تحریریه زندگی آنلاین- گروه سلامت
كورك یا دمل ابتدا با قرمز شدن پوست ظاهر شده و كم‌كم آن نقطه قرمز سفت و سخت می‌شود. در نهایت، قسمت مركزی آن ورم نرم و از مایع عفونی پر می‌گردد.
این مایع عفونی مملو از چرك، باكتری‌ها و گلبول‌های سفید خون است.
در آخرین مرحله، این چرك از قسمت وسط برجسته‌تر شده (به این قسمت نوك كورك می‌گویند) و می‌توان آن را با یك جراحی كوچك باز و چرك داخل آن را خالی كرد.
انواع كوركها
- جوش یا دمل بزرگ
- جوش كیسه‌ای
- هیدرادینتیس چركدار
- كیست پیلونیدال
جوش یا دمل بزرگ چیست؟
یك ورم چركی در پوست است كه توسط میكروب‌های گیاهی Stafhylococus awreus به وجود می‌آید. این جوش‌ها گاهی باتب و لرز همراه هستند و از یك یا چند جاروی پوست سرباز می‌كنند.
جوش كیسه‌ای چیست؟
نوعی ورم چركی كه با بسته شدن مجراهای چربی ایجاد می‌شود و عفونت میكند.
جوش كیسه‌ای روی بافت‌های عمیق پوست اثر می‌گذارد و از این جهت با جوش‌های معمولی فرق دارد؛ زیرا جوش‌های معمولی سطحی‌ترند و روی لایه‌های بیرونی پوست ظاهر می‌شوند.
جوش كیسه‌ای بیشتر در ناحیه صورت پدیدار می‌گردد و اغلب در سنین بلوغ به وجود می‌آید.
هیدرادینیتیس چیست؟
این عارضه وقتی به وجود می‌آید كه چرك زیادی در زیر بغل و كشاله ران جمع شود و ایجاد كورك‌های چركدار كند.
این نواحی در اثر التهاب غدد تعرق دچار وضعیت هیدرادنیتیس شده و بسیار سخت درمان می‌شوند؛ یعنی آنتی‌بیوتیك‌ها روی آنها تقریباً بی‌اثر هستند و باید با عمل جراحی، این غدد تعرق را برداشت تا پوست دچار التهاب نشود و مواد چركی در اطراف آنها جمع نگردد.
كیست پیلونیدال چیست؟
كیست پیلونیدال، یك نوع منحصر به فرد از ورم چركی است كه بالای چین و چروك‌های كفل ایجاد می‌شود.
در ابتدا نقاط كوچك عفونی در قسمت‌هایی كه موها رشد می‌كنند، به وجود آمده، كم‌كم بزرگ‌تر شده و سفت و دردناك می‌شوند.
این برآمدگی‌های حساس هنگام نشستن فرد را دچار مشكل می‌كنند و اغلب بعد از مسافرت‌های طولانی و قرار گرفتن در یك وضعیت ثابت نشسته ایجاد می‌شوند.
چرا كوركها به وجود می‌آیند؟
دلایل بسیاری باعث كورك می‌شوند. برخی كوركها در اثر موهای در حال رشد ایجاد می‌شوند و برخی دیگر در اثر وارد شدن یك جسم خارچی آلوده در پوست، به وجود می‌آیند.
تعداد دیگری نیز در اثر بسته شدن مجراهای چربی و غدد عروق و عفونی شدن آنها بروز می‌كنند.
پوست اصلی‌ترین بخش سیستم دفاعی بدن در برابر مواد خارجی و میكروب‌هاست و هرگونه خراش و آسیب‌دیدگی در پوست می‌تواند زمینه ایجاد رشد ورم‌های چركی را فراهم سازد و سپس توسط باكتری‌ها عفونی شود.
چه كسانی بیشتر مستعد رشد جوش‌ها و كوركها در پوست‌شان هستند؟
این كوركها و جوش‌ها در هر كسی ممكن است به وجود آید؛ اما كسانی كه از بیماری‌های خاص رنج می‌برند و یا از داروهایی استفاده می‌كنند كه سیستم ایمنی بدنشان را دچار اختلال كرده است، بیشتر در معرض ایجاد این نوع كوركها هستند.
برخی از بیماری‌هایی كه سبب تضعیف و ایجاد اختلال در سیستم ایمنی بدن می‌شوند، شامل دیابت و نارسایی‌های كلیه هستند.
«هایپوگاموگلوبولینمیا» نیز می‌تواند احتمال رشد و بروز كوركها را افزایش دهد.
همچنین برخی داروها مثل كورتیزون و داروهای شیمی درمانی، باعث سركوب سیستم دفاعی بدن می‌شوند و احتمال بروز كوركها را افزایش می‌دهند.
