تحریریه دنیای تغذیه
دكتر كیمیاگر؛ متخصص تغذیه و رژیم درمانی، در مورد بهترین رژیم‌ها و توصیه‌های تغذیه‌ای برای بیماران دیابتی اظهار داشت: «در مبتلایان به دیابت نوع I كه وابسته به انسولین هستند، نوع برنامه غذایی به نوع انسولینی كه به آنها داده می‌شود بستگی دارد، یعنی باید برنامه غذایی طوری تنظیم شود كه اثر انسولین در زمانی كه قند خون در بالاترین مقدار است اتفاق بیفتد.
یعنی زمان‌بندی و نوع غذای مورد استفاده، با مقدار انسولین تطبیق داده شود. باید دید برنامه غذایی فرد چگونه است؛ ناهار زیاد می‌خورد یا شام؟ صبحانه می‌خورد یا نه؟ و .... و مقدار انسولین را با آن تنظیم كند.
دیابتی‌های نوع I عموماً چاق نیستند و مجبور نیستیم كه خیلی محدودیت كالری برای آنها منظور كنیم، اما در دیابت نوع II چون افراد معمولا چاق و میانسال به بالا هستند، باید حتما كاهش وزن داشته باشند. از طرفی چون تزریق انسولین ندارند، دیگر زمان‌بندی غذا چندان ضرورتی نخواهد داشت».
وی ادامه داد: «پایه تمام رژیم‌های دیابتی، گروه نان و غلات است و هیچ فرد دیابتی نباید فكر كند چون دیابت دارد باید نان، سیب‌زمینی، برنج و ماكارونی را از برنامه غذایی خود حذف كند، بلكه باید مقدار آن را تنظیم و متناسب با مقداری كه مشاور یا كارشناس تغذیه مشخص كرده است، مصرف نماید.
معمولا 50 تا 60 درصد كالری می‌تواند از كربوهیدرات تأمین شود كه این مقدار می‌تواند به شكل برنج یا نان باشد، بنابراین یك فرد دیابتی ممكن است بتواند ظهر 12 قاشق برنج بخورد و یا اگر یك نوجوان یا جوان است، تا 2 كفگیر برنج بخورد. بهتر است نان مورد استفاده سبوسدار باشد. علاوه بر آن برای دیابتی‌ها و همه افراد استفاده از روغن مایع به جای روغن جامد توصیه می‌شود».
این متخصص تغذیه همچنین در مورد غذاهای كاهش دهنده قند خون گفت: «با هیچ غذایی قند خون كاهش پیدا نمی‌كند. ما تنها می‌توانیم با غذاها مانع از افزایش بی‌رویه قندخون شویم.
منظور از این غذاها هم غذاهایی است كه كربوهیدرات پیچیده دارند، یعنی قند ساده، شكر، عسل، مربا، آبمیوه و ... مدنظر نیستند، بلكه منظور از غذاهای با كربوهیدرات پیچیده، نان، سیب‌زمینی، برنج، ماكارونی و بعضی از میوه‌ها هستند كه به بیماران توصیه می‌شود، چرا كه این غذاها قندخون را تدریجا بالا می‌برند و بدن فرصت كافی برای مقابله با این افزایش قندخون را خواهد داشت».
دكتر كیمیاگر در خصوص غذاهای مفید برای درمان زخم‌های دیابتی اظهار داشت: «نباید بگذاریم كه به مرحله زخم‌های دیابتی برسد، چون در آن مرحله، برنامه غذایی تأثیر چندانی نخواهد داشت، ولی می‌توان به افراد مبتلا به زخم دیابت، ویتامین C و پروتئین با كیفیت بالا (مثل شیر) توصیه كرد».
وی در ادامه در مورد میوه‌هایی كه افراد دیابتی می‌توانند استفاده كنند، افزود: «میوه‌ای كه مصرف آن برای افراد دیابتی ممنوع باشد، نداریم. میزان میوه برای دیابتی‌ها 3 سهم است كه باید در طول روز تقسیم شود. اگر هم گاهی می‌شنویم كه می‌گویند مثلا خربزه نخور، به این دلیل است كه امكان دارد فرد به 2 قاچ خربزه قناعت نكند، بنابراین مقدار میوه مورد استفاده مهم است، مثلا اگر فرد دیابتی 2 قاچ خربزه یا یك استكان حبه انگور بخورد، مشكلی پیش نمی‌آید.
ما معمولا جدول سهم‌بندی میوه‌ها را به بیماران دیابتی می‌دهیم كه در آن جدول، هندوانه، خربزه و انگور هم هست و اگر طبق همان جدول از آنها استفاده شود، مشكلی پیش نمی‌آید».
دكتر صفوی؛ متخصص تغذیه هم در پاسخ به این سوال كه آیا دیابتی‌ها می‌توانند غذاهای شیرین (قند، شكر و ...) بخورند، گفت: «بله، اما بسیار محدود. این مقدار، به میزان قند خون بیماران كه چقدر بالا باشد و یا كنترل نشده باشد، بستگی دارد، اما به طور كلی، باید كاملا كنترل شده و زیر نظر متخصص تغذیه از این غذاها استفاده نمایند».
وی در مورد استفاده از شیرین كننده‌های مصنوعی توسط افراد مبتلا به دیابت نیز اظهار داشت: «در گذشته شیرین كننده‌های مصنوعی مثل ساخارین استفاده می‌شد، اما تحقیقات، احتمال سرطانزا بودن آن را مطرح نمودند. در حال حاضر، استفاده از ساخارین بسیار كمتر و محدود شده است، اما شیرین كننده‌هایی مثل آسپا‌رتام و سایر شیرین كننده‌های مصنوعی كه ارتباط‌شان با كارسینوژن یا سرطانزا بودن كمتر مطرح است یا اصلا مطرح نیست، زیانی ندارند و می‌توانند مورد استفاده قرار گیرند».
این متخصص تغذیه، همچنین در پاسخ به این سوال كه آیا محصولاتی كه تحت عنوان محصولات دیابتی‌ها (مثل نوشابه‌های رژیمی) در بازار وجود دارند، برای بیماران دیابتی مضر نیستند، گفت: «این محصولات اگر استاندارد لازم را داشته باشند و پروانه ساخت از وزارت بهداشت دریافت كرده باشند، معمولا مشكلی ندارند و توصیه سیاستگذاران تغذیه هم این است كه كیفیت این محصولات را بالا ببرند.
در حاضر، در كشورهای اروپایی فروشگاه‌های زنجیره‌ای وجود دارد كه این محصولات را به بیماران خاص مثل دیابتی‌ها عرضه می‌كنند (محصولاتی مثل انواع بستنی، شكلات، شیرینی و ...)، اما متأسفانه در ایران در این مورد خیلی كم كار شده است و ما توصیه می‌كنیم كه بیشتر به این مسأله توجه شود، مخصوصا با وضعیتی كه در رابطه با دیابت داریم (در حال حاضر 3میلیون دیابتی و 3 میلیون هم در حال ابتلا به دیابت در كشور داریم كه رقم قابل توجهی است)...
برای خواندن بخش دوم- همه چیز درباره دیابت- اینجا کلیک کنید.
برای خواندن بخش سوم- همه چیز درباره دیابت- اینجا کلیک کنید.
برای خواندن بخش چهارم- همه چیز درباره دیابت- اینجا کلیک کنید.
