دکتر حمید محقق؛ مركز تحقیقات گوارش و كبد
سالهاست که از پلاکتها در درمان بیماریهای مرتبط با کمبود پلاکت در مغز استخوان و خونریزیها استفاده میشود. در سالهای اخیر و با پیشرفت دانش پزشکی؛ از پلاسمای غنی از پلاکتها در رشتههای مختلف پزشکی مثل ارتوپدی، پزشکی ورزشی، جراحیهای فک و صورت، جراحی های زیبایی، جراحی قلب، جراحیهای مغز و اعصاب، گوش و حلق و بینی، سوختگیها و پوست، مو و زیبایی استفاده میشود. در این روش، با بکارگیری تکنیک فرآیند جداسازی پلاسما و تغلیظ پلاکت از خون تازه و لخته نشده فرد توسط سانتریوفوژ، از آن برای خود فرد استفاده میشود و به عنوان روش تقریبا نوین و جدیدی وارد دنیای پزشکی شده است.
سلولهای بنیادی
امروزه بر کسی پوشیده نیست که پلاکتها باعث ایجاد و تسریع در بازسازی کلاژن، الاستین و ماتریکس بین سلولی شده و بالاخره باعث شادابی و ایجاد حس برتر جوانی در فرد میگردند. اساس این روش تحریک سلولهای بنیادی است. سلولهای بنیادی سلولهایی هستند که در بدن به هر شکل که نیاز باشد در میآیند.
البته برای فعال شدن سلولهای بنیادی در گردش خون نیاز به محرکهایی نظیر هورمونهای رشد مترشحه از پلاکت است. سلولهای بنیادی پس از فعال شدن این خاصیت را پیدا میکنند که به بافت مجاور خود تبدیل شوند.از این روش هم اکنون در ایران برای درمان چین و چروکهای صورت و گردن، درمان تیرگی و گودی زیر چشم، درمان چروکهای پشت دست، برطرف کردن خطوط اخم یا خنده، کنترل و درمان طاسی و ریزش موی سر، درمان اسکارهای جراحی و سوختگی، تسریع بهبودی در جراحیهای فک و صورت و التیام آسیبهای تاندونی و مفصلی استفاده میشود. PRP
در ترمیم آسیبهای تاندونی و مفصلی در پزشکی ورزشی و درمان کشیدگیها و پیچ خوردگیها به منظور باز گرداندن سریعتر ورزشکار به میادین ورزشی و کم کردن دوره استراحت به خصوص در دنیای ورزش حرفهای و قهرمانی به کار میرود. در این روش با احتساب محل و نوع تزریق و کیت مورد استفاده 10-20 سی سی از خون فرد گرفته شده و با استفاده از کیت مخصوص و جداسازی از طریق سانتریوفوژ غلظت پلاکتها را به حدود پنج برابر مقدار اولیه میرسد. پلاکتها حاوی عوامل اصلی در فرآیند ترمیم و بازسازی بافتها میباشند و هم در هموستاز و هم در ترمیم زخم نقش موثر دارند و با تبدیل سلولهای بنیادی به سلولهای بافتهای آسیب دیده موجب طراوت و ترمیم بافت میشوند. فاکتورهای رشد فراوان در پلاسما و پلاکتهای تغلیظ شده به بازسازی بافت منجر میگردد.
این مواد که به سادگی از خون خود هر بیمار مشتق شده، شامل بیش از سی فاکتور رشد برای تسریع ترمیم بافتی ساخت کلاژن و رگهای خونی جدید است. پلاکتها، عنصر لازم در ارتقاء سلامت پوست، آزادسازی ترومبین و انعطاف پذیری پوست هستند. سه مزیت اولیه PRP شامل اتصال به سلولهای بنیادی، افزایش غلظت فاکتور رشد، و بازسازی بافت جدید است.
اثرPRP روی پوست و مو
بسیاری از مشکلات زیبایی نظیر چین و چروکها حاصل فرآیند پیری و کاهش کلاژن، الاستین و ماتریکس بین سلولی، فیبروبلاستها و چربی در لایه های پوست است که این فرآیندها باعث کاهش قوام و قابلیت ارتجاعی پوست میشود و در نهایت باعث تغییر شکل وایجاد چین و چروک و خطوط روی پوست میشود. در این روش جدید با استفاده از فاکتورهای رشد پلاکتهای خون، فیبروبلاستها و سایر سلولهای بنیادی تحریک شده و فعالیت کلاژنسازی پوست مثل سالهای جوانی باز میگردد. با انجام این روش یک بازسازی عظیم سلولی در ناحیه درمانی آغاز میشود.
همان گونه که ذکر شد، در زمینه زیبایی این روش در درمان چروکها، سیاهی و پف زیر چشم، جوانسازی صورت، گردن و همچنین جوانسازی پوست دست یک معجزه میباشد. به علاوه، این روش با تحریک دوباره فولیکولهای مو سبب فعال شدن فولیکولهای غیرفعال میشود. این روش در رویش مجدد مو و قطع ریزش مو و درمان طاسی سر و ابرو با نتایج شگفت انگیزی همراه بوده است. به علاوه، در ترمیم زخمهای قدیمی و اسکارهای ناشی از بریدگی، سوختگی و جوش استفاده میشود.