زندگی آنلاین؛ مجله اینترنتی سبک زندگی

تحریریه زندگی آنلاین- گروه دنیای سلامت

كاملاً مشخص است كه یك رژیم غذایی پر كالری شامل غذاهای سرخ شده، دسر، نوشیدنی‌های شیرین، كیك و ... منجر به افزایش وزن می‌شود. در واقع، وقتی كالری دریافتی فرد از مقدار كالری كه در طول روز می‌سوزاند، بیشتر باشد، دچار اضافه وزن خواهد شد. اما وقتی كه رژیم غذایی فرد كاملاً سالم است و به‌طور مرتب هم ورزش می‌كند، علت اضافه وزن چیست؟

در این مورد علاوه بر كنترل كالری دریافتی و انجام فعالیت جسمانی مناسب، نكات دیگری نیز وجود دارد كه منجر به اضافه وزن می‌شود و باید به آنها نیز توجه داشت. با افسردگی زندگی نكنید. علائم افسردگی را می‌توان از غم ، اندوه ، ناامیدی و سردرد تشخیص داد.

مسأله افزایش وزن بسیار پیچیده است و عوامل زیادی می‌توانند روی وزن تاثیر بگذارند. دكتر میشل می، نویسنده كتاب «آیا من گرسنه هستم» معتقد است كه علت اضافه وزن فقط یك عامل نیست و در اغلب موارد، تركیبی از دلایل مختلف باعث افزایش وزن می‌شود. افسردگی را از خود دور كنید و به دنبال راه چاره باشید، در اینجا به پنج دلیل اضافه وزن اشاره خواهیم كرد:

كمبود خواب

دكتر میشل معتقد است، بدن زمانی به خوبی فعالیت می‌كند كه استراحت كافی داشته باشد. هنگامی كه خواب كافی ندارید، بدن شما دچار استرس فیزیولوژیكی و بیوشیمیایی و مستعد ذخیره چربی می‌شود. وقتی خسته هستید، نمی‌توانید استرس را تحمل كنید و سعی می‌كنید با خوردن غذا با آن مكانیسم مقابله كنید.

علاوه بر این، وقتی شب دیر به رختخواب می‌روید، ممكن است در آن ساعات، كالری بیشتری دریافت كنید و در ساعات بیداری خود غذا بخورید. برخی از مردم تصور می‌كنند كه با غذا خوردن می‌توانند راحت‌تر به خواب بروند؛ اما اینگونه نیست. علائمی كه نشان می‌د‌هند استراحت شما كافی نیست، عبارتند از: خستگی، تحریك پذیری، چرت در طی روز، انرژی پایین بدن.

حداقل هشت ساعت در شبانه روز بخوابید. دكتر میشل توصیه می‌كند اگر احساس خواب‌آلودگی كردید، 15 دقیقه بیشتر بخوابید و تاثیر آن‌را در طی روز پی‌گیری كنید تا متوجه شوید بدن شما به چند ساعت خواب نیاز دارد. می‌توانید هر روز 15 دقیقه به زمان خواب‌تان اضافه كنید و نتیجه را ببینید. وقتی ساعات خواب شما منظم باشد و به‌طور روزانه ورزش كنید، می‌توانید راحت‌تر بخوابید.

 شرایط پزشكی

شایع‌ترین بیماری كه موجب اضافه وزن می‌شود، كم كاری تیروئید است. كمبود هورمون تیروئید می‌تواند سوخت و ساز بدن و اشتها را كاهش و البته وزن را افزایش دهد. دكتر میشل توصیه می‌كند، اگر احساس خستگی، تورم، سستی، خشونت صدا، عدم تحمل سرما، خواب بیش از حد و یا سر درد می‌كنید، بهتر است به پزشك مراجعه كنید و یك آزمایش ساده بدهید؛ زیرا ممكن است دچار كم‌كاری تیروئید باشید.

بیماری ناشناخته و نادری به نام سندرم كوشینگ نیز وجود دارد كه موجب افزایش وزن می‌شود. در این بیماری اختلال در هورمون كورتیزول به وجود می‌آید.

تنش و استرس

در دنیای پیشرفته كنونی، خواسته انسان‌ها روزبه‌روز بیشتر و بیشتر می‌شود و برای دستیابی به این خواسته‌ها لازم است بیشتر تلاش كنند و این مسأله خود استرس را افزایش می‌دهد و استرس بر خلق و خو و احساسات ما تاثیر می‌گذارد. دكتر میشل توضیح می‌دهد كه در مواجهه با استرس یا باید با آن جنگید و یا از آن فرار كرد.

بنابراین مبارزه با استرس و حس مسئولیت بیش از حد و فشارهای مالی در زندگی فرایندهای بیوشیمیایی بدن را تغییر می‌دهد و سرعت متابولیسم بدن كاهش می‌یابد و تغییر ترشح هورمون‌هایی همچون كورتیزول و لپتنین و ... موجب چاقی (به ویژه چاقی شكم) می‌شود. برخی از مردم نیز برای رسیدن به آرامش، متوسل به خوردن مواد غذایی می‌شوند كه البته این مسأله در درازمدت، كارایی خود را از دست خواهد داد.

دكتر میشل می‌گوید: از آنجایی كه مواد غذایی به‌طور موقت فكر ما را از استرس منحرف می‌كنند، تاثیر آنها موقت است. دكتر سوزان باورمن، متخصص تغذیه و معاون مركز RD معتقد است، افرادی كه دچار استرس هستند، غذاهای پر كربوهیدرات‌ را ترجیح می‌دهند؛ زیرا این غذاها موجب افزایش تولید سروتونین در مغز می‌شوند و این ماده شیمیایی تاثیر آرامبخشی دارد.

