كثیرالغذا: این نوع غذاها مقادیر زیادی اخلاط و همچنین انرژی زیادی تولید می‌كنند و در صورت مصرف آنها بدن تا زمان قابل توجهی سیر می‌شود.
قلیل الغذا: غذایی كه انرژی كمی می‌دهد و بیشتر شكم پر كن است.
نكته
لازم به ذكر است كه متخصصان تغذیه امروزی تمام مطالب ارائه شده در طب سنتی قدیم را قبول ندارند. به عنوان مثال در طب سنتی مصرف ماست و ترشی را مضر می‌دانستند كه امروزه معتقدند مشكلی برای مصرف ندارند. مثال دیگر نوشیدن چای سالم (بدون مواد افزودنی) است كه برای اكثریت افراد مناسب دانسته می‌شود. بنابراین ممكن است مطالبی تحت عنوان طب سنتی در این مقاله و مقالات مشابه در این مجله ارائه شود كه از دیدگاه علم امروزی تغذیه قبول نشود.
جدول اقسام هجده‌گانه غذا از دیدگاه طب سنتی
لطیف صالح الكیموس كثیرالغذا مانند زرده تخم‌مرغ عسلی و گوشت كبك
لطیف صالح الكیموس قلیل الغذا مانند انار، سیب و كاهو
لطیف صالح الكیموس متوسط الغذا مانند نان گندم مرغوب
كثیف صالح الكیموس كثیرالغذا مانند تخم‌مرغ نیمرو
كثیف صالح الكیموس قلیل الغذا مانند پنیر تازه
كثیف صالح الكیموس متوسط الغذا مانند گوشت گوساله
معتدل صالح الكیموس كثیرالغذا مانند گوشت بره یكساله
معتدل صالح الكیموس قلیل الغذا مانند شلغم
معتدل صالح الكیموس متوسط الغذا مانند گوشت بچه شتر
لطیف فاسد الكیموس كثیرالغذا مانند جگر سفید
لطیف فاسد الكیموس قلیل الغذا مانند ترب و پیاز و هر چیز تند و تیز
لطیف فاسد الكیموس متوسط الغذا مانند نان فتیر تخمیر نشده
كثیف فاسد الكیموس كثیرالغذا مانند گوشت مانده
كثیف فاسد الكیموس قلیل الغذا مانند گوشت نمك سودشده
كثیف فاسد الكیموس متوسط الغذا مانند كلم
معتدل فاسد الكیموس كثیر الغذا مانند كلم سنگ
معتدل فاسد الكیموس قلیل الغذا مانند زردك
معتدل فاسد الكیموس متوسط الغذا مانند ماهی خشك كرده و دودی
خاصیت مزه‌ها
هر یك از مزه‌ها در طب سنتی، دارای مزاج خاصی هستند و افراد باید بر طبق مزاج خود به میزان متعادل مصرف كنند. خاصیت هر یك از 5 نوع مزه اصلی را به اختصار در ذیل آورده‌ایم:
ترش: مواد ترش مثل آبغوره، آبلیمو، سركه و سماق بعد از ورود به بدن خشكی و سردی را افزایش می‌دهند و هر چه ترشی آن بیشتر باشد سردی و خشكی آن افزایش می‌یابد. افراط در استفاده از این مواد تأثیر منفی بر دستگاه تنفسی و عصبی داشته و سرفه را افزایش می‌دهد و بخصوص افراد سوداوی از مصرف آنها صدمه می‌بینند.
تلخ: این مواد گرمی و خشكی بدن را افزایش می‌دهند، خون را رقیق نموده و شوینده و پاك‌كننده دستگاه گوارش از مواد زائد بلغمی هستند.
شیرین: مواد شیرین گرم و تر بوده و غذای مناسبی بعد از گوشت و نان هستند. البته منظور از شیرینی، مواد طبیعی است.
شور: مواد شور گرم خشك هستند. نمك طعام مهم‌ترین شوری است و مصرف به اندازه آن بلغم را از بین می‌برد و باعث افزایش اشتها می‌شود.
تند: این مواد گرم و خشك هستند. مصرف گاهگاه آن برای افراد بلغمی مناسب است.
مواد بی‌مزه: مواد بی‌مزه سرد و تر هستند و مصرف بیش از اندازه آنها انرژی بدن و اعضا را كاهش می‌دهد.
دو نوع چای گیاهی سنتی
چای پونه: 1 قاشق غذاخوری پونه را به همراه مقداری نبات در یك قوری (2 لیوان ) آب سرد بریزید.
خاصیت: طبیعت معتدل و اندكی گرم، ضد اسهال و استفراغ، ضد نفخ معده، مقوی معده، خوشبوكننده دهان، آرام‌كننده روده‌ها، رفع ناراحتی ریوی و آسم، تنگی تنفس و ضد سرفه.
چای دارچین: چند تكه دارچین آسیاب نشده را به همراه مقداری نبات در یك قوری (2 لیوان) آب سرد بریزید.
خاصیت: طبع گرم و خشك، محرك اعصاب، شستشو دهنده كلیه، پا دردهای رطوبتی، اشتهاآور، ضد دلهره، ضد بوی دهان و تقویت كبد و معده.
برای خواندن بخش اول- غذا زیر ذره‌بین طب سنتی- اینجا کلیک کنید.
