دكتر سارا كاشانچی جراح- دندانپزشك
بین از دست دادن دندان‌ها و بیماریهای قلبی ارتباط وجود دارد. نمی‌توان گفت افرادی كه دچار ناراحتی دهان و دندان هستند، حتماً به بیماری قلبی عروقی مبتلا می‌شوند یا خیر، و در حال حاضر فقط می‌توان گفت این دو وضعیت با هم ارتباط دارند. داشتن دندان‌های سالم و درخشان و دهانی سالم بیانگر وضعیت جسمانی بدن انسان است.
علائم ابتلا به بیماری‌هایی مانند پوكی استخوان، دیابت، بیماریهای قلبی، عروقی و اختلالات وابسته به سیستم ایمنی ممكن است به صورت پوسیدگی‌های دندان، بیماریهای لثه، خونریزی‌های مزمن، خشكی دهان، ... بروز كند. عدم رعایت بهداشت دهان و دندان و درمان بموقع بیماری‌ها در افزایش احتمال ابتلا به بیماریهای قلبی مؤثر است و علائم ابتلا به بیماریهای قلبی در دهان و دندان ظاهر می‌شود.
استفاده از مسواك
باكتری‌های دهان به پلاك‌های سیستم گردش خون می‌چسبند و در شكل‌گیری پلاك‌های داخل عروقی و لخته شدن خون نقش دارند. بیماریهای لثه با بیماریهای پریودنتال به گروهی از بیماری‌ها اطلاق می‌گردد كه می‌توانند لثه و بافت‌های پشتیبان دندان را مبتلا سازند.
اصلی‌ترین عامل ایجاد كننده بیماریهای لثه تجمع پلاك میكروبی بر روی دندان‌هاست. نقش مخرب پلاك میكروبی مربوط به باكتری‌های داخلی آن است. مسواك زدن روزانه و صحیح با یك خمیر دندان استاندارد منجر به تخلیه این باكتری‌ها از سطح دندان می‌شود.
باكتری‌های دهانی
باكتری‌های دهان هنگامی كه وارد جریان خون می‌گردند، قلب را تحت تأثیر قرار می‌دهند و به پلاك‌های چربی كه در جدار عروق خونی قلب قرار دارند، می‌چسبند و موجب تشكیل لخته در قلب می‌شوند. بیماریهای گروهی كرونری قلب شامل ضخیم شدن دیواره این عروق به علت تجمع پروتئین‌های چرب است.
لخته‌های خون می‌توانند جریان طبیعی خون قلب را مختل كرده، میزان مواد غذایی و اكسیژنی را كه به قلب می‌رسد و برای عمل طبیعی قلب لازم است، محدود كنند كه این امر ممكن است سبب حمله‌های قلبی شود. التهابات ناشی از بیماریهای پریودنتال از طریق تغییرات عوامل دفاعی موجود در گردش خون زمینه تشكیل پلاك‌های چربی درون قلب را فراهم می‌كند كه به ضخیم شدن عروق قلب می‌انجامد.
باكتری‌های دهان به پلاك‌های سیستم گردش خون می‌چسبند و در شكل‌گیری پلاك‌های داخل عروقی و لخته شدن خون مشاركت می‌نمایند.
چاقی و پوسیدگی دندان
چاقی یكی از مشكلات مرتبط با سلامت در جوامع گوناگون است كه زمینه‌ساز ابتلا به بیماریهای دیگری مانند فشار خون، بیماریهای قلب و عروق و ... می‌باشد. از طرف دیگر پوسیدگی دندان نیز یكی از شایع‌ترین بیماریهای مزمن در جوامع گوناگون است.
عوامل ایجاد كننده بین دو بیماری چاقی و پوسیدگی دندان مشترك می‌باشند؛ به طوری كه اثبات شده است كودكان چاق نسبت به همسالان خود كه دارای وزن طبیعی هستند، مقادیر بیشتری موادغذایی قند‌دار و دارای كربوهیدرات مصرف می‌كنند و از طرفی افزایش میزان مصرف قند و كربوهیدرات باعث افزایش خطر ابتلا و گسترش پوسیدگی دندان می‌شود.
اهمیت این موضوع بیشتر به نقش هشداردهنده وزن بالا در مورد پوسیدگی دندان برمی‌گردد كه باید با دقت در رژیم غذایی كودكان و نوجوانان و كاهش میزان كربوهیدرات در غذای آن‌ها، افزایش وزن و نیز پوسیدگی را در آن‌ها كنترل كرد. بیماریهای عفونی دهان و دندان و كرم‌خوردگی‌ها نیز كه در اثر رشد باكتری‌ها ایجاد می‌شوند، با اختلال سیستم ایمنی بدن در اثر مصرف شیر ارتباط بلاواسطه و مستقیم دارند.
تجربه هزاران ساله بشر نشان داده كه طبیعی‌ترین غذا برای بشر و بهترین نوع تغذیه برای سلامتی رژیم غذایی مبتنی بر گیاهان است. امروزه تمامی پژوهشگران آگاه بدون استثناء مصرف فراوان میوه‌ها و سبزیجات، حبوبات و غلات را برای سلامتی و تندرستی توصیه می‌كنند. بنابراین برای داشتن بدنی سالم و دندان‌های محكم و سلامت، از مصرف پروتئین‌های حیوانی در حد ممكن اجتناب كرده و سبزیجات و میوه‌ها را بخش عمده تغذیه خود قرار دهید.
شرایط خاص قلبی
پس از سكته قلبی احتمال سكته مجدد در شش ماه اول بالاست. در این مدت از كارهای دندانپزشكی باید خودداری كرد مگر در شرایط اورژانس، آن هم تحت نظر متخصص قلب و عروق. اگر شرایط خاص قلبی دارید یا داروهای قلبی مصرف می‌كنید، حتماً به دندانپزشك خود اطلاع دهید.
معمولاً برای افرادی كه در معرض خطرند و اندوكاردیت عفونی هستند (Endocardit)، قبل از اعمال دندانپزشكی طبق دستور متخصص قلب و عروق آنتی‌بیوتیك مصرف می‌شود.
این موارد به قرار زیر هستند: 1- بیماران قلبی مادرزادی یا دارای دریچه مصنوعی قلب؛
2- بیمارانی كه قلب اهدایی دریافت كرده‌اند و مشكل دریچه قلب دارند؛ 3- بیمارانی كه اندوكاردیت عفونی دارند. در صورت ابتلا به موارد بالا توصیه می‌شود كه قبل از انجام اعمال دندانپزشكی با پزشك قلب خود مشورت كنید.
نكته
یك شرط بهتر برای پیشگیری از بیماری قلبی با هزینه كمتر وجود دارد و آن عدم استفاده از مسواك و نخ دندان به طور مرتب است. طبق نظر انجمن دندانپزشكان افرادی كه بیماریهای لثه دارند، دو برابر افراد سالم دچار بیماری قلبی می‌شوند. در مطالعه‌ای مشخص شده كه مشكلات متداول دهان شامل التهاب لثه (Gilgivitis) پوسیدگی‌ها و از دست دادن دندان‌ها، احتمال ابتلا به بیماری قلبی را افزایش می‌دهد. متخصصان علوم پزشك می‌گویند، مسواك زدن مناسب و نخ كشیدن دندان بیشتر از آنكه لبخند بر لبان بنشاند از بیماریهای قلبی جلوگیری می‌كند.