آنها در واقع نوعی خود درمانی منفی انجام می‌دهند. خوشگذرانی بسیاری از مردم در مورد خوردن غذاهای نشاسته‌دار به همین دلیل است و آنها با خوردن این غذاها احساس بهتری پیدا می‌كنند. دكتر سوزان توصیه می‌كند، برای رفع و درمان استرس، به جای خوردن غذا و در نتیجه اضافه وزن، بهتر است به تكنیك‌های تمدد اعصاب و ورزش روی بیاورید.

با این روش‌ها مقدار زیادی كالری خواهید سوزاند و علاوه بر اینكه دچار اضافه وزن نمی‌شوید، منافع بسیاری عایدتان خواهد شد.

مصرف دارو

برخی از داروهای تجویزی برای درمان افسردگی، اختلالات خلقی، تشنج، میگرن، فشار خون و دیابت می‌توانند موجب افزایش وزن شوند (حتی می‌تواند بیش از 5/4 كیلوگرم در ماه شما را چاق كند). برخی از استروئیدها و یا هورمون درمانی و قرص‌های ضد بارداری نیز به تدریج وزن بدن را افزایش می‌دهند. اگر شیوه زندگی‌تان را تغییر ندهید، حتی قفسه داروی شما می‌تواند علل چاقی‌تان شود.

دكتر میشل می‌گوید داروها به اشكال گوناگون روی افراد مختلف تاثیر می‌گذارند و هر دارو به نوعی متفاوت موجب چاقی می‌شود. برخی از داروها اشتها را افزایش می‌دهند، برخی ذخیره چربی را در بدن زیاد می‌كنند و برخی دیگر مقدار انسولین را تغییر می‌دهند. البته به این نكته نیز توجه داشته باشید كه عوارض جانبی داروها در افراد مختلف، یكسان نیست. در مورد داروهای ضد افسردگی، افزایش وزن ممكن است حتی به تركیبات دارو نیز مرتبط نباشد، بلكه از آنجا كه با مصرف این داروها فرد احساس بهتر و سلامتی بیشتری می‌كند میل به خوردن غذا نیز در او افزایش می‌یابد. برخی از داروها مانع دفع آب از بدن می‌شوند كه البته گر چه این موضوع به ظاهر موجب افزایش وزن می‌شود، ولی این اضافه وزن چون ناشی از وجود چربی در بدن نیست، به سرعت و به راحتی برطرف خواهد شد.

برخی از رایج‌ترین انواع داروهایی كه ممكن است موجب اضافه وزن شوند، عبارتند از: استروئیدها، داروهای ضد افسردگی، داروهای ضد روان پریشی، داروهای دیابت، داروهای جلوگیری از بارداری، داروهای فشار خون بالا، داروهای سوزش معده و سردل.

البته پزشكان معتقدند، حتی اگر داروها باعث اضافه وزن شوند، با یك رژیم غذایی سالم و ورزش منظم می‌توان از عوارض جانبی آنها پیشگیری كرد. ضمن اینكه با قطع دارو و رسیدن به سلامتی این مشكل حل خواهد شد. اگر شما مشكوك هستید و احتمال می‌دهید كه دلیل افزایش وزن‌تان داروها هستند، با پزشك خود مشورت كنید.

ممكن است او بتواند داروی دیگری را برای شما تجویز كند. اما هیچ‌گاه بدون مشورت پزشك و سرخود مصرف دارو را قطع نكنید؛ چرا كه می‌تواند عواقب بسیار جدی و غیر قابل جبرانی در پی داشته باشد. 

یائسگی

زنان در سنین مختلفی یائسه می‌شوند؛ ولی به‌طور كلی میانسالی و زمانی كه فعالیت‌شان بسیار كمتر از دوره جوانی است، یائسگی را تجربه می‌كنند. با بالا رفتن سن، روند متابولیسم طبیعی بدن نیز كاهش می‌یابد. در همین دوران معمولاً افراد زودتر گرسنه می‌شوند، كمتر می‌خوابند و احساس افسردگی می‌كنند.

زنان در دوران یائسگی ترشح استروژن ندارند؛ بنابراین شكل ظاهری اندام‌های آنها شروع به تغییر می‌كند. دكتر باور معتقد است كه معمولاً سایز ران و باسن آنها كوچك می‌شود و سایز شكم‌شان افزایش می‌یابد و در واقع وسط بدن آنها چاق می‌شود. دكتر سوزان توضیح می‌دهد كه استروژن رسوب چربی را در بدن كاهش می‌دهد و وزن افزایش نمی‌یابد، ولی در زمان یائسگی ترشح این هورمون متوقف می‌شود.

معمولاً چاقی شما از ناحیه میانی بدن آغاز خواهد شد. چاره اساسی اجتناب از این چربی اضافی در ناحیه شكم، ورزش است. با افزایش عضلات مقدار توده بدون چربی بدن افزایش می‌یابد و این توده به خودی خود سوخت و ساز بدن و مصرف كالری و انرژی را زیاد می‌كند.

كارشناسان معتقدند كه انجام حركات بدنسازی، وزنه‌برداری، تمرینات قدرتی، در این سنین یكی از ضروریات زندگی خانم‌هاست. ورزش از پوكی استخوان كه از بیماری‌های رایج این دوران است نیز پیشگیری می‌كند. تركیب ورزش و رژیم غذایی سالم و غنی از كلسیم و ویتامین‌ها، علاوه بر جلوگیری از پوكی استخوان، مانع اضافه وزن در دوران یائسگی خانم‌ها می‌شود.