نوجوانان ، بلوغ و تغذیه
رییس انجمن علمی‌غذا و تغذیه حامی‌سلامت ایران با بیان اینكه «دختران تا 6 سال بعد از تجربه اولین سیكل قاعدگی می‌توانند افزایش قد داشته باشند»، گفت: «متاسفانه تغییرات عمده‌ای كه در كردار و رفتار نوجوانان در دوران بلوغ به علت گرایش به استقلال رای و تصمیم‌گیری در قبال تمام رخدادهای زندگی‌اشان ایجاد می‌گردد، آنها را گاهی به سوق یافتن به تغییراتی در خواب و خوراكشان وا می‌دارد كه در اغلب موارد تحولات ایجاد شده، به علت عدم پاسخگویی به نیازهای واقعی این دوران آنها را در معرض سوء تغذیه قرار می‌دهد.»
دكتر سید ضیاء الدین مظهری اظهار داشت: دوران نوجوانی یكی از حساس‌ترین و بحرانی ترین دوره‌های رشد انسان به شمار می‌رود و عوامل مختلفی اعم از تغییرات فیزیكی و شخصیتی بر وضعیت تغذیه‌ای نوجوان تاثیر می‌گذارد.
وی افزود: بارزترین تغییری كه در این دوران دیده می‌شود جهش رشد بدن است به طوری كه یك فرد درحدود 20 درصد از قد و 50 درصد از وزن دوران بزرگسالی خود را در این دوره به دست می‌آورد كه این دوره رشد در حدود 5 تا 7 سال به طول می‌انجامد ولی بیشترین رشد در فاصله زمانی 18 تا 24 ماه اول رخ می‌دهد و به طور معمول در مقایسه با پسران، كه فرایند بلوغ در آنها در سنین 16-14 رخ می‌دهد، تقدم شروع این دوره در دختران در فاصله سنی 13-9 دیده می‌شود.
نكته مهم در رابطه با دختران نوجوان این است كه نباید تصور شود بعد از اولین تجربه سیكل قاعدگی روند افزایش قد متوقف می‌شود، بلكه 4 تا 6 سال بعد از پریود می‌توانند افزایش قد داشته باشند. این استاد دانشگاه تصریح كرد: می‌توان گفت كه عواملی مانند چاقی كودكان و یا تحت تاثیر تحریكات محیطی و مسائل دیداری و شنیداری قرار گرفتن، می‌تواند بلوغ زودرس در نوجوانان را به دنبال داشته باشد ضمن اینكه فرایند بلوغ كه در این دورن اتفاق می‌افتد، تغییرات زیادی در تركیب بدن نوجوان ایجاد می‌شود به طوری كه مقدار 19 درصد چربی ذخیره شده احتمالی كه در قبل و آغاز این دوران در بدن دختر خانم‌ها وجود داشته، به تدریج به میزان آن افزوده شده و مقدار آن در بزرگسالی بالغ بر 30-25 درصد می‌گردد. این در حالی است كه در مردان بر میزان چربی بدن در این دوران چندان افزوده نمی‌شود و در عوض بافت ماهیچه ای در آنها افزایش چشمگیری می‌یابد و میزان آن به دو برابر آنچه كه در زنان دیده می‌شود می‌رسد.
این متخصص تغذیه و رژیم درمانی گفت: در این دوران تغییرات دیگری نیز در نوجوان دیده می‌شود كه از جمله آنها می‌توان به تغییر در شیوه زندگی و میل شدید به استقلال رای و تصمیم‌گیری، تغییر عادات غذایی ومیل به نوگرایی را نام برد، افزایش میزان نیاز انرژی – پروتئین و سایر مواد مغذی در این دوران چشمگیرتر است و متاسفانه تغییرات عمده‌ای كه در كردار و رفتار نوجوانان به علت گرایش به استقلال رای و تصمیم‌گیری در قبال تمام رخدادهای زندگی اشان ایجاد می‌گردد، آنها را گاهی به سوق یافتن به تغییراتی در خواب و خوراكشان وا می‌دارد كه در اغلب موارد تحولات ایجاد شده، به علت عدم پاسخگویی به نیازهای واقعی این دوران آنها را در معرض سوء تغذیه قرار داده و با اقدامات ناآگاهانه خودشان، این آخرین فرصت دستیابی به حداكثر میزان رشد جسمی‌و گسترش فكر و اندیشه را از دست داده و یا دچار تزلزل می‌نمایند.
