چین و چروک پوست و راه‌های پیشگیری و درمان آن
هنگامی که سن ما بالا می‌رود، ممکن است پوست ما خشک و چروکیده شود یا در بعضی موارد لکه‌های قهوه‌ای که خال نام دارد روی پوست ظاهر شوند. از این رو، این سئوال در ذهن افراد زیادی مطرح می‌شود: عواملی که پوست را چروک می‌کنند کدام‌اند؟ چگونه می‌توان از پیری زودرس پوست پیشگیری نمود؟ فیبرهای کلاژن ساختمان اصلی پروتیین در پوست هستند و فیبرهای الاستین به خاطر قابلیت ارتجاعی خود (توانایی برای کشیدگی و قابلیت بازگشت به شکل اولیه) به پوست شادابی و طراوت می‌دهند. پوست خوب پیامد طبیعی سلول‌های پوستی جدید است که در محیط مطلوب مواد اساسی سازنده پوست نظیر آمینو اسیدها، ویتامین‌ها و مواد معدنی به وجود می‌آید.
به نظر می‌رسد علت محکم ماندن پوست با سلامت فیبرهای کلاژن ارتباط مستقیمی دارد. برخی از متخصصان پوست و زیبایی عقیده دارند که سلول‌های پوستی به میزان کافی ویتامین ث نیاز دارند تا به طور سالم فیبرهای کلاژن را بسازند. افزایش سن از یکسو و از سوی دیگر سالیان متمادی که پوست در معرض عوامل محیطی (نظیر آفتاب و استرس) قرار دارد، سبب می‌شود پوست چروکیده و ضعیف شود؛ زیرا در این حالت پوست نمی تواند دوباره به گونه‌ای مناسب ترمیم شود.
به موازات مسن شدن شخص، غشاء میانی پوست (لایه داخلی پوست که زیر قسمت سطحی خارجی ترین قسمت اپیدرم قرار دارد) به تدریج چربی خود را از دست می‌دهد. این دسته از محققان بر این باورند که خرابی پوست بر اثر آفتاب عامل 90 درصد پیری پوست است . از این رو،قرار گرفتن به مدت طولانی در معرض اشعه ماوراء بنفش خورشید، به انهدام فیبرهای الاستین در پوست منجر شده و سبب ضعیف شدن پوست، کشیدگی و از دست دادن قابلیت ارتجاعی آن می‌گردد. افزون بر این، تابش شدید نور خورشید پوست را آسان‌تر گسسته و کوفته می‌نماید و پوست برای التیام به زمان بیشتری نیاز پیدا می‌کند. پوست سیگاری‌ها بیش از غیرسیگاری‌ها زمینه چروکیده شدن دارد. دلیل این تفاوت شناخته نشده است اما ممکن است به خاطر این حقیقت باشد که سیگار گردش خون را در پوست کاهش می‌دهد. تخریب محیط زیست نیز (بویژه از بین رفتن لایه ازن) در این عارضه نقش دارد؛ زیرا رادیکال‌های آزاد اکسیژن که پیامد تخریب لایه اوزن است، به غشاهای سلولی آسیب می‌رسانند و با مواد ژنتیکی فعل و انفعال داشته و پیری پوست را تسریع می‌کنند. کاهش سریع وزن نیز ممکن است سبب چین و چروک پوست شود. همان طور که سلول‌های چربی زیرین پوست احتیاج به لایه سطحی دارند، کاهش سلول‌های چربی سبب می‌شود که شخص لاغر و ضعیف به نظر بیاید.
انستیتو ملی سالخوردگان پوست آمریکا در زمینه پیشگیری از پیر شدن پوست بر این باور است که با رعایت برخی از رهنمودهای بهداشتی از جمله پرهیز از قرارگرفتن در معرض تابش مستقیم آفتاب، سالم نگهداشتن پوست حتی در ایام پیری نیز امکان پذیر است . متخصصان پوست برای پیشگیری از پیری زودرس پوست توصیه می‌کنند: حمام آفتاب نگیرید و سعی کنید که بین ساعت 10 صبح تا 3 بعدازظهر از قرار گرفتن در معرض آفتاب پرهیز کنید.
اگر بین ساعت 10 صبح تا 3 بعدازظهر (بسته به کار خود) مجبورید که در معرض آفتاب باشید، همیشه از لباس‌های محافظ نظیر کلاه، پیراهن آستین بلند و عینک آفتابی استفاده کنید. قبل از این که در معرض آفتاب قرار بگیرید، از لوسیون‌های ضدآفتاب برای کمک به پوست خود جهت محافظت از اشعه ماوراءبنفش استفاده نمایید. توصیه می‌شود هر زمان که لازم بود مجددا از لوسیون به دفعات استفاده کنید.
