زندگی آنلاین؛ مجله اینترنتی سبک زندگی

دكتر محبوبه سادات حسینی؛ فوق تخصص غدد درون ریز و متابولیسم؛ عضو هیات علمی دانشگاه علوم پزشكی بقیه‌ا...

تغییرات چربی خون نیزمی‌تواند تحت تاثیر رژیم غذایی باشد. مكانیسم اثر و درجه و نوع اختلال در چربی نیز در انتخاب رژیم مربوطه موثرند بنابراین اندیكاسیون نوع مكمل‌های غذایی خاص تحت اختلال لیپید زمینه‌ای است. از این رو خصوصیات و میزان اثر برخی مكمل‌های غذایی در این مقاله بحث خواهد شد.

روغن ماهی

جوامعی كه مقادیر بالایی چربی چند زنجیره‌ای غیراشباع امگا تری (مثل اسكیموها) مصرف می‌كنند به میزان كمتری دچار بیمار‌های قلبی می‌شوند. منابع غنی امگا تری در روغن ماهی به خصوص قزل‌آلا و منبع گیاهی آن در روغن كانولا، سویا و گردو است. روغن ماهی غلیظ تجویزشده با دوزهای بالا (بیش از 6 گرم در روز) می‌تواند سطح تری‌گلیسرید را از طریق مهار سنتز VLDL و آپولیپوپروتئین B كاهش دهد.

در افرادی كه‌هایپوتری‌گلیسریدمی دارند روغن ماهی (با دوز gr/d 15) سطح تری‌گلیسریدها را تقریبا 50 درصد كاهش می‌دهد. روغن ماهی سطح پلاسمایی تری‌گلیسرید را كه یك فاكتور تعیین‌كننده سطح LDL دنس و كوچك است را كاهش می‌دهد، بنابراین می‌تواند سطح LDL، دنس و كوچك را هم پایین بیاورد. در مقابل در مطالعه‌ای 5/2 گرم امگاتری روزانه برای 2 ماه این جزء را در 16 بیمار دیابتی غیروابسته به انسولین كاهش نداد.

خوردن روغن ماهی برخی فواید بالینی دارد. این فواید ممكن است ناشی از اثرات دیگری به جز اثر آن لیپیدها باشد كه شامل كاهش فشار خون، آریتمی و انعقادپذیری و بهبود در عملكرد اندوتلیال است. یك متاآنویوز شامل 13 مطالعه كه مجموعا806، 16 بیمار را شامل می‌شود، نشان داد كه در مقایسه با گروه كنترل یا بلامبو، یك رژیم غنی امگا تری با كاهش قابل توجه سكته‌های كشنده، مرگ ناگهانی و كل مرگ و میرها همراه است.

عوارض جانبی

برخی اثرات غیرمطلوب در دوزهای بالای مصرف ماهی ایجاد می‌شود كه شامل موارد زیر است:

 ‌تولید لیپید بر اكسیداز و افت در سطح VitE مكمل ویتامین E به میزان gr/d)200 سطح VitE را نرمال می‌كند.

‌ عوارض GI شامل تهوع، نفخ شكمی، اسهال و طعم ماهی كه اغلب این علایم مصرف آن را محدود می‌كند.

‌ بر طبق برخی مطالعات، كنترل قند در برخی بیماران با تیپ دو دیابت بدتر می‌شود اما یك متاآنالیز شامل 26، Trial هیچ اثر مضری بر HbA1C گزارش نكرده‌اند.

توصیه‌ها

حداقل 2 بار مصرف در هفته برای ایجاد اثرات قلبی عروقی آن توصیه می‌شود. استفاده دارویی و مكمل روغن ماهی باید به بیمارانی كه‌هایپرتری گلیسریدمی مقاوم به زمان دارند، توصیه می‌شود و مانیتورینگ دوره‌ای سطوح آپولیپوپروتئین‌های B توصیه می‌شود.

سویا

یك منبع عالی از پروتئین است و شامل ایزوفلاون‌ها(حاوی فیتواستروژن‌ها)است. ایزوفلاون‌ها ریزمغذی‌هایی هستند كه در پریمتها خواصی مشابه استروژن شامل اثر بر كلسترول و مهار اكسیداسیون LDL دارند. حدس زده می شود كه ریسك پایین‌تر بیماری‌ها قلبی بین دو آسیایی‌ها در مقایسه با غربی‌ها ثانویه به مصرف بالای فرآورده‌های سویا است.

البته اگرچه مطالعات اولیه یك متاآنالیز فواید مهمی بر لیپیدها را با مصرف سویا نشان دادند. یك مطالعه سیستماتیك در تعاقب آن نشان داد كه فواید آن در این زمینه اندك است. در این مطالعه نشان داده شده كه وقتی مقادیر زیادی از پروتئین سویا (میانگینgr/d)50) جایگزین سایر لام‌ها شود (حدودی نیمی از مصرف پروتئین روزانه) LDL به میزان تقریبی 3 درصد كاهش می یابد و هیچ اثر قابل توجهی بر HDL ندارد.

مطالعه دیگری نیز اثری بر LDL یا سایر ریسك فاكتورهای بقیه لیپیدها را در اثر مصرف ایزوفلاون‌های سویا نیافت. به جز اثرات بر لیپیدها، احتمالا مصرف پروتئین سویا فواید عروقی دیگری نیز موجود است. یك مطالعه حیوانی دریافت كه فیتواستروژن‌ها باعث انبساط عروق كرونر وابسته به اندوتلیوم و اثرات آنتاگونیستی با كلسیم می‌شود. خوردن پروتئین سویا نیز ممكن است با اثرات مضری همراهی داشته باشند...