وی تاكید كرد: عدم دست یابی و تامین نیازهای افزوده شده به برخی از مواد مغذی كلیدی در نوجوانان واماندگی‌های رشدی را موجب و اثرات حاصل از این رخداد غیرقابل برگشت و برای تمام عمر ماندگار خواهد شد. این عضو هیات علمی‌دانشگاه گفت: نوجوانان اغلب سعی در انجام كارهایی دارند كه سریع‌تر بر وضعیت ظاهری آنها تاثیرگذار بوده و آنها را به ایده آلشان نزدیكتر نماید و همواره به دنبال راه‌هایی هستند كه هر چه زودتر به نتیجه برسند كه این مساله باعث می‌شود تغییرات زیادی در عادات غذایی آنها ایجاد شود و با توجه به اینكه نوجوانان در مرحله حساسی از رشد فیزیكی قرار دارند، این تغییر الگو برای آنان بسیار مخاطره انگیز خواهد بود. علاوه بر این، تمایل نوجوانان به داشتن استقلال بیشتر اغلب باعث می‌شود كه آنها از الگوهای غذایی خانواده پیروی نكنند كه این مساله نیز به نوبه خود می‌تواند آنها را به لحاظ تغذیه‌ای با مشكل مواجه ساخته و زمینه‌ساز بروز كمبودهای غذایی و انواع سوء تغذیه‌های پنهان و آشكار در آنها باشد. دكتر مظهری تاكید كرد:
با توجه به مطالبی كه بدان اشاره شد، واضح است كه پیروی از یك رژیم غذایی متناسب با این تغییرات بسیار مهم بوده و تاثیر فراوانی در سلامتی و كارآمدی دوران بزرگسالی نوجوان امروز خواهد داشت. رییس انجمن علمی‌غذا و تغذیه حامی‌سلامت ایران خاطرنشان كرد: با توجه به اینكه تفاوت‌هایی در تقدم و تاخر زمانی بلوغ و میزان رشد در این سنین مابین دختران و پسران وجود دارد، میزان نیاز به انرژی در آنها نیز متفاوت خواهد بود، علاوه بر این میزان فعالیت فیزیكی نیز یكی دیگر از عوامل تاثیرگذار در میزان انرژی مورد نیاز در این سنین است از این رو رژیم غذایی در این دوران باید به گونه‌ای باشد كه علاوه بر تامین انرژی مورد نیاز برای جهش رشد، انرژی مورد نیاز برای فعالیتهای فیزیكی را نیز تامین كند. به عنوان مثال دختر نوجوانی كه سن او بین 14-11 سال است و 46 كیلو وزن داشته و قد وی به 157 سانتی متر می‌رسد روزانه به 2200 كیلوكالری انرژی نیاز دارد و پسر نوجوانی كه سن و قد وی در همین حد است و 45 كیلو وزن دارد روزانه به 2500 كیلو كالری انرژی نیاز دارد و باید گفت عدم تامین انرژی متناسب با رشد و فعالیت فیزیكی، بیش از هر چیز بر رشد مناسب نوجوان تاثیر خواهد گذاشت. وی گفت: در طی دوران نوجوانی میزن نیاز به پروتئین نیز به مانند انرژی، تابعی از الگوی رشدی نوجوان است و با توجه به اینكه بدن نوجوان در حال ساختن بافتهای مختلف و توسعه آنها است، تامین پروتئین كافی برای دستیابی به حداكثر رشد جسمی‌بسیار ضروری است. توصیه می‌شود كه 20-15 درصد كل انرژی از منابع پروتئینی تامین شود، البته لازم به ذكر است كه عواملی مانند جنس، سن و وضعیت تغذیه‌ای در تعیین میزان نیاز به پروتئین تاثیرگذار است، بدین ترتیب دریافت 75-45 گرم پروتئین بسته به شرایط یاد شده در این دوران ضروری است.
این متخصص تغذیه و رژیم درمانی تاكید كرد: تامین پروتئین باید به گونه‌ای باشد كه اولا پروتئین و یا تركیب پروتئینی از ارزش بیولوژیكی بالایی برخوردار باشد و از سویی دیگر انرژی مورد نیاز بدن نیز به طور كامل تامین شود زیرا در غیر اینصورت منابع پروتئینی به صورت انرژی مورد نیاز بدن به مصرف می‌رسد كه این باعث خواهد شد كه پروتئین مورد نیاز برای سنتز بافتهای جدید و رشد فرد به طور كامل تامین نشود. وی خاطر نشان كرد: نوجوانان خصوصا آن دسته كه فعالیتهای ورزشی انجام می‌دهند و به مصرف بیش از اندازه پروتئین مبادرت می‌ورزند باید توجه داشته باشند گرچه دریافت ناكافی پروتئین مورد نیاز می‌تواند منجر به كاهش مقدار سرعت رشد شود، اما از سویی دیگر زیاده روی در مصرف پروتئین اختلالات متابولیكی ایجاد می‌كند و دفع كلسیم بدن و میزان نیاز به آب را افزایش می‌دهد و علاوه بر آن به ارگان‌های حساس بدن مثل كبد و كلیه‌ها نیز آسیب می‌رساند.