از محصولاتی استفاده نمایید که دارای SPF (فاکتور محافظت از آفتاب ) 15 یا بالاتر باشند. پوست خود را اغلب به خاطر علایم سرطان پوست کنترل کنید. اگرتغییراتی وجود داشت حتما با یک پزشک متخصص پوست مشورت کنید. از نوشیدن الکل پرهیزنمایید؛ زیرا مشروبات الکلی افزون براثرات مخرب جسمانی و روانی دشمن شادابی پوست، بخصوص پوست صورت نیز می‌باشد. صورت خود را زیاد نشویید (دو بار در روز کافی است ) از مصرف صابون‌های خشن و زبر پرهیز کنید. زیرا شستن زیاد صورت باعث کاهش چربی و رطوبت پوست می‌شود.
بررسی‌های انجام شده توسط متخصصان پوست و زیبایی گواه این واقعیت است که عوامل متعددی در پیری زودرس پوست صورت و گردن نقش دارند. از آن میان می‌توان به شرایط آب و هوایی (تابش شدید نور خورشید، وزش بادهای تند وآلودگی هوا)، عدم کشیدگی طبیعی عضلات و ماهیچه‌های صورت و گردن به علت ورزش ندادن این عضلات، تاثیر جاذبه زمین، عدم نوشیدن آب کافی، تغذیه نامناسب، اخم کردن و بالابردن ابروها، استفاده از کرم‌ها و لوازم آرایش غیر استاندارد و افراط در آرایش صورت اشاره نمود. تجربه نشان می‌دهد اشخاصی که در محیط‌های سرپوشیده کار می‌کنند؛ مانند کارکنان کارخانه‌ها و سازمان‌ها از زیان‌های تابش خورشید و وزش بادهای تند که موجب خشکی و زبری پوست می‌شود در امان هستند. این دسته از افراد دیرتر از مزرعه داران، دریانوردان، ورزشکاران (بخصوص کوهنوردان، بازی کنندگان گلف، فوتبال، دوندگان و...) دچار پیری زودرس پوست صورت و گردن می‌شوند. عدم کشیدگی طبیعی عضلات و ماهیچه‌های صورت نیز سبب چین و چروک پوست صورت و گردن می‌گردد. از این رو، چنانچه عضله‌های صورت را ورزش ندهید، بافت‌های عضلات کیفیت خود را از دست داده و منقبض می‌شوند و در نتیجه پوست دچار چین و چروک می‌گردد. افزون بر این، با بالارفتن سن، گردش خون در عضله‌های صورت و پوست آن کندتر می‌شود و در نتیجه اکسیژن و موادغذایی کمتری به این قسمت ازبدن می‌رسد.
بنابراین ورزش دادن عضلات صورت از طریق ماساژ مستمرصورت وگردن می‌تواند در جلوگیری از پیری زودرس صورت و رفع نسبی چین و چروک‌ها مفید باشد. جاذبه زمین نیز یکی از عوامل پیری صورت است . برای خنثی نمودن نقش جاذبه زمین بر روی پوست صورت کارشناسان پوست و زیبایی پیشنهاد می‌کنند همواره سعی نمایید به پشت (طاق باز) بخوابید تا جاذبه زمین کمترین اثر را روی پوست صورت شما داشته باشد. در ضمن از گذاشتن دست یا انگشت خود برای مدتی طولانی در روی صورت یا پیشانی اجتناب کنید زیرا این عمل باعث چین خوردن پوست صورت و در نهایت پیری زودرس آن می‌شود.
نقش اساسی آب را نیز در شادابی پوست نباید نادیده گرفت . آب از عوامل بازدارنده پیری پوست (بخصوص پوست صورت) است، زیرا پوست فقط زمانی می‌تواند سفت و با طراوت باشد که به سلول‌های آن آب به قدر کافی برسد. برای حفظ شادابی و طراوت پوست نه تنها باید در روز حداقل 6 لیوان آب سالم نوشید بلکه تغذیه کامل و مناسب به ویژه خوردن میوه و سبزی تازه در داشتن پوستی خوب و سالم تاثیری اساسی دارد. عادات بد رفتاری مانند اخم کردن و بالابردن ابروها نیز در چین و چروک پوست صورت مؤثرند. برخی از مردم گرفتار عصبانیت و اخم نمودن مزمن اند؛ به گونه‌ای که هنگام گفتگو، مطالعه، تماشای تلویزیون و هر کار دیگری اخم می‌کنند و قیافه‌ای گرفته به خودمی گیرند.این عمل سبب تشکیل خطوط دایمی زودرس بر روی پیشانی می‌شود که به «خطوط حالت» معروف‌اند. از این رو، باید بر زندگی و زیبایی‌های آن لبخند زد و آگاه بود که استرس نیز یکی از عوامل پیری زودرس و دشمن پوست و شادابی است. کم خوابی و بدخوابی نیز عوامل تخریب جسم و روان است و در پیری زودرس پوست صورت نیز نقشی در خور توجه دارد.
