زندگی آنلاین؛ مجله اینترنتی سبک زندگی

آفتاب سوختگی و راه‌های درمان

قرار گرفتن به مدت طولانی زیر نور آفتاب، باعث آفتاب سوختگی می‌شود. حتی اگر جزء آن دسته از افرادی باشید كه‌ هیچ‌گاه استفاده از كرم ضدآفتاب را فراموش نمی‌كنید، باز هم نمی‌توانید به طور كامل از نفوذ پرتوهای ماوراء بنفش محفوظ بمانید. به طور كلی پوست در معرض دو نوع پرتو ماوراء بنفش قرار دارد كه هر دو نوع از طریق رادیكال‌های آزاد به پوست آسیب می‌رسانند. بدن ما برای مقابله با رادیكال‌های آزاد تولیدشده توسط نور خورشید دارای دفاع‌های ‌طبیعی است؛ ولی معمولاً این دفاع‌ها كافی نیستند. پرتوهای خورشید (UVA  UVB) روی لایه‌های پوست اثر می‌گذارند و باعث ایجاد سوختگی می‌شوند. UVA در عمق پوست نفوذ كرده و ایجاد چین و چروك می‌كند و UVB بر لایه‌های سطحی‌تر پوست اثر می‌گذارد و باعث تغییر رنگ آن می‌شود. آفتاب سوختگی علائمی مثل قرمز شدن پوست، گرم‌تر شدن آن، احساس خستگی و ضعف عمومی دارد و بسته به درجه سوختگی به سه دسته تقسیم می‌شود: درجه یك، دو و سه. در آفتاب سوختگی درجه یك، پوست قرمز و دردناك می‌شود. آفتاب سوختگی درجه دو نیز با قرمزی و درد همراه است، ولی علاوه بر آن پوست تاول می‌‌زند. آفتاب سوختگی درجه سه شدیدترین نوع سوختگی است كه باید بلافاصله درمان شود. سوختگی‌های درجه 1 و 2 را می‌توان به راحتی در خانه با قرار دادن كمپرس سرد روی ناحیه آسیب‌دیده و برخی روش‌های دیگر درمان كرد. كمپرس شیر سرد نیز روش درمانی بسیار خوبی است؛ زیرا پروتئین موجود در شیر از پوست محافظت می‌كند و آن را مرطوب نگه می‌دارد.

آفتاب سوختگی و سرطان پوست

آفتاب سوختگی می‌تواند موجب سرطان پوست شود. یك‌بار آفتاب سوختگی همراه با تاول زدن پوست، احتمال سرطان سلول‌های رنگی پوست را كه «ملانوم» نام دارند، دو برابر می‌كند؛ بنابراین سرطان پوست مستقیماً با میزان قرار گرفتن در معرض آفتاب ارتباط دارد. اگر سابقه سرطان پوست در خانواده شما وجود دارد، احتمالاً در معرض خطر بیشتری هستید. اثر دو نوع اشعه‌ای كه از خورشید ساطع می‌شود، UVA بیشتر باعث سوختگی شده و منجر به سرطان می‌گردد. شاید بتوان به جرأت گفت كه خورشید یكی از مهم‌ترین عوامل در افزایش سرطان پوست است. برنزه شدن پوست هنگام قرار گرفتن طولانی مدت، نوعی واكنش محافظتی برای جلوگیری از آسیب بیشتر پوست در مقابل نور خورشید است؛ ولی این واكنش نمی‌تواند پوست را از سرطان محافظت كند. سرطان پوست از سرطان‌هایی است كه خیلی كند ایجاد می‌شود؛ یعنی ممكن است سال‌ها بعد نتیجه آفتاب سوختگی پوست‌تان را ببینید. افرادی كه در كشورهای گرمسیری زندگی می‌‌كنند و عادت به حمام آفتاب گرفتن دارند، بیشتر در معرض ابتلا به سرطان پوست هستند. خطر این بیماری بستگی به نوع پوست، ابری بودن هوا و ساعت روز دارد.

