زندگی آنلاین؛ مجله اینترنتی سبک زندگی

مشکلات پوستی پای بیماران دیابتی

مشکل عمومی در بررسی پای دیابتی، خصوصا بررسی علائم مربوط به آسیب پوستی، بسیار ضروری است. حدود یک چهارم بیماران دیابتی، در طول زندگی‌ خود به مشکلات پوستی ناشی از دیابت مبتلا می‌‌‌شوند. حتی گاهی این مشکلات، اولین علائمی هستند که شخص را متوجه وجود بیماری دیابت می‌‌‌کنند. در پای نوروپاتیک پوست خشک و پوسته‌پوسته می‌‌‌شود و عروق وریدی برجسته قابل مشاهده است. کاهش مو در پای نوروپاتیک دیده می‌‌‌شود. اتروفی یا نازک شدن لایه زیر جلدی باعث ایجاد پوست نازک، براق و چروک خورده می‌شود. علامت معمول آسیب پوستی، در واقع ایجاد زخم پوستی است. از طرفی بروز هر گونه خراشیدگی، تاول و یا شکاف پوستی نیز باید مورد توجه قرار گیرد. تاول اصولا اولین علامت آسیب پوستی در پای دچار ایسکمی یا کاهش خونرسانی است. خشکی پا در ناحیه پاشنه می‌تواند منجر به بروز ترک‌های عمیق پوستی شود؛ مگر اینکه مرتب پاشنه پا چرب شود. از شایع‌ترین مشکلات پوستی که می‌‌‌تواند پای یک فرد دیابتی را درگیر کند، می‌‌‌توان به این موارداشاره کرد:

پینه و میخچه

نواحی ضخیم شده پوست را به دلیل ایجاد فشار و اصطکاک پینه می‌گویند. میخچه معمولا بیش از 1 سانتی‌متر قطر ندارد و چند میلی‌متر به داخل پوست نفوذ می‌کند. میخچه بیشتر به فرم پلاک منتشر است. در بیماران دیابتی این دو عارضه می‌‌‌تواند منجر به بروز زخم شود؛‌ زیرا پای افراد دیابتی اختلال عصبی (نوروپاتی) دارد که باعث عدم حس مناسب آنها از فشار بر روی پا و بروز زخم می‌‌‌شود.

درگیری ناخن ها

 بررسی مرتب ناخن‌ها، خصوصا کناره های ناخن که می‌‌‌تواند شروعی برای بروز زخم باشد، بسیار ضروری است. ناخن‌ها در یک پای دیابتی ضخیم‌تر می‌‌‌شوند و فشار بر روی این ناخن ضخیم شده می‌‌‌تواند باعث بروز خونریزی زیر بستر ناخن شود و یا ایجاد زخم کند. فرو رفتن ناخن به داخل گوشت پا به دلیل تغییر فرم ظاهری ناخن یا بد گرفتن ناخن‌ها یا فشار بر لبه ناخن می‌‌‌تواند رخ دهد.

 اگر رنگ ناخن‌‌‌ها،  قرمز، قهوه‌‌ای یا سیاه باشد، احتمالاً علت آن خونریزی زیر ناخن است كه در اثر ضربات حاد یا مزمن مثل فشار ناشی از کفش نامناسب ایجاد می‌شود.

 عفونت ناخن: عفونت قارچی ناخن می‌‌‌تواند باعث کنده شدن ناخن شده و یا ناخن بسیار ضخیمی ایجاد کند و بیشتر هم ناخن‌های خمیده را درگیر می‌‌‌کند. پارونیشیا نیز در کنار ناخن‌های خمیده رخ می‌‌‌دهد و فشار‌های مکرر به پا می‌‌‌تواند این وضعیت را تشدید كند.

تغییرات رنگ پا

 بررسی رنگ پا، خصوصا شصت پا از اهمیت ویژه‌‌ای برخوردار است. تغییرات رنگ پا می‌تواند محدود و یا منتشر باشد. این تغییرات رنگ، خصوصا رنگ قرمز یا آبی باید با دقت بیشتری مورد توجه قرار گیرد. یکی از مشکلات ناگوار زخم پای دیابتی بروز نکروز یا گانگرن عضو درگیر است که می‌‌‌تواند منجر به قطع عضو شود. شرایط زیر در پای دیابتی خطر قطع عضو را افزایش می‌دهد:  نوروپاتی محیطی و از دست دادن حس محافظتی (Protective)  تغییر در عملکرد پا (درحضور نوروپاتی)  مداركی دال بر افزایش فشار بر پا، قرمزی و خونریزی در زیر پینه(كالوس)  تغییر شكل استخوان  بیماری عروق محیطی (كاهش یا نبودن نبض)  سابقه زخم یا قطع عضو  درگیری شدید ناخن

ورم یا اِدِم پا

تورم می‌‌‌تواند پای فرد دیابتی را مستعد زخم كند؛ بنابراین بررسی علت و درمان آن ضروری است.

تغییر شکل پا

شـــامـــل شــصــت چــکشی،

هالوکس و الگوس یا بد شکلی غضروف کنار انگشت شصت پا، پای شارکو و ... است که بیشتر توسط متخصصان ارتوپدی بررسی و درمان می‌‌‌شود.

پیشنهادهایی  برای بیماران دیابتی

 تمام افراد دیابتی باید سالیانه از نظر تشخیص گروه پرخطر، معاینه شوند كه شامل بررسی حس محافظتی، ساختمان پا و عملکرد آن و بررسی وضعیت عروقی و پوست پا می‏باشد.  بیمارانی كه یك یا چند عامل خطر دارند، از نظر پیدایش سایر عوامل خطر مكرراً بررسی شوند.  بیمارانی كه اختلال حس دارند، در هر ویزیت پای آنها مشاهده شود.  در افراد كم‏خطر وضعیت سیستم عصبی پا با استفاده از آزمون حس کف پایی بررسی شود.  بیماران دیابتی و پرخطر از نظر زخم باید با توجه به عوامل خطر و درمان آن آموزش ببینند.   کلیه بیماران دیابتی از لحاظ مشکلات عروقی باید بررسی شوند.