بهار عظمتی؛ دكترای علوم تغذیه
لوتئين و زيازانتين
سبزيجات برگ سبز از منابع غنی لوتئين و زيازانتين هستند كه از آنتی‌اكسيدان‌های مفيد شناخته شده برای چشم به شمار می‌روند. مواد غذايی ذيل جزء منابع غنی لوتئين و زيازانتين هستند.
ویتامین C
ویتامین C یكی دیگر از آنتی اكسیدان‌های قوی است كه بدن را در برابر حملات رادیكال‌های آزاد محافظت میكند. منابع غنی این ویتامین شامل: مركبات، توت فرنگی، فلفل دلمه، سبزیجات برگ سبز تیره، بروكلی، كیوی و نخود سبز است. ویتامین C و E برای مقابله با رادیكال‌های آزاد با هم كار میكنند، اما بیشتر افراد ویتامین E كافی از طریق رژیم غذایی‌شان دریافت نمی‌كنند. منابع غنی این ویتامین شامل: آجیل (مخصوصا بادام)، روغن‌های گیاهی، تخم آفتابگردان و جوانه گندم است. یكی دیگر از آنتی اكسیدان‌ها بتاكاروتن (پیش ساز ویتامین A) است كه به وفور در سبزیها و میوه های نارنجی و زرد رنگ مانند هویج، و كدو تنبل یافت می‌شود.
روی، برای حفظ عملكرد مطلوب شبكیه ضروری است. منابع غنی روی شامل منابع پروتئینی حیوانی مانند غذاهای دریایی، ماكیان، بوقلمون، آجیل و غلات سبوسدار است.
اسیدهای چرب امگا 3 برای حفظ سلامت چشم‌ها ضروری هستند و نقش ضد التهابی دارند. منابع غنی اسیدهای چرب امگا 3شامل ماهی‌های روغنی؛ ماهی سالمون، تن، ساردین، تخم بزرك، روغن هسته انگور، سویا و گردو می‌‌باشد.
در صورتی كه رژیم غذایی افراد از لحاظ مواد فوق‌الذكر كفایت لازم را نداشته باشد، ممكن است مكمل این ویتامین‌ها تجویز شود. اگر علاقمند به بهبود سلامت چشم‌هایتان هستید باید این نكته را به خاطر بسپارید كه مكمل ویتامین‌ها بیماریهای چشمی را درمان نمی‌كند و دید از دست رفته را بازنمی‌گرداند. اما تغذیه مناسب در هر سنی برای سلامت كل بدن ضروری است و نقش مهمی را در حفظ سلامت چشم‌ها بازی میكند.
خشكی چشم
خشكی چشم وقتی اتفاق می‌افتد كه چشم‌ها اشك كافی تولید نكنند و یا این كه اشك به سرعت تبخیر شود. التهاب سطح چشم‌ها ممكن است بدنبال خشكی چشم ایجاد شود. این وضعیت در صورتی كه درمان نشود میتواند منجر به درد، زخم، یا جای زخم روی قرنیه و بدنبال آن كاهش دید شود. اما از دست رفتن دائمی دید ناشی از خشكی چشم بسیار نادر است. خشكی چشم ممكن است انجام بعضی از فعالیتهای روزمره مانند استفاده از كامپیوتر و یا مطالعه طولانی را با مشكل مواجه سازد.
چه كسانی مستعد ابتلا به خشكی چشم هستند؟
افراد مسن معمولا به طور متناوب خشكی چشم را تجربه میكنند، اما این وضعیت ممكن است در هر سنی اتفاق بیفتد. خشكی چشم بیشتر در زنان شایع است، كه معمولا بعد از سن یائسگی پیش می‌آید.
رژیم غذایی در خشکی چشم
از لحاظ تغذیه‌ای، رژیم غذایی خاصی برای رفع خشكی چشم وجود ندارد. اما در بعضی از بیماران مبتلا به خشكی چشم، مكمل غذایی و یا منابع غذایی اسیدهای چرب امگا 3 (مخصوصا DHA و EPA) میتواند در كاهش علائم تحریك پذیری موثر باشد. بدین منظور توصیه می‌شود كه حداقل دو سهم ماهی (یهتر است یكی از آنها ماهی روغنی باشد) در هفته مصرف شود. در صورت عدم مصرف ماهی، اسیدهای چرب امگا 3 میتواند از طریق مصرف روغن بزرك یا هسته انگور، گردو، و یا مواد غذایی غنی شده با اسیدهای چرب امگا 3 تامین شود. در صورتی كه مایل به مصرف مكمل اسیدهای چرب امگا 3 هستید با پزشك خود مشورت كنید. نوشیدن مقادیر كافی آب در طی روز نیز میتواند در كاهش تحریك پذیری ناشی از خشكی چشم‌ها موثر باشد.
تخریب ماكولا مرتبط به سن(AMD)
"تخریب ماكولا مرتبط به سن" یكی از مشكلات شایع چشم و عامل اصلی كاهش دید در بین افراد 50 سال و بالاتر است. تخریب ماكولا، لكه كوچكی كه نزدیك مركز شبكیه قرار دارد و برای تیزبینی و دید مركزی لازم است، با افزایش سن افزایش می‌‌یابد. در بعضی افراد این بیماری به كندی پیشرفت میكند و كاهش دید تا مدت زمان طولانی اتفاق نمی‌افتد.
در بعضی افراد دیگر پیشرفت بیماری سریعتر است و ممكن است به كاهش دید در یك چشم یا هر دو چشم منجر شود. وقتی بیماری مذكور پیشرفت میكند، لكه تاری نزدیك به دید مركزی چشم بوجود می‌آید. در طی زمان این ناحیه رشد میكند و بزرگتر می‌شود و فرد ممكن است لكه های سفید و عاری از تصویر در مركز دیدش ببیند. به علاوه، اشیاء به اندازه قبل روشن و واضح به نظر نخواهند رسید.
AMD به خودی خود منجر به كوری نمی‌شود. با این حال، كاهش دید مركزی در بیماری مذكور میتواند باعث اختلال در انجام امور روزانه مانند: توانایی دیدن صورتها، رانندگی كردن، خواندن، نوشتن و یا پختن غذا و یا كلیه كارهایی كه دید نزدیك در آنها دخیل است، شود.
عوامل خطر AMD
سن: یكی از عوامل خطر اصلی این بیماری به شمار می‌‌رود.AMDبیشتر بعد از سن 60 سالگی اتفاق می‌افتد، اما میتواند زودتر از این زمان نیز بروز كند.
استعمال دخانیات: كه میتواند خطر بروز این بیماری را دو برابر كند.
نژاد: این بیماری در مقایسه با نژادهای امریكایی- افریقایی یا امریكای لاتین بیشتر در بین قفقازی‌ها مشاهده می‌شود.
سابقه خانوادگی: افرادی كه در خانواده سابقه فامیلی این بیماری را دارند،بیشتر در معرض خطر بروز آن قرار دارند.
استروژن و یائسگی زود هنگام: تحقیقات نشان می‌دهد كه این بیماری بیشتر در زنان اتفاق می‌افتد؛ مخصوصا زنانی كه یائسگی زود هنگام را تجربه میكنند. به همین دلیل این طور به نظر می‌رسد كه استروژن ممكن است در به حداقل رساندن خطر AMD نقش محافظتی داشته باشد.
رژيم غذايی و سلامت چشم‌ها- قسمت دوم
