ابراهيم انتظاری؛ فيزيوتراپيست
مقدمه:
ورزش معلولین براساس برقراری اصل تساوی فرصت‌ها و ایجاد شرایط برای معلولین در ورزش، استوار می‌باشد كه در این اصل امكان ورزش برای همه مدنظر است. از نظر تاریخچه، حدود 60 سال پیش در بازی‌های المپیك لندن آغاز گردید. در شروع، شامل 14 عضو مرد و 2 عضو زن بود كه این افراد از نیروی نظامی انگلستان بودند. این مسابقات به تدریج رشد نمود و همزمان با برگزاری ورزش‌های المپیك، ورزش‌های پارا المپیك كه مخصوص معلولین در سراسر جهان است اجرا شد. در كشور ما نیز از حدود سال 1359 فدراسیون ورزش‌های معلولین و جانبازان كار خود را آغاز نمود.
همچنین در كشورهای مختلف، سازمان‌ها و انجمن‌های ورزشی معلولین تاسیس گردید كه در سال‌های اخیر به هم ملحق شده و سازمان بین‌المللی ورزش‌های معلولین یا ISOD (International Sport Organization for Disable) را تشكیل دادند.
اهداف ورزش‌های معلولین چیست؟
- حفظ توانایی فیزیكی و ذهنی معلول
- افزایش توانایی افراد در زمینه‌های مختلف
- افزایش اعتماد به نفس در افراد معلول
- كمك به فرآیند اجتماعی شدن از طریق برخورد با افراد دیگر
- كمك به پیشگیری از عوارض ناشی از معلولیت
- ایجاد نشاط و شادابی در معلول
جمله معروفی از وان هالینگر: ورزش معلولین در واقع كشف دوباره بدن است؛ یعنی معلول توانایی‌های بدنی خود را از این طریق كشف می‌كند. ورزش عمدتا به عنوان دارویی شفابخش در بازتوانی معلولین توصیه می‌شود و در نهایت اینكه كمال مطلوب برای یك فرد معلول رسیدن به اوج انجام فعالیت‌های جسمانی است.
تاثیر ورزش‌های معلولین در جامعه چیست؟
ورزش به رابطه بین معلول و جامعه استحكام می‌بخشد و اثرات سودمندی بر زندگی روزمره افراد معلول خواهد گذاشت. نكته قابل توجهی كه در ورزشكاران معلول منطقه‌ای مطرح می‌باشد، این است كه؛ موفقیت‌های ورزشی از سوی ورزشكار یك منطقه ضمن تاثیر مثبت بر زندگی مردم آن منطقه و سایر مناطق، منجر به ایجاد موفقیت‌های اجتماعی برای فرد معلول خواهد شد. به این صورت كه وقتی فرد معلول برای منطقه‌ای مدال می‌آورد، فرضا در موارد تقاضای كار و یا ایجاد امكانات شغلی به جهت محبوبیت خاصی كه پیدا كرده و افتخار آن منطقه محسوب می‌شود، افراد با تمایل بیشتری به وی كمك می‌نمایند.
انواع معلولیت‌ها كدامند؟
1- معلولیت‌های فیزیكی؛ مثل گرفتاری سیستم‌های حركتی دست و پا و یا قطع اندام‌ها.
2- اختلال در سیستم اعصاب مغزی یا اعصاب محیطی؛ مثل فلج اندام‌های دو دست، دو پا یا هر دو دست و پا و یا فلج‌های مغزی.
3- گاهی اوقات معلولیت‌ها جسمی است؛ مثل نابینایی، ناشنوایی و یا بهتر است بگوییم اختلالات بینایی و اختلالات شنوایی.
4- معلولیت‌های ذهنی.
5- چند معلولیتی؛ این مورد در جنگ زیاد دیده شده كه فرضا فرد هم نابینا شود و هم قطع عضو داشته باشد.
6- گاهی معلولیت‌ها مربوط به ارگان‌های داخلی است؛ مثل دیالیزی‌ها كه برای این افراد تا به حال جایی در ورزش معلولین باز نشده است.
ورزش‌های معلولین شامل چه رشته‌هایی می‌باشد؟
بسكتبال با ویلچیر، والیبال ایستاده، والیبال نشسته، تیراندازی با اسلحه، تیر و كمان، دوومیدانی، دوچرخه‌سواری، فوتبال فلج مغزی، فوتبال قطع عضو، فوتبال عقب ماندگی‌های ذهنی، گلبال (مخصوص نابینایان)، تنیس روی میز، تنیس، وزنه‌برداری، ورزش‌های زمستانی، بدمینتون، شنا، اسكی، شمشیربازی و سواركاری.
