زندگی آنلاین؛ مجله اینترنتی سبک زندگی

زهرا نادری کارشناس ارشد تغذیه

به طور طبیعی با خوردن غذا و ورود آن به معده، هضم در معده آغاز می‌شود. به دنبال آن غذا در روده باریک به قند تجزیه شده و قند حاصله وارد جریان خون می‌شود. همزمان انسولین نیز توسط لوزالمعده به داخل خون آزاد می‌گردد. نهایتاً گلوکز یا قند با کمک انسولین وارد سلول‌های بدن شده و جهت تولید انرژی و زنده ماندن آنها به کار می‌رود. 

هیپوگلیسمی‌به چه معناست؟

میزان طبیعی قند خون ناشتا برای یک فرد غیر دیابتی 70 تا 100 میلی گرم در دسی‌لیتر است.  

مقادیر قند خون مطلوب برای افراد مبتلا به دیابت به شرح زیر می‌باشد 

قند خون ناشتا: 70 تا 130 میلی‌گرم در دسی‌لیتر  

قند خون پس از وعده غذایی: کمتر از 180 میلی‌گرم در دسی‌لیتر  

قند خون 2 ساعت پس از صرف غذا: کمتر از 140 میلی‌گرم در دسی‌لیتر 

قند خون 2 ساعت بعد از صرف غذا در فرد عادی باید کمتر از 120 میلی‌گرم در دسی‌لیتر باشد، ولی هدف مطلوب در بیماران دیابتی این است که این قند خون به کمتر از 140 میلی‌گرم در دسی‌لیتر برسد. 

زمانی که غلظت گلوکز خون به کمتر از 70-60 میلی‌گرم در دسی لیتر کاهش یابد، افت قند خون یا هیپوگلیسمی‌ رخ خواهد داد. 

علائم هیپوگلیسمی 

علائم اولیه هیپوگلیسمی‌شامل حالت گیجی، رنگ پریدگی، عرق کردن، عصبی بودن، گرسنگی و ضعف می‌باشد. چنانچه سطح قند خون به زیر 40 میلی‌گرم در دسی‌لیتر افت کند، اختلال در عملکرد سیستم عصبی مرکزی نظیر سردرگمی، بی‌حالی، صحبت کردن شل و غیرقابل کنترل و تغییرات خلق‌وخو تظاهر می‌یابد. 

علل افت قند خون 

از علل افت قند خون می‌توان به موارد زیر اشاره نمود: 

مصرف بیش از حد الکل: وجود الکل در خون با ایجاد یک مکانیسم خاص تولید گلوکز در کبد را متوقف می‌کند. 

ورزش طولانی مدت 

گرسنگی طولانی 

مصرف ناکافی مواد غذایی: مثلا در افراد مبتلا به بی اشتهایی عصبی  

دریافت یک رژیم فقیر از کربوهیدرات 

مصرف برخی از داروها: مانند مصرف داروی کینین در افراد مبتلا به مالاریا، مصرف سالیسیلات‌ها در افراد مبتلا به بیماری‌های روماتیسمی،مصرف داروی پروپرانولول در افراد مبتلا به فشارخون بالا 

ابتلا به برخی از بیماری‌های کبدی یا کلیوی 

 مشکل در غددی که ترشح کننده هورمون‌های تنظیم کننده قند خون هستند: مانند لوزالمعده، هیپوفیز و آدرنال 

 وجود توموری در پانکراس (لوزالمعده): اگر فردی با میزان انسولین طبیعی، قند خون پایینی بعد از صرف یک وعده غذایی غنی از کربوهیدرات داشته باشد، این می‌تواند نمایانگر وجود تومور در پانکراس وی باشد. 

 دیابت

اصلی‌ترین علت هیپوگلیسمی ‌در بیماران دیابتی به قرار زیر است: 

عدم استفاده صحیح از انسولین 

نخوردن میان‌وعده 

افزایش فعالیت بدنی 

در افراد دیابتی که از انسولین و یا دیگر انواع داروهای خاص دیابت استفاده می‌کنند، فعالیت بدنی می‌تواند سبب افت ناگهانی قند خون گردد. افت قند خون می‌تواند در هنگام ورزش، بلافاصله پس از تمرین و یا حتی یک روز پس از تمرین آشکار گردد. 

بنابراین لازم است بیماران دیابتی قبل و بعد از فعالیت بدنی قندخونشان را بررسی کنند. اگر قندخون زیر 80 باشد احتمال افت قندخون بسیار زیاد است و عوارض جانبی خواهد داشت.  

تزریق بیش از حد انسولین 

مصرف بیش از حد داروهای کاهنده قند خون 

از بین داروهای بیماران دیابتی، همه باعث افت قند خون نمی‌شوند، مثلا قرص متفورمین، قرص آکاربوز و قرص گلی تازون از علت‌های افت قند نیستند و به‌عکس گلی بن کلامید یا گلی بورید، گلی کلازید و ریپاگلیناید در صورتی که بیش از حد مصرف شوند یا فرد بعد از مصرف آنها غذا نخورد، باعث افت قند خون خواهند شد.

برای خواندن بخش دوم- افت قند خون و درمان آن - اینجا کلیک کنید.