زندگی آنلاین؛ مجله اینترنتی سبک زندگی

دكتر امیرهوشنگ احسانی

لوپوس، بیماری خود ایمنی است كه در آن سیستم ایمنی بدن پیش فعال شده و به بافت‌های سالم و طبیعی بدن حمله می‌كند و موجب التهاب، تورم، آسیب به مفاصل، پوست، كلیه‌ها، قلب و ریه و خون می‌گردد. سیستم ایمنی بدن به طور طبیعی پروتئینی به نام آنتی بادی تولید می‌كند كه بدن را در مقابل آنتی‌ژن‌هایی مانند ویروس‌ها و باكتری‌ها مصون نگه می‌دارد. وقتی فرد به لوپوس مبتلا می‌شود، بدن نمی‌تواند میان آنتی‌ژن و بافت سالم تفاوت قائل گردد.

لوپوس، انواع مختلفی دارد و تا امروز چند نوع مختلف از آن شناسایی شده است كه عبارتند از: پوستی، نئونتان، ارتیماتوی سیستمیك (SLE) نوزادان و لوپوس دارویی. مبتلایان به لوپوس پوستی، بیشتر از ناحیه صورت، گردن و پوست سر دچار مشكل می‌شوند و معمولا ارگان‌های داخلی بدن درگیر نمی‌شود. كمتر از 10 درصد از مبتلایان به لوپوس به نوع سیستمیك آن دچار می‌گردند. در واقع هیچ راهی برای پیش‌بینی و یا جلوگیری از بیماری وجود ندارد.

واكنش نسبت به برخی داروها

لوپوس سیستمیك نسبت به لوپوس پوستی خطرناك‌تر است؛ زیرا می‌تواند روی هر یك از ارگان‌های بدن و اندام‌های داخلی بدن تاثیر بگذارد. افراد مبتلا به لوپوس پوستی فقط دچار التهاب و مشكلات پوستی می‌شوند؛ در حالی كه انواع دیگر این بیماری روی مفاصل، ریه‌ها، كلیه‌ها، خون، قلب و ... اثر می‌گذارد. این نوع از لوپوس با دوره خفته و فعال همراه است. لوپوس ناشی از داروها در اثر واكنش به مصرف برخی از داروها ایجاد می‌شود و علائم آن بسیار شبیه SLE است.

حدود 400 نوع مختلف از داروها می‌توانند منجر به لوپوس شوند. لوپوس دارویی به محض قطع مصرف داروی تحریك كننده از بین می‌رود. لوپوس نئونتال (نوزادی) نیز نوعی از لوپوس است كه آنتی‌بادی‌ها از مادر به نوزاد منتقل می‌گردد. نوزاد دچار خارش پوست و عوارض دیگر و بیماری‌های قلبی و خونی می‌شود كه معمولا پس از شش ماه زندگی كودك برطرف می‌گردد.

براساس آمار بنیاد لوپوس امریكا (LFA)، 5/1 تا 2 میلیون امریكایی به نوعی از لوپوس مبتلا هستند. در میان مردم اروپای شمالی از هر 000/100 نفر 40 نفر و در سیاه پوستان از هر 000/100 نفر 200 نفر به لوپوس مبتلا می‌گردند. اگر چه این بیماری هم در زنان و هم در مردان به وفور دیده می‌شود، ولی در زنان 9 برابر بیش از مردان است و معمولا بین سنین 15 تا 45 سال به وجود می‌آید. حتی در برخی موارد زنان امریكایی آفریقایی‌تبار به دلیل علائم شدید، جان خود را از دست می‌دهند.

عوامل خطر

اگر چه پزشكان دقیقا نمی‌دانند چه چیزی باعث لوپوس و سایر بیماری‌های خود ایمنی می‌شود، ولی اكثرا بر این باورند كه این بیماری ناشی از محرك ژنتیكی و محیطی است. از آنجا كه لوپوس معمولا درون خانواده‌ها رخ می‌دهد، پزشكان تصور می‌كنند كه ممكن است زمینه‌های ژنتیكی علت ابتلا به این بیماری باشد. با این حال، تا به امروز هیچ ژنی شناخته نشده است كه به طور مستقیم با این بیماری در ارتباط باشد.

