زندگی آنلاین؛ مجله اینترنتی سبک زندگی

باورهای غلط تشخيص و درمان ريزش مو

انگیزه‌ی من برای نوشتن این مقاله باورهای غلط و غیرعلمی بعضی از مردم درباره‌ی تشخیص و درمان ریزش موی غیرطبیعی است كه گاه در مطب پزشكان متخصص پوست باعث هدر رفتن وقت پزشك جهت قبولاندن واقعیت‌های علمی ریزش مو به بیمارانی است كه به طور عمیق به باور غیرعلمی خود معتقد هستند. ریزش موی طبیعی كدام است؟ به طور طبیعی بر حسب نوع ژنتیك افراد، نوع تغذیه، آب و هوا و غیره در هر 24 ساعت تعداد 100-40 تار مو از سر می‌ریزد و به جای آن موهای جدید می‌روید كه در نتیجه حجم و تعداد موها باثت می‌ماند ولی بعد از بلوغ به ویژه بعد از 25 سالگی كه پیری فیزیولوژیك شروع می‌شود موهای سر انسان مانند سایر بافت‌ها و ارگان‌های بدن كه به تدریج پیر می‌شوند شروع به نازگی می‌كند و بعضا تعدادی از تارهای مو به مرگ رسیده و از پرپشتی موهای سر به تدریج و به آرامی كاسته می‌شود.

اما تحت تاثیر عوامل ژنتیكی، فیزیولوژیك و بیماری‌ها ممكن است ریزش موی بیش از اندازه باشد و یا از نظر تعداد طبیعی باشد ولی به سرعت نازك شده و به مرگ برسند و در نتیجه باعث كم پشتی زودرس موهای سر شود.

 كم پشتی غیرطبیعی موی سر به دو دلیل عمده اتفاق می‌افتد

1- بیماری‌های پوست سر كه زمینه‌ی تغذیه و ماندگاری مو در آن غیرطبیعی می‌شود و موها به سرعت از بین می‌رود.

2- بیماری‌های موی سر بدون تغییرات پوست سر.

1- بیماری‌های پوست سر كه باعث از بین رفتن موهای سر می‌شود به طور عمده از طریق تخریب پوست سر و فیبروز بافت پوست اتفاق می‌افتد كه در اصطلاح به آن «آپرلسی سیكاتریسیل» می‌گویند كه عمده‌ترین و بیماری‌های آن لوپوس اریتماتودیسكوئید، لیكن پلان، مرفه‌آ (اسكلرودرمی)، پسودوپلادبروك، فولیكولیت‌ها و غیره می‌باشند كه تشخیص و درمان آن كاملا تخصصی است و باید تحت نظر متخصص پوست بررسی و درمان شود.

2- بیماری‌های موی سر بدون تغییرات پوست كه طیف وسیعی از موارد فیزیولوژیك و بیماری‌ها را شامل می‌شود.

موارد فیزیولوژیك ریزش موی غیرطبیعی شامل موارد زیر است. ریزش بعد از زایمان، بعد از اعمال جراحی كه با بیهوشی عمومی انجام شده است، بعد از قطع شیردهی، ریزش موی نوزادان بعد از تولد، بعد از بیماری‌های تب دار و ضعیف‌كننده، بعد از رژیم‌های سخت غذائی كه به كاهش وزن بیانجامد، بعد از قطع قرص‌های ضدبارداری، بعد از مصرف داروهای سایتوتوكسیك و شیمی‌درمانی و غیره از موارد بیماری ریزش موی غیرطبیعی، آلوپسی آریاتا یا ریزش موی منطقه‌ای است كه به صورت سكه‌ای موهای سر می‌ریزد كه یك بیماری اتوایمون (خودایمنی) است و سیستم دفاعی بدن به اشتباه بر علیه بافت‌های خودی مانند مو، پادزهر ترشح می‌كند و باعث ریزش آن‌ها از ساقه می‌شود و بدون اینكه به ریشه موها صدمه بزند به همین علت با درمان‌های دارویی و گاهی اوقات خود به خود بهبود می‌یابند كه البته یك بیماری مزمن و عودكننده است و كنترل آن با توجه به عوارض داروها تخصصی است و باید توسط پزشك متخصص پوست درمان شود از بیماری‌های ریزش موی غیرطبیعی دیگر آلوپسی آندروژنتیك است كه شایع‌ترین علت كم پشتی در مردان و زنان است كه به این مورد اخیر بیشتر می‌پردازم.