هر فرد براساس تحقیقات انجام شده به 7-6 ساعت خواب نیاز دارد. برای رفتن به خواب عمیق و آرام بخش باید افزون بر تحرکات ورزشی، بهداشت روح و روان را نیز در نظر داشت و تا حد امکان با اشخاصی که انرژی مثبت دارند در ارتباط بود و با پدیده‌های زندگی به صورت معقول برخورد نمود. برای درمان پوست می‌توان از مواد موضعی و کندن پوست به طور شیمیایی (پیلینگ ) جهت برطرف نمودن چین و چروک‌ها و نیز رنگدانه‌ها بهره گرفت. خفیف‌ترین شکل پیل‌های شیمیایی، گلیکولیک اسید (آلفاهیدروکسی ) است که اغلب برای درمان زیان‌های خفیف پوستی در اثر آفتاب استفاده می‌شود، در حالی که چین و چروک‌های عمیق‌تر و تیره‌تر و دانه‌های ناشی از تابش آفتاب با یک پیل شیمیایی TCA درمان می‌شوند. هر دو این روش‌ها با به کار بردن یک ماده شیمیایی بر روی سطح پوست قابل انجام است. پیل‌های گلیکولیک، اغلب برای دستیابی به نتایج دلخواه، به استفاده مکرر نیاز دارند. فایده اصلی اسیدهای گلیکولیک به خاطر توانایی‌شان برای پوسته پوسته کردن پوست است. برطرف کردن لایه خارجی پوست، سلول‌ها را در لایه‌های پایینی (برای رشد و تقسیم ) تحریک کرده، بی نظمی‌های پوست را کم می‌کند. از این رو، هر چه بیشتر، پوست پوسته پوسته شود، تقسیمات سلولی بیشتری در لایه‌های پایینی آن اتفاق می‌افتد. هر چند که سلول‌های انسان به طور طبیعی نمی تواند بی اندازه و نامحدود تقسیم شود.
قرار گرفتن ناحیه تحت مداوا در معرض خورشید در چند هفته اول بعد از یک پیل شیمیایی ممکن است سبب تغییرات پیگمانتاسیون برای پوست شود (روشن‌تر یا تیره‌تر گردد). اغلب برداشتن پوست با پیل‌های شیمیایی می‌تواند نتایج مشابهی ایجاد کند. برداشتن سطحی پوست نیز برای درمان چین و چروک، جای جوش‌های سطحی و لکه‌های صورت مورداستفاده قرار می‌گیرد. در این روش از کریستال‌های کوچک اکسید آلومینیوم برای پاک کردن پوست و برطرف کردن لایه‌های سطحی و بی نظمی‌های سطحی پوست استفاده می‌شود. این روش درد ندارد و ایجاد قرمزی پوست در پی این روش معمولا در عرض چند دقیقه یا ساعت ظاهر می‌شود. برداشتن پوست به روش لیزری شیوه ای دیگر برای درمان چروک‌های پوست است.
این نوع درمان را «لیزرپیل» می‌نامند و از یک لیزر کربن دی اکسید برای برطرف کردن نواحی آسیب دیده یا لایه‌های پوست چروکیده استفاده می‌شود. این روش درمان برای به حداقل رساندن ظهور خطوط، مخصوصا خطوط نواحی دهان و چشم به کار برده می‌شود. برطرف کردن چروک‌ها با لیزر معمولا 10-7سال دوام دارد؛ مشروط به اینکه از نور آفتاب پرهیز شود. در این روش اثرات جانبی شامل تورم و ناراحتی موقت پدید می‌آید. همچنین ممکن است حساسیت به نور، صورتی شدن پوست و خطراتی شامل سوختگی یا جراحات جای جوش و عفونت ویروسی و دیگر عفونت‌ها ایجاد شود. روش‌های دیگری که برای کاهش چروک رایج هستند شامل استفاده از استروژن‌ها، مصرف ویتامین C و ورزش‌های صورت می‌باشد.