درمان كوركها
بیشتر جوش‌های ساده و معمولی به راحتی در خانه درمان می‌شوند. درمان كورك باید به محض پدیدار شدن روی پوست صورت گیرد، زیرا درمان‌های اولیه از دردسرهای بعدی جلوگیری میكند.
درمان اولیه برای اغلب كوركها، استفاده از حرارت است. گرما و حرارت جریان خون را در آن ناحیه افزایش داده و به بدن اجازه می‌دهد بهتر با عفونت‌ها مقابله كند.
آیا باید كوركها را تخلیه كرد؟
وقتی كه كورك كوچك و سفت است، باز كردن و تخلیه آن مؤثر نیست (حتی اگر آن قسمت دردناك باشد)؛ اما وقتی كورك نرم است و در قسمت وسط برجستگی دارد (اصطلاحاً نوك درآورده است)، آماده تخلیه است.
با تخلیه كورك، درد كاهش می‌یابد. اغلب كورك‌های كوچك‌تر، به خصوص آنهایی كه در اطراف موها به وجود می‌آیند، خود به خود تخلیه می‌شوند؛ اما جوش‌های چركی بزرگ‌تر باید به دقت تخلیه شده و مورد مراقبت قرار گیرند این نوع كوركها چرك بسیار زیادی دارند و تخلیه آنها به طور كامل صورت گیرد.
آیا كوركها با مصرف آنتی‌بیوتیك برطرف می‌شوند؟
آنتی‌بیوتیك‌ها معمولاً برای عفونت‌های باكتریایی به كار می‌روند؛ به خصوص اگر عفونت در لایه‌های بیرونی پوست باشد.
در این‌گونه موارد، پزشك متخصص مصرف آنتی‌بیوتیك را توصیه میكند.
از آنتی‌بیوتیك‌ها نمی‌توان در هر موقعیتی استفاده كرد. آنها در واقع به سختی به دیواره خارجی چرك‌ها نفوذ می‌كنند و اغلب قادر به درمان ورم‌های چركی نیستند.
چه زمانی نیاز به توجه و مراقبت پزشكی است؟
در موارد زیر نیاز به مراقبت‌های پزشكی وجود دارد و باید به پزشك مراجعه كرد:
- وقتی كه كورك چركی روی پوست ظاهر شده و یا نزدیك ستون فقرات یا مقعد باشد.
- كوركی كه دائماً در حال بزرگ‌تر شدن است.
- درد بسیار شدید و غیرقابل تحملی داشته باشد.
- وقتی كه فرد تب كرده است.
- پوست نواحی اطراف كورك، قرمز و رگه رگه شده است.
- فرد دچار صدای اضافی قلب، دیابت و یا هر مشكل و بیماری دیگری كه به سیستم دفاعی بدن مربوط است می‌باشد و یا داروهای تضعیف‌كننده سیستم دفاعی بدن مصرف میكند و در این شرایط دچار كورك و دمل نیز شده است.
- كورك 7-5 روز پس از درمان خانگی، بهبود نمی‌یابد و همچنان به همان اندازه است.
- در عرض چند ماه، كورك‌های بسیاری روی پوست ظاهر شده‌اند.
جلوگیری از ایجاد كورك
استفاده دائم از صابون‌های ضدباكتریایی می‌تواند كمك زیادی به جلوگیری از تجمع باكتری‌ها روی پوست كند.
این مسأله احتمال عفونی شدن غدد موها را كاهش داده و از ایجاد كورك جلوگیری میكند.
داروی مراقبت از پوست باید حاوی نوعی پاك‌كننده مثل پ- هیزودرم باشد تا باكتری‌های كمتری روی سطح پوست بنشیند.
موهای پشت بازوها و اطراف ران كه ملتهب می‌شوند و این مسأله همیشه تكرار می‌شود و استفاده مداوم از لیف ساینده می‌تواند از انسداد مجاری چربی اطراف غدد مو جلوگیری كند.
با جلوگیری از فشار مستقیم روی نواحی كفل وقتی كه غده مو در آن منطقه ملتهب شده، می‌توان از ایجاد كیس پیلونیدال پیشگیری كرد.
شستن پوست با آب گرم و صابون معمولی نیز در پاكسازی و خشك شدن كورك مؤثر است.
در مورد هیدرا دنیتیس چركدار، مصرف آنتی‌بیوتیك ضروری است و در موارد شدید این عارضه، نیاز به جراحی پلاستیك می‌باشد.
كورك‌های بزرگ باید با بی‌حسی موضعی شكافته شوند. اگر این كوركها مورد درمان قرار بگیرند، بسیار سریع‌تر برطرف می‌شوند.
برای پیشگیری از بروز كورك به هیچ‌وجه از وسایل شخصی كه كورك دارد، استفاده نكنید و اگر مرتباً دچار عود كورك می‌شوید، برای یافتن علت آن به پزشك مراجعه كنید.
