان كافی گوشت، تخم مرغ و لبنیات نمی‌خورند، بیشتر در معرض خطر به دنیا آوردن چنین نوزادانی هستند و تجویز مكمل برای آنها ضروری‌تر از بقیه است.
دكتر نلسون می‌گوید: «نباید رژیم غذایی زن حامله محدود به چند نوع غذا باشد. میزان كالری دریافتی روزانه مادر باردار بسیار مهم است، چون جنین برای رشد به مواد گوناگونی نیاز دارد كه باید برآورده شوند».
برای پیشگیری از نقص لوله عصبی چه می‌توان كرد؟
برای پیشگیری از بروز چنین نقایصی و كاهش قابل توجه ریسك بروز آنها زنی كه قصد بارداری دارد باید 3 ماه قبل از حامله شدن مصرف روزانه مكمل اسید فولیك را شروع كند و تا پایان سه ماهه نخست بارداری ادامه دهد.
توصیه شده برای تاثیر كامل اسید فولیك و پیشگیری از این نقایص مادر باید در درجه اول به میزان كافی غذاهای حاوی فولات بخورد و در كنار آنها مكمل‌های حاوی اسید فولیك هم مصرف كند. برای درصد بسیار بالایی از زنانی كه 9 ماه حساس بارداری را سپری می‌كنند انجام این دو كار حتما لازم است.
تجویز مكمل اسید فولیك در برخی زنان بیش از بقیه ضرورت دارد. مثلا برای زن بارداری كه صرع دارد یا حتی مدت‌هاست كه صرعش كنترل شده و دارو هم نمی‌خورد تجویز این مكمل لازم است. زنانی كه دچار اختلالات متابولیكی و جذب مواد مغذی از روده‌ها هستند هم از این دسته هستند. اگر در رژیم غذایی زنی با این شرایط ویژه سبزی‌هایی با برگ‌های سبز، غلات غنی شده، آب پرتقال طبیعی، لوبیای خشك شده، نخود و میوه‌ها به میزان كافی گنجانده شده باشد، بدن این فرد می‌تواند به كمك مكمل‌ها ذخایر فولات خود را پر كند.
خوب دقت كنید ...
زن باردار یا زنی كه می‌خواهد حامله شود نباید به هیچ وجه سر خود مكمل بخورد. چون تنها پزشك می‌داند كه در این دوران حساس بدن مادر به چه مكمل‌هایی نیاز دارد و او باید با چه دوزی و به چه مدت مكمل بخورد. مصرف مكمل‌های آهن و كلسیم در حاملگی نیز به رشد كامل و تولد نوزاد سالم بسیار كمك می‌كند.
اگر مادر حین بارداری سوءتغذیه داشته باشد نه تنها ریسك به دنیا آوردن نوزادی با نقایص مادرزادی بالاتر خواهد رفت، بلكه شاید باعث تولد نوزاد نارس یا زایمان زودرس شود و امكان بروز خطرات احتمالی كه همه زنان حامله را حین بارداری تهدید می‌كند افزایش دهد.
