زندگی آنلاین؛ مجله اینترنتی سبک زندگی

اعظم کنجشکی؛ گروه ترجمه دنيای سلامت

گروه درمانی براساس سلامت کلی بیمار و نوع سرطان درمان‌های مناسب را برای او شروع می‌کند. معمولا قبل از شروع درمان، روش‌های در نظر گرفته شده را با بیمار یا اطرافیان او مطرح می‌کنند. قبل از شروع درمان، باید از پزشک در مورد تاثیر روش درمانی بر قدرت باروری پرسیده شود. برخی از روش‌های درمانی بر قدرت باروری تاثیر می‌گذارند. از دست دادن قدرت باروری در بعضی از روش‌ها بر اساس سن و نوع پرتو درمانی تجویزی، موقتی و در برخی دائمی است. پیوند سلول‌های بنیادی و همچنین برخی از داروهای مورد استفاده از شیمی درمانی نیز ممکن است، اختلالاتی را برای باروری ایجاد کنند. قبل از شروع درمان بهتر است در مورد شرایطی که به کمک آن‌ها می‌توان قدرت باروری را حفظ کرد، از پزشک کمک خواست. یکی یا چند روش از گزینه‌های زیر ممکن است در درمان سرطان خون استفاده شود:

شیمی درمانی

این روش بر اساس مبارزه با سرطان با دارو – به شکل قرص یا تزریق – صورت می‌گیرد. داروهای شیمی درمانی از گسترش و رشد سلول‌های سرطانی جلوگیری می‌کنند؛ اما به سلول‌های سالم صدمه نیز می‌زنند. سلول‌های سالم با گذشت زمان دوباره احیا می‌شوند. در ضمن، درمان در برخی افراد عوارض جانبی همچون حالت تهوع، استفراغ، از دست دادن اشتها، خستگی و خطر ابتلا به عفونت‌ها را نیز رخ می‌دهد.

درمان‌های مکمل سرطان خون

از جمله درمان‌های مکمل از ماساژ درمانی یا طب سوزنی می‌توان نام برد. این درمان‌ها علاوه بر درمان‌های استاندارد سرطان خون استفاده می‌شود و معمولا به آرامش بیماران و کاهش استرس و دیگر عوارض جانبی درمان سرطان کمک می‌کند. درمان‌های مکمل به خودی خود در درمان سرطان اثر درمانی ندارند و برای بررسی تاثیر آن‌ها و شناخت بهتر عملکردشان، نیاز به تحقیقات بیشتر و عمیق‌تری است. عوارض، خطرات یا فواید این روش‌ها هنوز شناخته شده نیست و بکار بردنشان به عنوان تنها روش درمان سرطان ممکن است عوارض جبران ناپذیری را به همراه داشته باشد. بیماران قبل از استفاده از این روش‌های مکمل و موازی، باید در مورد آن‌ها اطلاعات کافی را بدست آورند و حتما با پزشک معالجشان مشورت کنند. چرا که احتمال دارد نتایج درمان‌های منظم یا آزمایش‌های بیمار را تحت تاثیر قرار دهد.

درمان هدفمند

درمان‌های هدفمند بر اساس استفاده از داروهایی است که بدون اینکه به سلول‌های سالم صدمه بزنند، به سلول‌های سرطانی حمله می‌کنند. مهارکننده‌های رشد سلول‌های سرطانی یکی از این موارد هستند. این مواد بر رشد و تقسیم سلولی، سلول‌های سرطانی تاثیر می‌گذارند. داروهایی که در این روش بکار می‌روند معمولا به شکل قرص یا کپسول عرضه می‌شوند. احتمال آشکار شدن عوارض جانبی معمولا در ماه‌های اول درمان وجود دارد و با ادامه درمان، در اغلب موارد این اعلائم از بین می‌روند.

پیوند سلول‌های بنیادی یا پیوند مغز استخوان

گاهی شیمی درمانی به منظور درمان سرطان خون حاد یا اجتناب از عود بیماری با دوز بالا انجام می‌شود. از آنجایی که درمان شیمی درمانی شدید مغز استخوان را همزمان با سلول‌های سرطانی از بین می‌برد، لازم است که مغز استخوان به کمک پیوند سلول‌های بنیادی بازسازی شود. تمامی سلول‌های خونی از سلول‌های بنیادی که در مغز استخوان و خون یافت می‌شوند، بوجود می‌آیند. قبل از شروع شیمی درمانی با دوز بالا، پزشک نمونه‌ای از مغز استخوان فرد بیمار یا دهنده سازگار را برمی‌دارد. مدت کوتاهی بعد از شیمی درمانی، سلول‌های بنیادی به داخل خون بیمار تزریق می‌شوند و بعد از گذشت چند هفته، این سلول‌های بنیادی، ساختن سلول‌های خونی را آغاز می‌کنند.

پیوند سلول‌های بنیادی، عملی پیچیده و پر خطر است و باید توسط پزشکان متخصص و مجرب و در مراکز بیمارستانی مجهز انجام شود. عوارض جانبی این عمل می‌تواند بسیار جدی باشد و حتی به مرگ بیمار منتهی شود. بیماری که پیوند مغز استخوان داشته، باید تحت نظارت پزشکی کامل قرار بگیرد؛ حتی بعد از مرخص شدن از بیمارستان نیز باید این مراقبت‌ها ادامه بیابد. گاهی چند ماه زمان لازم است تا بتوان به طور کامل از بهبودی بیمار (به کمک پیوند مغز استخوان)اطمینان حاصل کرد.  برای برخی بیماران با شرایط خاص همچون افراد دارای بیماری‌های زمینه‌ای یا افراد مسن نوع پیوند سلول‌های بنیادی با دوز پایین‌تری از شیمی درمانی استفاده می‌شود.

جراحی

در برخی موارد خاص و نادر سرطان خون مزمن، پزشک ناچار به خارج کردن طحال از بدن می‌شود. طحال در سمت چپ بالای شکم، در کنار معده و بالای کلیه چپ قرار گرفته است. گاه سرطان خون مزمن باعث بزرگ شدن طحال می‌شود که ممکن است با درد و ناراحتی برای بیمار همراه شود. التهاب طحال همچنین می‌تواند گلبول‌های قرمز و پلاکت خون را از بین ببرد و خونریزی و کم خونی را در پی داشته باشد.

اگر شیمی درمانی و پرتو درمانی اثری بر کاهش اندازه طحال نداشته باشند، پزشکان معمولا از طریق جراحی و با خارج کردن طحال درد بیمار را التیام می‌بخشند. به این عمل، عمل برداشتن طحال می‌گویند و در بیهوشی کامل صورت می‌گیرد. بعد از جراحی ممکن است بیمار خونریزی و کمی درد را تجربه کند. این عوارض جانبی موقتی هستند و معمولا از بین می‌روند. درآوردن طحال، بیمار را نسبت به عفونت‌ها آسیب پذیرتر می‌کند.

پرتو درمانی

در این روش پزشکان از وسیله بزرگ برای هدایت مسیر پرتوها به سمت سلول‌های سرطانی استفاده می‌کنند. این پرتوها تمامی سلول‌هایی (چه سلول‌های سرطانی و چه سلول‌های سالم) را که در مسیرشان قرار بگیرند، از بین می‌برند. عوارض جانبی پرتو درمانی بر اساس ناحیه‌ای از بدن که درمان می‌شود، متفاوت است. بعد از درمان، بیمار ممکن است بیش از حد معمول احساس خستگی کند یا یا متوجه تغییر ظاهریپوست (قرمزی یا حساس شدن در هنگام لمس) قسمتی از بدن که درمان شده، بشود.