همانطور كه از نام آن معلوم می‌شود آلوپسی آندروژنتیك یعنی كم پشتی موها به دلیل هورمون آندروژن بر مبنای ژنتیك، افرادی كه از والدین ژن طاسی را به ارث می‌برند بعد از بلوغ كه هورمون‌های جنسی ترشح می‌شود تحت تاثیر هورمون مردانه آندروژن‌ موهای سر از قسمت جلو یا وسط به تدریج دچار نازكی تدریجی شده تا به مرگ بیانجامد كه متاسفانه این نازكی از ناحیه ریشه و ساقه‌ی موها است لذا كم پشتی دائمی و غیرقابل بازگشت است. بدیهی است در مردان كه به طور طبیعی هورمون مردانه بالایی نسبت به زنان دارند به طاسی ختم می‌شود و در زمانی كه ژن طاسی را به ارث برده باشند كم پشت می‌شوند ولی برحسب نفوذپذیری ژن طاسی در زمان زندگی جنینی طاسی همه افراد مساوی نیست مثلا دو برادر كه هر دو دارای ژن طاسی هستند یك نفر طاسی شدید و یك نفر طاسی نسبی پیدا می‌كند یا در زنان بین دو خواهر دارای ژن طاسی یك نفر به كم پشتی واضح در دوران جوانی و دیگری كم پشتی مختصر و تدریجی در دوران میان‌سالی دچار می‌شوند و یا اینكه یك مرد جوان ممكن است نسبت به مردان هم خونش دارای موهای پرپشت‌تر یا كم‌پشت‌تر باشد.

در درمان علمی آلوپسی آندروژنتیك فقط می‌توان موهای باقیمانده را حفظ كرد همانطور كه عرض شد چون موهای از دست رفته رفته از ریشه بوده‌اند لذا امكان بازگشت‌ها آن‌ها،حتی با درمان مناسب و علمی هم میسر نیست مگر موهای نازك شده و در شرف مرگ كه هنوز دارای ریشه زنده ولی ضعیف هستند كه در این صورت با درمان می‌توان آن‌ها را احیا و كلفت كرد. نكته‌ی مهم این است كه درمان‌های علمی هم تا زمانی موثرند كه به طور دقیق اجرا و استفاده ‌شوند، بدیهی است چنانچه بیمار به هر دلیلی درمان را قطع كند روند نازكی موها دوباره شروع می‌شود ولی خوشبختانه روند نازكی موهای سر در قسمت جلو و وسط حداكثر تا سنین 40-35 سالگی است كه اگر بتوان تا آن سن مرگ موها را با درمان علمی به عقب انداخت به طور طبیعی آن فرد نسبت به فرد دیگری كه درمان نكرده است موی بیشتری خواهد داشت.

عمده‌ی باورهای غلط و غیرعلمی بعضی از مردم در «آلوپسی آندروژنتیك» است، زیرا ریزش موهای غیرطبیعی فیزیولوژیك حتی بدون درمان به طور طبیعی حداكثر در عرض 4-3 ماه بهبود می‌یابد و چنانچه با درمان‌های طبی همراه باشد در عرض  2-1 ماه بهبود می‌یابند، و باعث كم پشتی موی سر نمی‌شوند، در ریزش‌های غیرطبیعی ناشی از «آلوپسی سیكاتریسیل» و «آلوپسی آریاتا» به طور عمده بیماران به پزشكان متخصص پوست مراجعه و تحت درمان قرار می‌گیرند ولی در «آلوپسی آندروژنتیك» كه حجم موها بعد از بلوغ به ویژه در مردان به طور مستمر كاهش می‌یابد، طبابت‌های خانگی و غیرعلمی متعددی انجام می‌شود كه به چند نمونه‌ی آن اشاره می‌كنیم.

