زندگی آنلاین؛ مجله اینترنتی سبک زندگی

مریم میرفتاحی؛ کارشناس ارشد تغذیه

دیابت شیرین نوع 2 که سابقا به عنوان دیابت غیر وابسته به انسولین نامیده می‌شد، شایع‌ترین نوع دیابت در تمام کشورهای جهان می‌باشد. شیوع این بیماری در سطح جهان رو به افزایش بوده و در سال 2000، 150 میلیون نفر به این بیماری مبتلا بوده و تا سال 2025، این مقدار به 300 میلیون نفر خواهد رسید.

بر پایه بررسی‌های صورت گرفته، شمار افراد دیابتی در ایران  1/2 میلیون نفر است که این رقم رو به افزایش می‌باشد، این بیماری حداقل 7/2 درصد از جمعیت بزرگسال بالاتر از 30 سال شهر تهران را دچار ساخته است.

 59 درصد کل مرگ‌های جهان و ۴۶ درصد بار بیماری‌ها ناشی از بیماری‌های غیر واگیر می‌باشد که دیابت یکی از آنان است. سالانه

۴ میلیون نفر در جهان بر اثر دیابت فوت می‌کنند که این رقم ۹ درصد کل مرگ‌های جهان را تشکیل می‌دهد. در ایران به ازای هر ۱۰ هزار نفر، ۲۷۲مرگ ناشی از دیابت است که شانزدهمین علت مرگ در مردان و نهمین علت مرگ در زنان را در ایران تشکیل می‌دهد.

دیابت نوع 2 بیشتر در بالغین بالای 30 سال و چاق دیده می‌شود که 90 تا 95 درصد کل موارد دیابت را شامل می‌گردد. در این گونه از بیماری دیابت، انسولین تولید شده از پانکراس به خوبی عمل نمی‌کند که علت آن می‌تواند ترشح ناکافی انسولین و یا در مواردی پاسخ نامناسب سلول‌های بدن به انسولین ترشح شده (کاهش حساسیت به انسولین) باشد. دیابت شایع‌ترین بیماری متابولیک جهان است.

راهكارهایی برای جلوگیری از ابتلا به دیابت

پیشگیری از چاقی: در طی دهه‌های اخیر شیوع چاقی بین بزرگسالان و کودکان به شکل یک اپیدمی درآمده است که بیشترین اهمیت آن افزایش سریع چاقی و اضافه وزن در کودکان است که پیش‌بینی کننده چاقی در بزرگسالی می‌باشد.

شیوع و شدت چاقی در کودکان همراه با عوارض نامطلوب متابولیکی همچون دیابت برای کودک می‌باشد.

شناسایی افراد مبتلا به پیش دیابت: شناسایی افراد مبتلا به پیش دیابت و حفظ و کنترل قند خون در زمان ابتلا به پیش دیابت بسیار مهم است.

پیش دیابت از انواع اختلال قند خون است که وجه مشخصه آن حالت بین وضعیت طبیعی و دیابت می‌باشد که نقص گلوکز ناشتا (IFG) و نابردباری به گلوکز (IGT) را شامل می‌شود و عامل خطر مهمی برای پیشرفت دیابت نوع 2 و بیماری عروق کوچک و عروق بزرگ محسوب می‌شود.

 شیوع IGT بر طبق سن، جنس و وضعیت اجتماعی اقتصادی بین 3 تا 10 درصد در جوامع اروپایی و 11 تا 20 درصد در آمریکای شمالی متغیر است. اخیراً گزارش شده است که شیوع IGT بین کودکان و بزرگسالان آمریکایی بالا است. در مطالعات انجام شده در ایران، شیوع IGT در افراد بالای 30 سال 8/2 تا 14/9 در جمعیت شهری و 3/4 در نواحی روستایی بوده است.

افراد مبتلا بهIGT در مقایسه با سایر افراد در آینده 20 برابر شانس بیشتری برای پیشرفت دیابت دارند.20 تا 50 درصد افراد با IGT در طول 10 سال به دیابت مبتلا می‌شوند. خطر پیشرفت دیابت به دنبال IGT از 1/5 تا 7 درصد در یک سال متغیر است.

از سوی دیگر IGT به عنوان عامل خطر بیماری‌های قلبی- عروقی شناخته شده است. مستقل از عوامل خطر قلبی- عروقی معمول، بیماران مبتلا بهIGT افزایش خطر40 درصدی مرگ و میر ناشی از بیماری‌های قلبی- عروقی را تجربه می‌کنند. شواهد بسیاری از مطالعات آینده نگر موید آن است که افراد مبتلا به IGT خطر قابل ملاحظه‌ای برای بروز دیابت نوع 2 دارند و میزان مرگ و میر در این گروه چه به دلایل قلبی- عروقی و چه به دلایل دیگر بالاتر از افراد با گلوکز طبیعی خون است.

در بیشتر جمعیت‌های مورد مطالعه IGT در مقایسه با IFG شایع‌تر است و IFG به مقدار جزئی میان مردان شایع تر و IGT به طور مختصری شیوع بالاتری در زنان دارد. در بیشتر مطالعات 60 درصد افرادی که به دیابت مبتلا شدند، IGT یا IFG را برای مدت 5 سال یا بیشتر داشتند در حالیکه 40 درصد دیگر سطوح طبیعی تحمل گلوکز را در آن زمان داشتند.

مداخلات شیوه زندگی، شامل کاهش وزن و افزایش فعالیت فیزیکی، در پیشگیری یا به تاخیر انداختن شروع دیابت در افراد با IGT بسیار موثر هستند. دو کارآزمایی تصادفی کنترل شده در افراد با IGT نشان دادند که تغییرات شیوه زندگی خطر پیشرفت دیابت را تا 58 درصد کاهش داد.

داروهای خوراکی کاهش دهنده قند خون (متفورمین و آکاربوز) نیز موثر بوده‌اند اما تاثیرات آنها به اندازه مداخلات شیوه زندگی موثر نیست. افزایش روزافزون بروز دیابت، به تلاش برای شناسایی افرادی انجامیده است که عدم تحمل گلوکز ملایم و خفیف‌تر دارند، زیرا مدیریت اولیه با تغییر شیوه زندگی و یا دارو و مکمل‌های تغذیه‌ای می‌توانند پیشرفت آن را به دیابت و موارد ابتلا به مرگ و میر و هزینه وابسته به آن را به تاخیر اندازند.

با توجه به بار اقتصادی و اجتماعی بالای دیابت واضح است که بررسی عوامل احتمالی تاثیرگذار در پیشگیری از ابتلای به این بیماری و کنترل آن از اهمیت ویژه‌ای برخوردار است. مهم‌ترین راه و سیاست برای یافتن افراد مبتلا به پیش دیابت و جلوگیری از ابتلای این افراد به دیابت،  برنامه غربالگری دیابت است...

برای خواندن بخش دوم- پیش دیابت، زنگ خطری برای دیابت- اینجا کلیک کنید.