اتاق مـشاوره
آقایی هستم كه زمان طلاق، حضانت دخترم را بر عهده گرفتم، حال به دلیل مشكلات كاری نمی‌توانم برای دخترم وقت بگذارم، آیا می‌توانم حضات دخترم را به مادرم (مادربزرگ) بسپارم؟
نگاهداری اطفال هم حق و هم تكلیف ابوین است و با توجه به قبول حضانت فرزندتان در دادگاه و به استناد ماده 1172 قانون مدنی، هیچ‌یك از ابوین حق ندارند در مدتی كه حضانت طفل به عهده آنهاست، از نگاهداری او امتناع نمایند. در این صورت حاكم باید به تقاضای دیگری یا تقاضای قیم یا یكی از اقربا یا به تقاضای مدعی‌العموم، نگاهداری طفل را به هر یك از ابوین كه حضانت به عهده اوست الزام كند. و در صورتی كه الزام ممكن و موثر نباشد، حضانت را به جزح پدر و هرگاه پدر فوت شده باشد به جزح مادر تأمین كند.
بنابراین شما نمی‌‌توانید از حضانت طفل خود امتناع نمایید یا حضانت او را به شخص دیگری غیر از والدین محول كنید؛ بلكه تنها می‌توانید با توافق مادر طفل؛ حضانت طفل را به او بسپارید.
آقایی هستم كه همسرم پس از طلاق بدون اجازه اینجانب به منزل مراجعه و كلیه اسباب و لوازم خانه را با خود برده است، آیا می‌توانم این وسایل را پس بگیرم؟
در صورتی‌كه در گواهی عدم امكان سازش تكلیف جهیزیه و لوازم مشترك مشخص شده باشد زوجه می‌تواند به بردن جهیزیه‌اش از منزل مشترك اقدام نماید و نیازی به كسب اجازه از زوج نیست. در صورتی كه دادخواست استرداد جهیزیه از سوی زوجه مطرح و منجر به صدور دادنامه گردد نیز همین حكم جاری است و زوجه می‌تواند جهیزیه‌اش را از منزل مشترك خارج كند. ولی اگر اموالی كه زوجه با خود برده متعلق به زوج بوده و جزء جهیزیه وی نبوده است، میتوان او را ملزم به استرداد اموال زوج نمود.
خانمی هستم كه پس از عقد نكاح و قبل از شروع زندگی مشترك همسرم فوت كرده است، آیا می‌توانم مهریه‌ام را مطالبه كنم؟
با توجه به ماده 1082 قانون مدنی به مجرد عقد، زن مالك مهریه می‌شود و می‌تواند هر نوع تصرفی كه بخواهد در آن بنماید. بنابراین فوت زوج پس از وقوع عقد تأثیری بر مالكیت زوجه بر مهریه ندارد و زوجه می‌تواند كل مهریه را از ماترك شوهر استیفا نماید.
خانمی هستم كه در طی دادخواست طلاقی كه طرح نمودم، دادگاه خواست تا داور معرفی كنم در صورتی بین اقوام شخصی كه واجد شرایط داوری باشد وجود ندارد چه راهكاری وجود دارد برای معرفی داور؟
با توجه به ماده 3 آیین نامه اجرایی تبصره 1 ماده واحده قانون اصلاح مقررات مربوط به طلاق؛ در صورتی كه در بین اقارب، فرد واجد شرایط نبوده یا دسترسی به آنان مقدور نباشد یا اقارب از پذیرش داوری استنكاف نمایند هر یك از زوجین می‌تواند داور خود را از بین افراد دیگر كه واجد صلاحیت باشد تعیین و معرفی نمایند و در صورت امتناع یا عدم توانایی در معرض داور، دادگاه رأساً از بین افراد واجد شرایط، مبادرت به تعیین داور یا داوران خواهد كرد.
جدایی در صیغه (نكاح موقت) به چه صورت است؟ باید ثبت شود؟
به استناد ماده 1139 قانون مدنی طلاق مخصوص عقد دائم است و زن منقطعه با انقضای مدت یا بذل آن از طرف شوهر از زوجیت خارج می‌شود. در نكاح موقت جدایی با انقضای مدت نكاح یا بذل مدت از سوی شوهر واقع می‌شود و بذل مدت ایقاعی است كه به اراده شوهر انجام می‌گیرد و به هیچ تشریفاتی نیاز ندارد.