بعضی اوقات شنیده می‌شود كه برای پیشگیری و درمان كم پشتی موهای سر از مالیدن قرص‌های ضدبارداری پودر شده به سر یا مالیدن زرده تخم‌مرغ یا دنبلان و غیره استفاده می‌كنند، متاسفانه این روش‌ها به طور كامل بی‌اثر بوده و باعث دلسردی جوانان مبتلا به «آلوپسی آندروژنتیك» می‌شود. باید بدانید قرص‌های خوراكی هیچگاه جذب پوستی ندارند، و فقط از طریق مخاط معده قابل جذب و موثرند و یا زرده تخم‌مرغ هیچگاه از پوست سر جذب نمی‌شود، به فرض هم كه جذب شود هیچگونه تاثیری در كم پشتی موی سر ندارند. دنبلان یا بیضه گوسفند نه تنها موثر نیست كه به علت داشتن هورمون مردانه باعث بدتر شدن هم می‌شود، عاقلانه‌‌ترین كار در درمان «آلوپسی آندروژنتیك» مراجعه به پزشكان متخصص پوست است و در این صورت چنانچه آن طور كه شما تمایل دارید موهایتان پرپشت نشد مطمئن باشید درمان‌های غیرعلمی و سنتی هم بی‌اثرند.

نكته‌ای كه بسیار حائز اهمیت است تبلیغات بی‌اساس درمان ریزش موی غیرطبیعی در رسانه‌های همگانی به ویژه تلویزیون‌های فارسی زبان ماهواره‌ای است كه مواد مالیدنی یا شامپو و یا داروهای خوراكی را برای درمان ریزش مو تبلیغ می‌كنند و گاهی اوقات با استفاده از شگردهای تبلیغاتی و مصاحبه با بیماران انگلیسی زبان، اینطور القاء می‌كنند كه فلان تونیك یا محلول و شامپو باعث پرپشت شدن موهایم شده است. باید بدانید اكثر این مواد تبلیغی در خود آن كشورها مجاز به مصرف نیستند و این تبلیغات با هدف ایجاد و كسب بازار در ایران انجام می‌شود. چنانچه براساس عقل تصمیم بگیرید و قبول داشته باشید كه پزشكان متخصص پوست با آگاهی كامل و علمی از مشكل شما هیچگاه اینگونه مواد را تجویز نمی‌كنند، به طور قطع پی به فریب كاری این تبلیغات خواهید برد.

نكته آخر اینكه پیوند مو به روش جراحی مدرن از موارد درمانی علمی است كه توسط پزشكان متخصص پوست و جراحان پلاستیك و ترمیمی انجام می‌شود. پیوند مو برای تمام جوانان توصیه نمی‌شود مگر آن‌ها كه به دلیل مشاغل حساس مانند بازیگران و یا مجریان تلویزیونی و غیره كه زیبایی ظاهری برای موفقیت شغلی‌شان اهمیت دارد، در این صورت سن پیوند جراحی مو بعد از 25 سالگی است و باید بیمار شرایط و صلاحیت علمی پیوند را دارا باشد. متاسفانه همچنان در رسانه‌های فارسی زبان خارج از كشور همه افراد كم مو را تشویق به پیوند مو می‌كنند و با شیوه‌های نادرست و فریبنده تبلیغات و نشان دادن تصاویر افراد كم مویی كه با عمل پیوند پرمو شده‌اند سعی در فریب مردم دارند این در حالی است كه اكثر آن‌ها از نظر علمی صلاحیت جراحی پیوند مو را ندارند و شكایات فراوانی از اینگونه بیماران در مراجع قضائی و انتظامی سازمان نظام پزشكی و پزشكی قانونی صورت گرفته است. متاسفانه تعقیب قضائی اینگونه افراد در كشورهای دیگر كه به اینگونه تبلیغات دست زده‌اند آسان نیست و گاهی اوقات غیرممكن است زیرا مواردی مشاهده شده است كه عمل جراحی در كشورهای همسایه‌ی ایران صورت گرفته است. با این توصیف توصیه‌ی اینجانب به عنوان یك متخصص به شما عزیزان این است كه قبل از هرگونه تصمیم جهت درمان‌های زیبائی با یك نفر پزشك متخصص مورد اعتمادتان مشورت كنید. از خداوند متعال سلامتی و خرد كاملی برای همگی آرزومندم.