دكتر رضا آمرى نیا؛ مشاور تغذیه و رژیم درمانی
افراد در ماه مبارک رمضان از یک سری فیوضاتی برخوردار می‌شوند که شاید خیلی از اقوام و ملل دیگر از آن برخوردار نیستند. مهمترین فایده آن انجام فرامین الهی به نحو احسن است. از نظر پزشکی هم اگر بخواهیم بحث کنیم افراد در طول سال از غذاهای چرب زیاد استفاده می‌کنند و به خاطر فعالیت‌های کمی که انجام می‌دهند چربی‌ها در تمام نقاط بدن آنها انباشته می‌شود ولی در این ماه چربی‌های گذشته که تغییر رنگ داده و فشرده شده‌اند می‌سوزند و چربی‌های جدید و جوان جایگزین چربی‌های پیر می‌شوند.
بحث دیگر سیستم گوارش است. افراد عادت دارند غذاهای زیادی را در طول سال استفاده کنند و این باعث می‌شود حجم معده‌شان بزرگ شود و سیستم گوارش شان متقاضی مواد غذایی زیادی باشد ولی در این ماه با توجه به کار کمتری که از عضلات دستگاه گوارش کشیده می‌شود حجم معده کوچکتر شده و اشتها برای غذا خوردن کم می‌شود و اگر افراد بعد از ماه رمضان هم این عادت را رعایت کنند می‌توانند زندگی سالمی داشته باشند. با توجه به نقش بسیار مهم تغذیه در این ماه مبارک به فواید خوردن سحری و افطار اشاره خواهیم کرد.
گرفتن روزه چه فوایدى براى بدن و سلامتى دارد؟
روزه‌دارى مى‌تواند به تغذیه مناسب كمك شایانى نماید، بدن انسان براى حفظ سلامتى خود همواره مقدارى از چربى مواد غذایی را در نقاط مختلف ذخیره مى‌كند. به مرور زمان چربى‌هاى ذخیره شده تغییر رنگ داده و فشرده مى‌شوند و احتمال اینكه مورد استفاده مجدد قرار بگیرند بسیار كمتر مى‌شود.
روزه‌دارى حتى در افراد لاغر و یا با وزن طبیعى به بدن فرصتى مى‌دهد تا این چربى‌ها را از ذخایر آن آزاد كرده و مصرف نماید و پس از پایان روزه‌دارى به جاى آن چربى‌هاى تازه و مناسب‌ترى را جایگزین نماید. غذا خوردن سبب مى‌شود خون فراوانى به دستگاه گوارش سرازیر شود كه به دنبال آن بى‌حالى و كاهش توان فعالیت‌هاى دقیق فكرى اتفاق مى‌افتد.
روزه با استراحت دادن به دستگاه گوارش و فرستادن خون كافى به سراسر بدن مخصوصاً به سیستم اعصاب مى‌تواند به سلامتى بدن كمك شایانى بنماید. از نظر روانى هم روزه‌دارى بسیار مفید است چرا كه مبارزه با خود در زمینه جلوگیرى از خوردن سبب افزایش اعتماد به نفس مى‌شود كه عامل اساسى در پیشگیرى از مشكلات روانى است.
چه غذاهایى براى سحرى و چه غذاهایى براى افطارى مناسب است و اساساً آیا باید میان این دو وعده تفاوتى از لحاظ مواد غذایی كه مورد استفاده قرار مى‌گیرد قائل شد یا خیر؟
بسیارى از افراد معتقدند هنگام سحرى باید از مواد غذایی كه انرژى بالایى دارند استفاده كنند تا در طول روز احساس گرسنگى نكنند. به خاطر همین مسأله خوردن غذاهاى چرب را ترجیح مى‌دهند ولى باید توجه داشت كه به دنبال مصرف مواد غذایى پرچرب، تشنگى شدیدى عارض شده كه باعث ایجاد مشكلات عدیده‌اى در این افراد مى‌گردد.
از طرف دیگر عده‌اى مواد قندى را ترجیح مى‌دهند كه ذكر این نكته ضرورى است كه مصرف مواد قندى و شیرینى به مقدار زیاد و در یك وعده باعث افزایش ناگهانى هورمون انسولین در خون شده و با توجه به اینكه این هورمون باعث كاهش قند خون مى‌گردد ممكن است عوارضى چون سرگیجه، بى‌حالى، پرخاشگرى، عصبانیت و ضعف ناگهانى به وجود آید.
پس بهتر است در وعده غذایى سحرى از مواد غذایى استفاده شود كه بتواند هم انرژى روزانه را تأمین كند و هم از افت ناگهانى قندخون جلوگیرى كند و مهم‌تر از همه اینكه باعث ایجاد تشنگى شدید نشود.
آیا مى‌شود سحرى را به طور كلى حذف كرد؟
بسیارى از افراد هستند كه وعده سحرى را به دلایل مختلف از جمله عدم توانایى در بیدار شدن صبحگاهى حذف مى‌كنند. باید توجه داشت كه در روزهاى عادى فاصله زمانى بین دو وعده غذایى شام و صبحانه روز بعد حدود ۱۰ساعت است كه تقریباً هفت ساعت از آن در حالت خواب مى‌گذرد. در ماه مبارك رمضان هم باید سعى شود همین حداكثر فاصله زمانى بین وعده‌هاى غذایى رعایت شود.
در صورت عدم مصرف مواد غذایى در سحرى و حذف آن فاصله بین وعده افطار و شام تا وعده افطار بعدى حدود ۲۴-۲۰ ساعت مى‌شود كه خالى ماندن دستگاه گوارش و نداشتن منبع انرژى براى این مدت زمان طولانى بسیار مضر است چرا كه كلیه فعل و انفعالات بدنى از جمله روند ترشح اسید و آنزیم‌هاى گوارشى به دلیل عدم در دسترس بودن آب براى فعل و انفعالات حیاتى و اتمام انرژى به علت مصرف یك وعده غذا دچار اختلال شده و عوارض مختلفى چون سوزش سردل، زخم معده، عدم تمركز فكرى، بیخوابى و عصبانیت دیده مى‌شود...
برای خواندن بخش دوم- شیوه مناسب تغذیه در دوران روزه‌داری- اینجا کلیک کنید.
برای خواندن بخش سوم- شیوه مناسب تغذیه در دوران روزه‌داری- اینجا کلیک کنید.