از آنجا كه زنان بیشتر به این بیماری مبتلا می‌شوند، ممكن است این بیماری مربوط به برخی هورمون‌ها مثل استروژن باشد كه در دوران قاعدگی تشدید می‌شود. برخی از عوامل محیطی كه در ابتلا به لوپوس موثرند، عبارتند از: -استرس شدید، قرار گرفتن در معرض نور ماوراء بنفش و نور خورشید، مواد شیمیایی خاص، استعمال دخانیات، برخی داروها و آنتی‌بیوتیك‌ها، مثل پنی‌سیلین، عفونت‌هایی مانند سیتومگان، هپاتیت C و ... ، تركیباتی همچون كلرواتیلن كه در آب چاه و گرد و غبار و ... یافت می‌شود.

 علائم و نشانه‌های لوپوس

از آنجا كه حتی دو مورد از لوپوس وجود ندارند كه كاملا شبیه یكدیگر باشند، علائم و نشانه‌های مختلفی برای این بیماری مشاهده می‌شود كه از خفیف تا شدید و موقت تا دائم متغیرند. در اغلب افرادی كه به لوپوس خفیف مبتلا هستند، علائم فقط در چند ارگان دیده می‌شود، اما در موارد جدی‌تر، بیماری به كلیه‌ها، قلب، ریه‌ها، خون و سیستم عصبی نیز سرایت می‌كند.

معمولا لوپوس با ظهور علائم زیر بدتر می‌شود:  درد مفاصل و ورم مفاصل دست، آرنج، زانو و مچ پا، خستگی مفرط، تورم دست‌ها و پاها كه ناشی از مشكلات كلیوی است، تب بیش از 100 درجه فارنهایت، ضایعات پوستی و جوش و تاول در پوست بازوها، دست‌ها، صورت، گردن و كمر، كم خونی ناشی از كمبود سلول‌های قرمز خون و كمبود اكسیژن، ریزش مو و كچلی،  حساسیت به نور، تنگی نفس و درد قفسه سینه، لخته شدن خون، تشنج، زخم دهان و بینی، خشكی چشم و كبودی زیر چشم، اضطراب، افسردگی، سردرد و از دست دادن حافظه.

لوپوس می‌تواند مناطق مختلف بدن را درگیر كند؛ كه شامل موارد زیر می‌باشد

 كلیه: آسیب به كلیه‌ها از علل اصلی مرگ بیماران مبتلا به لوپوس است. 

سیستم عصبی مركزی: لوپوس موجب سردرد، سرگیجه، مشكلات حافظه، تشنج و تغییرات رفتاری می‌شود. 

خون و عروق خونی: كم خونی، خونریزی، لخته شدن خون و التهاب رگ‌ها را به همراه دارد. 

ریه: در مبتلایان به لوپوس، مشكل در تنفس موجب التهاب ریه و قفسه سینه می‌شود.  

قلب: احتمال ابتلا به التهاب قلب و بیماری‌های قلبی در مبتلایان به لوپوس بیش از سایرین است. 

عفونت: به دلیل كاهش قدرت ایمنی بدن، این افراد در برابر عفونت‌ها، آسیب‌پذیرند. 

سرطان: احتمال ابتلا به سرطان ریه و كبد و لنفوم در مبتلایان به لوپوس افزایش می‌یابد.  از بین رفتن بافت استخوان‌ها و نازك شدن آنها (به‌خصوص لگن) در افراد مبتلا بسیار شایع است.

افزایش خطر سقط جنین: افزایش خطر سقط جنین و فشار خون بالا در دوران بارداری و تولد زودرس جنین، از جمله مشكلات اساسی و شایع در مبتلایان به لوپوس در دوران بارداری است...

برای خواندن بخش دوم- لوپوس؛ درد هزار چهره- اینجا کلیک کنید.