 سایر آسیب‌های پوستی ناشی از نورخورشید

قرار گرفتن در معرض نورخورشید بدون محافظت از پوست، باعث ایجاد خال‌ها و كك و مك هایی به رنگ سبز تیره، قهوه‌ای و سیاه می‌شود. این خال‌ها معمولاً روی پوست صورت، پشت سر و پاها بروز می‌كنند و در موارد شدیدتر روی شانه‌ها، كمر، چانه و دست‌ها نیز پدیدار می‌شوند. پوست‌های حساس و روشن بیشتر در معرض آفتاب سوختگی قرار دارند. اغلب سوختگی‌ها از نوع معمولی هستند كه خود به خود ظرف چند روز بهبود می‌یابند؛ اما اگر پوست شما مرتباً دچار آفتاب سوختگی شود، بیشتر در معرض ابتلا به سرطان پوست هستید؛ به همین دلیل توصیه می‌شود از قرار گرفتن در برابر نور خورشید به طور مكرر و بیش از اندازه خودداری كنید.

 گیاهان دارویی و درمان

قرار گرفتن در معرض نورخورشید بدون محافظت از پوست، باعث ایجاد خال‌ها و كك و مك هایی به رنگ سبز تیره، قهوه‌ای و سیاه می‌شود. این خال‌ها معمولاً روی پوست صورت، پشت سر و پاها بروز می‌كنند و در موارد شدیدتر روی شانه‌ها، كمر، چانه و دست‌ها نیز پدیدار می‌شوند. پوست‌های حساس و روشن بیشتر در معرض آفتاب سوختگی قرار دارند. اغلب سوختگی‌ها از نوع معمولی هستند كه خود به خود ظرف چند روز بهبود می‌یابند؛ اما اگر پوست شما مرتباً دچار آفتاب سوختگی شود، بیشتر در معرض ابتلا به سرطان پوست هستید؛ به همین دلیل توصیه می‌شود از قرار گرفتن در برابر نور خورشید به طور مكرر و بیش از اندازه خودداری كنید.

رژیم غذایی

 وقتی كه دچار آفتاب سوختگی می‌شوید، پوست‌تان خشك می‌شود و باید مجدداً ذخیره آب پوست‌تان را پر كنید؛ به همین منظور باید آب بیشتری بنوشید؛ حتی اگر این كار باعث شود كه زیاد ادرار كنید و به دستشویی بروید. علاوه بر نوشیدن آب بیشتر، بهتر است یك برنامه غذایی پر از مایعات نیز داشته باشید. تا می‌توانید میوه بخورید؛ به‌خصوص میوه‌هایی كه آب بیشتری دارند؛ مثل لیموشیرین و هندوانه.

مراجعه به پزشك

 اگر هر یك از این علائم زیر را در خود مشاهده نمودید، بلافاصله به پزشك مراجعه كنید:  تب و لرز   تاول‌های بسیار دردناك كه داخلشان پر از آب است.   احساس سستی، خستگی و حالت تهوع  مشكل در بینایی و حساسیت به نور

 ضربان شدید قلب و احساس فرسودگی  كم‌آبی شدید بدن  احساس شدید تشنگی و دفع نامناسب ادرار

 پانسمان سوختگی‌های كوچك‌تر

معمولا سوختگی‌های نوع 1 و 2 كوچك‌تر و سطحی‌تر از نوع 3 هستند و با كمی توجه درمان می‌شوند. در چنین مواقعی ابتدا روی ناحیه سوخته كمپرس سرد بگذارید. هیچ‌گاه یخ را به طور مستقیم روی سطح پوست سوخته قرار ندهید، زیرا باعث می‌شود حجم سوختگی افزایش یابد (كمپرس آب سرد مناسب‌تر است). از باند و نوار برای بستن ناحیه سوخته استفاده نكنید، زیرا باعث می‌شود محل سوخته دیرتر خوب شود.

از مسكن درد استفاده كنید: در سوختگی‌های سطحی احتمال عفونت بسیار كم است؛ ولی برای احتیاط و جلوگیری از این اتفاق، ناحیه سوختگی را تمیز نگه دارید.

