زندگی آنلاین؛ مجله اینترنتی سبک زندگی

محمد‌رضا کریمی نژاد؛ نوشین نیکمرام؛ واحد تحقیق و توسعه شرکت تولیدی تک ماکارون

بیماریهای قلبی عروقی یكی ازعلل عمده مرگ و میر در سراسر جهان به شمار می‌رود. در ایران نیز بیماری‌های غیر واگیر مزمن و به ویژه بیماریهای قلبی عروقی، بخش عمده‌ای از علل مرگ و ناتوانی را به خود اختصاص داده است و تقریبا حدود 39.3 درصد كل مرگ‌ها را باعث می‌شود.

در سطح جهانی نیز سه چهارم مرگ‌ومیر در دنیا به علت بیماری‌های غیر واگیردار می‌باشد که در راس آنها بیماری‌های قلبی عروقی قرار دارد. پیش‌بینی شده مرگ‌ومیر ناشی از بیماری‌های قلبی عروقی از17.1 میلیون در سال 2004 به 23.4 میلیون در سال 2030 خواهد رسید.عوارض و مرگ و میر ناشی از بیماریهای مزمن از دو عامل منشا می‌گیرند: زمینه ژنتیکی و عوامل محیطی. در مورد عوامل محیطی، رژیم غذایی شاید مهم ترین عامل باشد.

پس از چند دهه تحقیقات اپیدمیولوژیکی، تجربی و بالینی، تاثیر مصرف موادغذایی خاص یا داشتن الگوهای غذایی بر جلوگیری از ابتلا به بیماری‌هایی نظیر بیماری‌های قلبی عروقی آشکار شده است. اگرچه امروزه توسعه اقتصادی و صنعتی و گسترش ارتباطات و ماشینی شدن زندگی نیز سبب تغییراتی در شیوه زندگی و تغذیه شده و در بروز بیماری‌های قلبی نقش دارند. 

بیماری قلبی

آنفارکتوس حاد میوکارد (AMI) شکل وخیم بیماری ایسکمیک قلبی (IHD) می‌‌باشد. حتی در کشورهای توسعه یافته نیز (AMI) نرخ بالای مرگ و میر را سبب می‌‌شود. اگرچه این میزان در چند کشور اروپای جنوبی مانند فرانسه، اسپانیا، یونان، ایتالیا و پرتغال بسیار کمتر از کشورهای اروپای شمالی است که این موضوع تا حدی امید به زندگی بالای مناطق مدیترانه‌‌ای را توجیه می‌‌کند.

یکی از دلایل عمده آن، رژیم غذایی مناطق مدیترانه‌‌ای و میزان بالای روغن زیتون موجود در آن می‌‌باشد. پایین‌ترین میزان مرگ و میر از بیماری‌های قلبی و عروقی  در کشورهایی وجود دارد که از روغن زیتون به عنوان تنها منبع چربی در رژیم غذایی خود استفاده می‌ کنند. 

ترکیبات روغن زیتون و مکانیسم‌های بیولوژیکی آن

اسید اولئیک چربی اصلی روغن زیتون بوده و81.5-68  درصد از کل اسیدهای چرب آن را تشکیل می‌‌دهد. ترکیبات جزئی بیش از 230 ترکیب شیمیایی هستند که حدود2 درصد  وزن روغن را تشکیل می‌‌دهند. یک گروه مهم از ترکیبات جزئی ترکیبات فنلی هستند که که به دو دسته فنل‌های لیپوفیلیک و هیدروفیلیک تقسیم می‌شوند و در میوه‌‌ها و سبزیجات نیز یافت می‌‌شوند. فراوان ترین ترکیب فنلی لیپوفیل، توکوفرول است و از ترکیبات فنلی هیدروفیل نیز می‌‌توان به ترکیبات سکوریدوید (مانند اولئوروپین) و هیدروکسی تیروزول اشاره کرد. در جدول 2. ترکیبات فنلی موجود در روغن زیتون نشان داده شده است.

 انواع روغن زیتون و نحوه عملكرد آنها

بسته به نوع فرآوری روغن، روغن زیتون بکر، روغن زیتون تصفیه شده و روغن زیتون معمولی تولید می‌‌شود. نوع روغن زیتون بر ترکیبات موجود در آن و در نتیجه فواید روغن بر سلامتی تاثیر گذار است. روغن زیتون بکر تنها با انجام فرآیند مکانیکی بدست می‌‌آید بدین معنی که هیچ تغییری در روغن صورت نمی گیرد.

هنگامی که اسیدیته روغن به بیش از 3 رسید این روغن با استفاده از فیلترهای شیمیایی و فیزیکی تصفیه می‌‌شود. طی این فرآیند ترکیبات فنلی هیدروفیل بطور چشمگیری کاهش می‌‌یابند. مطالعات زیادی در مورد روغن زیتون بکر انجام شده است با این ایده که این ترکیبات جزئی باعث کاهش ابتلا به بیماری‌‌های قلبی عروقی می‌‌شوند.

روغن زیتون معمولی از مخلوط کردن روغن زیتون بکر و تصفیه شده بدست می‌‌آید. در مقایسه با اسیدهای چرب اشباع، روغن زیتون لیپوپروتئین با چگالی کم (LDL) را کاهش می‌‌دهد و در مقایسه با کربوهیدرات‌‌ها، سطح لیپوپروتئین با دانسیته بالا (HDL) را حفظ و یا حتی افزایش می‌‌دهد. روغن زیتون در برابر اکسیداسیون نسبتا مقاوم است و حاوی مقدار زیادی آنتی اکسیدان است که متناسب با محتوای چربی اشباع نشده آن می‌‌باشد.

بعضی از پلی فنل‌‌های روغن زیتون بکر (هیدروکسی تیروزول و اولئورزین) باعث حذف رادیکال‌‌های سوپر اکسید و مهار اکسیداسیونLDL می‌‌شوند. علاوه بر این ترکیبات فنلی می‌‌توانند ترکیب لیپوپروتئین‌‌های با دانسیته بسیار کم را تغییر دهند...

برای خواندن بخش دوم- روغن كاری قلب و عروق با روغن زیتون- اینجا کلیک کنید.