مریم آریافر؛ كارشناس ارشد علوم و صنایع غذایی
ویتامین D
این ویتامین یك ویتامین محلول در چربی می‌باشد و در بدن ذخیره می‌گردد و در تنظیم عملكرد سیستم ایمنی نقش دارد. ثابت شده است كه ویتامینD در عملكرد مناسب سیستم مخاطی موجود در ریه‌ها تاثیرگذار است و در صورت كمبود آن در بدن سرفه تشدید می‌شود.
دمكرده‌ها، جوشانده‌ها و عصاره‌های گیاهی
برخی از قطره‌های مخصوص تخفیف سرفه حاوی عصاره‌های گیاهی مانند اكالیپتوس، نعنا و آویشن می‌باشند. این قطره‌های گیاهی از طریق افزایش بزاق باعث توقف سرفه می‌شوند. با مصرف دمكرده‌ها و جوشانده‌های گیاهی می‌توان سرفه را كنترل نمود. جهت تهیه این جوشانده‌ها باید 2-1 قاشق چایخوری از گیاه را در یك فنجان آب جوش برای مدت مشخصی خیساند تا عصاره آن خارج شود. اگر گیاه به شكل ریشه باشد، به مدت 15 دقیقه، اگر دانه باشد 15-10 دقیقه و در صورتی كه برگ باشد 10-3 دقیقه كفایت می‌كند. سپس مواد جامد را جدا كرده وجوشانده مصرف شود. روزانه می‌توان به میزان 4-3 لیوان از این جوشانده‌ها مصرف نمود.
یكی از گیاهان مورد استفاده در درمان سرفه، آویشن می‌باشد. این گیاه بوی بسیار مطبوع و مزه تندی دارد و یكی از گیاهان زیبا و معطر است كه در اكثر مناطق معتدل می‌روید. این گیاه داروی بسیارخوبی برای دستگاه تنفسی و بیماری‌هایی از قبیل زكام، برونشیت، آسم وگریپ می‌باشد. مواد موثر آویشن خلط‌آور بوده و برای معالجه سرفه مورد استفاده قرار می‌گیرد.
ویتامین‌های گروه B
تحقیقی در دانشگاه تورین نشان داده است كه كمبود ویتامین B12 منجر به سرفه‌های مزمن می‌گردد. این ویتامین محلول در آب بوده و در تشكیل سلول‌های خونی و عملكرد بهینه سیستم مغز و اعصاب تاثیرگذار است. در افرادی كه مبتلا به كمبود این ویتامین هستند سرفه‌های مزمن به دلیل ایجاد حساسیت زیاد در نایژه‌ها و افزایش عوامل التهابی ایجاد می‌شود و این مورد باید در درمان سرفه‌های بدون علت در نظر گرفته شود. در صورتی كه سلول‌های ایمنی بدن عملكرد مناسب نداشته باشند، ضعف و عفونت باعث تشدید سرفه خواهد شد. سایر ویتامین‌های گروه B هم در درمان سرفه موثر می‌باشند. ویتامین B از دسته ویتامین‌هایی می‌باشد كه برای مقابله بدن در برابر بیماری‌ها ضروری است.
میوه‌جات و سبزیجات تازه از منابع غذایی سرشار این ویتامین‌ها می‌باشند. منابع غذایی دیگر این ویتامین جگر، دانه‌های كامل و شیر و لبنیات می‌باشند. به منظور تامین مقدار كافی این ویتامین لازم است از مصرف غذاهایی كه از جذب این ویتامین جلوگیری می‌كنند، اجتناب شود (مانند شكر). غذاهای حاوی شكر و كربوهیدرات فراوان از طریق تحریك لایه‌های داخلی مری نیز باعث تشدید سرفه و بدتر شدن شرایط می‌شوند.
ویتامین A و آهن
مصرف آهن و ویتامین A در كاهش میزان عفونت‌ها بسیار مهم می‌باشد. در یك مطالعه نشان داده شده است كه استفاده از مكمل‌های این دو ماده مغذی باعث افزایش قوای ایمنی كودكان در سنین مدرسه و كاهش میزان عفونت‌های ریوی و سرفه شده است. از منابع ویتامین A می‌توان به سبزیجات برگ سبز، زرده تخم مرغ و كره اشاره نمود.
سرفه بعد از غذا
گاهی اوقات سرفه بعد از مصرف غذا رخ می‌دهد. این حالت معمولا در مبتلایان به آسم بیشتر مشاهده می‌شود و بعد از مصرف غذاهایی مانند تخم مرغ، سویا، ماهی و بادام زمینی به این حالت دچار می‌شوند. بهتر است این افراد از مصرف اینگونه غذاهای تحریك كننده خودداری كنند. گاهی اوقات در افراد مبتلا به رفلاكس مری و معده بعد از صرف غذاهای حجیم مشكل سرفه ایجاد می‌شود. در این مورد توصیه می‌شود كه غذاها در حجم كمتر و دفعات بیشتر استفاده شوند.
ویتامین C
از آنجایی كه علت اكثر سرفه‌ها سرماخوردگی می‌باشد، مصرف ویتامین C می‌تواند در كنترل آن نقش داشته باشد. این ویتامین یكی از مهم‌ترین آنتی‌اكسیدان‌ها می‌باشد كه در كاهش خطر ذات‌الریه نقش مهمی دارد، بنابراین مصرف غذاهای سرشار از ویتامین C در كنترل سرفه موثر است. ویتامین C در كنترل سرفه‌های ناشی از آلرژی هم موثر می‌باشد و مصرف این ویتامین باعث بهبود علائم آلرژی می‌شود، زیرا ویتامین C دارای خاصیت آنتی‌هیستامینی می‌باشد. منابع مهم این ویتامین انواع مركبات، فلفل و سیب زمینی می‌باشند.
روی
این عنصر معدنی اخیرا به داروهای ضد سرفه و شربت‌های گلو اضافه شده است. این عنصر نقش مهمی در بهبود زخم و تقویت سیستم ایمنی دارد و در كاهش میزان ابتلا به سرماخوردگی بسیار موثر است.
توقف سرفه در كودكان
سرماخوردگی و آلرژی در كودكان منجر به بروز سرفه می‌شود. این سرفه‌ها در طول شب تشدید می‌شوند و اگر درمان نشوند، باعث دردهای قفسه سینه و یا زخم شدن گلو می‌گردند. برای آرام كردن سرفه كودكان باید از شربت‌های مخصوص ضد سرفه استفاده نمود. همچنین استفاده از دستگاه بخور برای مرطوب نگه داشتن هوا به آرام كردن سرفه كمك می‌نماید. دور نگه داشتن كودك از دود سیگار، آلودگی هوا وگرد و غبار كه باعث تشدید سرفه می‌شوند، نیز مفید است.