دختر 15 ساله‌ای كه پدر او مدتی است نفقه‌اش را نمی‌پردازد، می‌تواند دادخواست مطالبه نفقه دهد؟
با توجه به تبصره 2 ماده 1210 قانون مدنی اموال صغیری را كه بالغ شده است در صورتی میتوان به او داد كه رشد او ثابت شده باشد، بنابراین بلوغ دلیل رشد نیست و دخالت در امور مالی به حكم تبصره 2 ماده 1210 مستلزم اثبات رشد می‌باشد و دختر 15 ساله ابتدا باید حكم رشد را از دادگاه اخذ و سپس نسبت به مطالبه نفقه (شخصاً) اقدام نماید.
اما نفقه گذشته فرزند قابل مطالبه نیست و فقط میتوان نفقه را از زمان تقدیم دادخواست و نسبت به آینده مطالبه نمود، زیرا ماده 1206 قانون مدنی صراحتاً بیان داشته كه: زوجه در هر حال می‌تواند برای نفقه زمان گذشته خود اقامه دعوا نماید؛ ولی اقارب فقط نسبت به آتیه می‌توانند مطالبه نفقه نمایند.
در صورتی كه طرفین (زوج و زوجه) بر میزان مهریه توافق نداشته باشند. آیا ثبت نكاح بدون تعیین مهر صحیح است.
اگر در نكاح دائم مهر ذكر نشده و یا عدم مهر شرط شده باشد نكاح صحیح است و طرفین می‌توانند بعد از عقد مهر را به تراضی معین كنند و اگر قبل از تراضی بر مهر معین، بین آنها نزدیكی واقع شود.
زوجه مستحق مهرالمثل خواهد بود و در این خصوص اگر قبل از تعیین مهر و قبل از نزدیكی از زوجین بمیرد، زن مستحق هیچگونه مهری نیست و نیز ماده 1093 مقرر می‌دارد هرگاه مهر در عقد ذكر نشده باشد و شوهر قبل از نزدیكی و تعیین مهر زن خود را طلاق دهد، زن مستحق مهر‌المنفعه است و اگر بعد از آن طلاق دهد مستحق مهرالمثل خواهد بود.
در صورتی كه زوج به وظایف و تكالیف خود در زندگی مشترك عمل نكند آیا میتوان تمكین وی را از دادگاه خواست؟
با توجه به صراحت ماده 1130 قانون مدنی در صورتی كه دوام زوجیت موجب عسر و حرج زوجه باشد وی می‌تواند به حاكم شرع مراجعه و تقاضای طلاق كند، چنانچه عسر و حرج مذكور در محكمه ثابت شود، دادگاه می‌تواند زوج را اجبار به طلاق نماید و در صورتی كه اجبار مسیر نباشد، به دستور حاكم شرع حكم طلاق داده می‌شود.
فلذا تمكین مختص زوجه می‌باشد و تمكین زوج در قانون و نیز نشوز وی پیش‌بینی نشده ولی اگر زوج به وظایف خود عمل نكند و اجبار او هم بر آن ممكن نباشد زوجه می‌تواند به دلیل عسروحرج درخواست طلاق نماید و دادگاه طبق قانون مزبور اقدام می‌نماید.
آیا خانم بابت كارهایی كه در منزل شوهر انجام می‌دهد مستحق دریافت اجرت‌المثل می‌باشد؟ اگر بله، مبنای محاسبه آن چگونه است؟
در خصوص كارهایی كه شرعاً به عهده زوجه نبوده و با عدم قصد تبرع انجام گرفته باشد، مستحق اجرت‌المثل است.
با استفاده تبصره 6 ماده واحده قانون اصلاح مقرر است مربوط به طلاق و پس از طلاق، در صورت درخواست زوجه مبنی بر مطالبه حق‌الزحمه كارهایی كه شرعاً به عهده وی نبوده است دادگاه بدواً از طریق تصالح، چنانچه ضمن عقد یا عقد خارج لازم درخصوص امور مالی، شرط شده باشد طبق آن عمل می‌كند، در غیر این صورت هرگاه طلاق بنابه درخواست زوجه نبوده و نیز تقاضای طلاق ناشی از تخلف زن از وظایف همسری یا سوء اخلاق و رفتار وی نباشد، به ترتیب زیر عمل می‌شود:
الف: چنانچه زوجه كارهایی كه شرعاً به عهده وی نبوده به دستور زوج و با عدم قصد تبرع انجام داده باشد و برای دادگاه نیز ثابت شود، دادگاه اجرت‌المثل كارهای انجام گرفته را محاسبه و به پرداخت آن حكم می‌دهد.
ب: در غیر مورد بند الف، با توجه به سنوات زندگی مشترك و نوع كارهایی كه زوجه در خانه شوهر انجام داده و وضع مالی زوج، دادگاه مبلغی را از باب بخشش (ن‍حله) برای زوجه تعیین می‌نماید.