درمان سوختگی‌های جدی‌تر

 سوختگی‌های نوع 3 نیاز به مراقبت و توجه بیشتری دارند. در چنین مواقعی هر چه سریع‌تر با مركز فوریت‌های پزشكی تماس بگیرید.  خودتان لباس‌های ناحیه اطراف محل سوختگی را جدا نكنید، زیرا در مواقع حاد منجر به خونریزی می‌شود. مدت بسیار كوتاهی از كمپرس سرد استفاده كنید تا كمی دمای ناحیه سوخته كاهش یابد. بلافاصله بعد از مرطوب كردن ناحیه سوخته، آن را با باند ببندید.  به علائمی از قبیل ضعف، تپش قلب، سرد شدن پوست، حالت تهوع و احساس گیجی دقت كنید.   ناحیه سوخته را با باند و نوار استریل ببندید.  از هیچ‌ روغن و پماد چربی برای سوختگی‌های نوع 3 استفاده نكنید؛ زیرا روغن و چربی با افزایش دمای ناحیه سوخته به آن آسیب بیشتری وارد می‌كند و احتمال عفونت را نیز افزایش می‌دهد.

درمان خانگی 

اگر آفتاب سوختگی در حد متوسط باشد، می‌توانید از كمپرس آب سرد استفاده كنید. كمپرس را به مدت 15 دقیقه روی محل سوختگی قرار دهید و این كار را روزی سه‌بار تكرار كنید. می‌توانید مقداری جوش‌شیرین نیز به آب بیفزائید تا احساس راحتی بیشتری كنید.

 تقریباً تمامی كرم‌ها و پمادهای سوختگی كه در داروخانه‌ها وجود دارند، برای سوختگی‌های سطحی مفید و مناسبند. وجود ویتامین E در كرم‌ها و پمادها ضروری است.

 برای سوختگی‌های تقریباً شدید، بهتر است از وان آب سرد استفاده كنید و حدود پانزده دقیقه بخش سوخته را در داخل آب قرار دهید. اگر آب جنبش و تكان داشته باشد، تأثیر بیشتری خواهد داشت؛ مثل جكوزی.

 اگر آفتاب سوختگی روی چانه و قسمت‌های زیر چشم‌تان ایجاد شده است. از چای كیسه‌ای یا قاچ‌های خیار استفاده كنید. سیب‌زمینی و گوجه‌فرنگی نیز برای این منظور مفیدند.

 آب گوجه فرنگی‌ را در شیر ریخته خوب حل كنید (به نسبت 1 به 6) و محلول را روی ناحیه آفتاب سوخته بمالید. با این‌كار سوختگی سریع‌تر خوب می‌شود.

 برگ كاهو و كلم را داخل آب قرار داده در یخچال بگذارید و وقتی به اندازه كافی سرد شدند، آنها را روی بخش‌های سوخته قرار دهید.

 قبل از قرار گرفتن در معرض نور مستقیم خورشید، به سطح پوست‌تان لوسیون لانولین بمالید. این‌كار مانند استفاده از كرم ضدآفتاب از پوست‌تان در برابر اشعه‌های زیانبار خورشید محافظت می‌كند.

 برای سوختگی‌های ناحیه صورت، مقداری آرد جو را در شیر مخلوط كنید تا به شكل خمیری در آید. سپس كمی روغن زیتون، عسل و سفیده تخم‌مرغ اضافه كرده و تمام مواد را به خوبی با هم تركیب كنید و خمیر به دست آمده روی سطح پوست بمالید. این روش برای درمان آفتاب سوختگی‌های ناحیه صورت بسیار مفید است.

 هیچ‌گاه تاول‌های ناحیه سوخته را نتركانید. این تاول‌ها در واقع مثل یك دیوار محافظتی از پوست عمل كرده و كمك می‌كنند زودتر بهبود یابد.

 از لوسیون‌های چرب و كرم‌های روغنی مثل كره، بنزوكائین و لیدوكائین برای آفتاب سوختگی استفاده نكنید؛ زیرا باعث افزایش دمای محل سوخته می‌شوند و از التیام آن جلوگیری می‌كنند. اجازه دهید با عبور جریان هوا از ناحیه آفتاب سوخته، پوست سریع‌تر التیام یابد.

 با صابون‌های خیلی قوی ناحیه سوخته را نشویید.

 مقداری از ساقه آلوئه‌ورا را روی ناحیه آفتاب سوخته بمالید. این گیاه بهترین مرهم برای سوختگی‌هاست. آلوئه‌ورا حاوی اَلواِكتین B است كه نوعی محرك سیستم دفاعی بدن می‌باشد و می‌تواند تا سه لایه از پوست نفوذ كند. از ژل آلوئه‌ورا نیز می‌توانید استفاده كنید. این گیاه به تنهایی نمی‌تواند جلوی پوسته پوسته شدن پوست شما را بگیرد.