دكتر حسن محمدحسین اكبری
طب چون موجب پیشگیری از بیماری‌ها و درمان آنهاست، در بهره‌وری از مواهب زندگی از تمام علوم بالاتر است و شاید دلیل فرمایش رسول مكرم اسلام مبنی بر علم بر دو گونه است، دانش دین‌ها و دانش بدن‌ها نشان دهنده همین امر مهم باشد. اول طبیب، خود حضرت باری تعالی است كه در قرآن از زبان حضرت ابراهیم خلیل می‌فرماید و اذا مرضت فهو یشفین (وقتی بیمار می‌شوم او (حضرت حق) مرا شفا می‌دهد).
در واقع، خداوند متعال همانگونه كه دستورات فراوانی را برای سعادت روح انسان فرستاده دستورات فراوانی نیز برای سلامت جسم بشر نازل كرده است كه اگر كسی به طور كامل تمام این دستورات مادی و معنوی را رعایت كند، قاعدتا هرگز نباید بیمار شود و یا در اثر بیماری بمیرد، الا به مصالح الهی.
زندگانی حضرت خضر، حضرت ادریس، حضرت مسیح، حضرت امام عصر(عج) و عمر طولانی حضرت نوح شاهدی بر این مدعا هستند ولی بنا به نص صریح قرآن كریم كه فرمود: كل نفس ذائقه الموت (تمام موجودات مرگ را درك خواهند نمود)، تمام انسان‌ها حتی آنهایی كه در اثر رعایت كامل دستورات عمر بسیار طولانی داشته و یا دارند، به هر حال روزی باید این جهان فانی را وداع كنند.
در همین رابطه امام صادق علیه السلام می‌فرمایند: علت بیماری‌ها در انسان سه چیز است: 1- امتحان الهی (به علت عدم رعایت دستورات) 2- عقوبت اعمال 3- عامل مرگ به مصلحت الهی
آنچه به نظر می‌رسد در حیطه علم پزشكی است و انسان می‌تواند با آن مقابله كند، همان اعمالی است كه موجب عقوبت می‌شود و با رعایت دستورات الهی انسان می‌تواند جلوی آنها را بگیرد. به عنوان مثال اگر فردی به این دستور الهی كه بخورید و بیاشامید ولی اسراف نكنید، عمل نكرده و دچار پرخوری شود، قطعا به عقوبت آن گرفتار می‌گردد و یا اگر كسی مسواك زدن را ترك نماید، دچار پوسیدگی زودرس دندان شده و به عقوبت آن دچار می‌شود.
پس اگر ما بتوانیم دستورات یقینی خداوند را مستقیما از قرآن كریم یا كتب الهی و یا از طریق احادیث و روایات صحیح و موثق به دست آوریم و به كار بندیم، حداقل از بیماری‌هایی كه منشاء آنها عدم رعایت دستورات الهی است مصون خواهیم ماند و در مجموع این علم را به همراه عقل طب اسلامی می‌نامیم.
در اینجا لازم است تعریف جامع‌تری از طب اسلامی ارائه و اختلاف آن را با طب سنتی بیان كنیم. طب اسلامی را شاید بتوان مجموعه دستورات خداوند متعال كه مستقیما از طریق قرآن كریم، دستورات موثق و سایر كتب الهی و یا از طریق احادیث موثق انبیاء و اوصیای آنان جهت پیشگیری از ابتلا به بیماری‌ها، حفظ سلامت و درمان آنها، به ما رسیده، به علاوه عقل انسان كه آن هم امانت و هدیه خداوند است؛ نامید.
در حالی كه طب سنتی مجموعه دستورات، سنت‌ها و فرهنگ قبلی یك جامعه در راستای پیشگیری از ابتلا، حفظ سلامت و درمان بیماری‌های مردم آن جامعه است.
طب اسلامی و طب سنتی ایران و سایر كشورهای اسلامی ممكن است اشتراكاتی داشته باشند، ولی طب سنتی الزامی به رعایت دستورات شرعی ندارد و ممكن است بعضا دستورات خلاف شرع مقدس نیز تجویز نماید؛ بنابراین با توجه به تصریح نبودن شفا در حرام‌های شرعی به طور عام، اعتقاد بر این است كه از دستورات طب سنتی كه برخلاف شرع مقدس است، استفاده نشود.
قابل ذكر اینكه همانگونه كه خداوند رزق و روزی بندگان را به خود واجب نمود، سلامت آنها را هم به طور اعم و از روی حكمت برای آنها فراهم نموده است و دلیل اصلی آن هم دستورات فراوان بهداشتی و سلامت و درمان بیماری‌هاست كه به طور مستقیم و غیرمستقیم از سوی خداوند تبارك و تعالی به انسان رسیده است كه خود می‌تواند دلیل صنعت طبیب بودن ذات اقدس الهی باشد.
ما در اینجا سعی می‌كنیم دستوراتی را كه اسناد معتبر دارند، ذكر كنیم تا با به كارگیری آنها از این گنجینه‌های گرانقدر در جهت پیشگیری از ابتلا، حفظ سلامت و درمان بیماری‌های موجود استفاده گردد.
روایتی منسوب به حضرت رسول اكرم است كه می‌فرمایند: المعده بیت كل داء (معده خانه تمام بیماری‌هاست) (طب‌النبی ص 2)...
برای خواندن بخش دوم -پيشگيری از بيماری‌ها در طب اسلامی- اینجا کلیک کنید.
