با توجه به شرایط حاكم، از دو منظر می‌توان پیش‌بینی‌هایی كرد: نخست با توجه به اینكه درصد قابل توجهی از كودكان چاق، بزرگسالان چاق‌تری خواهند داشت، انتظار می‌رود كه با ورود این دسته از كودكان به آن مرحله سنی كه احتمال بروز بیماری‌های قلبی و عروقی، سرطان، دیابت، پرفشاری خون، نارسایی‌های كلیوی و غیره در آن بیشتر می‌شود، شاهد افزایش قابل توجه آمار مبتلایان به این بیماری‌ها باشیم.
دوم با توجه به اینكه در جوامع در حال توسعه بیش از 60 درصد مراجعات به مراكز درمانی مربوط به افراد چاق و عوارض گسترده این معضل قرن است، انتظار می‌رود كه در آینده با بروز چنین مشكلات بهداشتی، هزینههای هنگفتی به بخش درمان و سازمان‌های بیمه‌گر تحمیل شده و همچنین با افزایش ساعات غیبت از كار تاثیرات نامناسبی بر روند توسعه پایدار گذاشته شود. لازم به ذكر است كه هم‌اكنون در ایران سالانه بیش از 100 هزار میلیارد ریال صرف هزینههای دارو و درمان می‌گردد.
با نگاهی اجمالی به الگوهای غذایی شكل گرفته، می‌توان گفت آنچه عمدتا در میان كودكان محقق شده سیری شكمی است و سیری سلولی به عنوان مسأله‌ای محجور مانده، قربانی مسائل یاد شده است.
كودكان در این سنین باید ذخایر مختلف بدن خود را با مواد مغذی مختلف تكمیل كنند و با آمادگی كامل به استقبال دوران بلوغ بروند. در زمان نه چندان دور با آغاز مرحله پیش بلوغ جهش رشدی ایجاد خواهد شد كه نیاز كودك به مواد مغذی را بسیار افزایش خواهد داد.
چون كودكان در این سنین در حال یادگیری دروس مختلف هستند، عدم تامین انرژی و پروتئین كافی و همچنین مواد مغذی، علاوه بر ایجاد اختلالات رشدی، منجر به كاهش قدرت یادگیری آنها نیز خواهد شد.
عمده‌ترین مشكلات تغذیه‌ای در كشور، سوءتغذیه پروتئین – انرژی (PEM)، كمبود ید، كمبود آهن و كم‌خونی ناشی از فقر آهن است. كمبود ویتامین A، ویتامین‌های گروه B (مثل ویتامین B2) و كمبود ویتامین D نیز در كودكان گزارش شده است. كمبود روی نیز به دلیل اینكه فلات ایران در محدوده‌ای قرار دارد كه روی در خاك آن كم است، در برخی از كودكان دیده می‌شود.
علاوه بر این، چون منابع پروتئینی حیوانی از منابع عمده روی به شمار می‌آیند، كمبود این ماده در میان كودكان خانواده‌های كم درآمد بیشتر دیده می‌شود.
این كمبودها باعث خواهند شد كه كودكان مبتلا به سوء تغذیه در آینده نتوانند افرادی مولد و خلاق باشند. تحقیقات نشان می‌دهند كه اگر با اضافه كردن آهن به رژیم غذایی، كاهش كم خونی تا میزان دوسوم مبتلایان جبران شود، در مدت 7 سال 3/2 میلیارد دلار بهره‌وری خواهد داشت.
تحقیقی كه بر روی دانش‌آموزان كلاس اول ناحیه یك شهر كرمان انجام شد، نشان داد قرص آهن بر تمركز ذهنی و بهبود قدرت یادگیری موثر است.
این تحقیق همچنین نشان داد، مصرف آهن باعث كاهش میزان ابتلا به بیماری‌ها و بهبود قدرت تمركز ذهنی كودكان كم خون می‌شود؛ به طوری كه تفاوت معنی‌داری بین میانگین نمرات آزمون تمركز ذهنی گروه درمان‌شده پیش و پس از مداخله وجود داشت.
از این رو با توجه به نیاز آتی كشور به نیروهای خلاق و مبتكر، خانواده‌های محترم، به خصوص مادران گرانقدر، باید از همین امروز برای سلامتی و بالندگی كودكان خود سرمایه‌گذاری كرده و عوامل تغذیه مطلوب را در كنار دیگر عوامل تاثیرگذار جدی گرفته و فرصت‌سوزی نفرمایند؛ چرا كه با كمترین هزینه بموقع، بالاترین و بهترین نتیجه را به دست خواهند آورد.
در چند دهه اخیر در كشورمان تخصیص یارانه‌های غیرهدفمند به محصولات غذایی‌ای چون روغن، برنج، شكر و دیگر درشت مغذی‌ها، ضمن بر هم زدن الگوهای غذایی سنتی، شیوع چاقی و بسیاری دیگر از مشكلات تغذیه‌ای را به دنبال داشته است.
بنابــرایــــن، همان‌طور كه گفته شد، این مسأله با توجه به الگوپذیری كودكان از برنامه غذایی خانواده، توانسته است عادات غذایی ناصحیحی در آنان ایجاد كند. ولی خوشبختانه در سال‌های اخیر به همت مراجع ذیربط و علمی كشور، مطالعات جامعی درخصوص بررسی وضع تغذیه كشور انجام شده و برنامه‌های مداخله‌ای چون واكسیناسیون، پایش رشد و غنی‌سازی مواد غذایی و توزیع شیر رایگان در مدارس كشور در حال اجراست كه از آثار سیاستگذاری‌های صحیح به شمار می‌روند.
ولی با وجود تمام این اقدامات، هنوز استفاده از كارت پایش رشد چندان جدی گرفته نمی‌شود.
در ادامه، توصیه‌هایی كوتاه درخصوص نحوه تغذیه كودكان ارائه می‌شود كه می‌تواند در سطح خانوار، راهگشای مشكلات تغذیه‌ای كودكان باشد.
دوران پیش‌دبستانی اغلب دوران دشواری برای والدین است؛ چرا كه آنها نگران كاهش اشتهای كودك خود هستند. اما باید به خاطر داشت كه جدال بر سرغذا خوراندن به كودك، جدالی بی‌حاصل است. هیچ كودكی را نمی‌توان به زور وادار به غذا خوردن كرد. كافی است پدر و مادر به خاطر داشته باشند كه این دوره بخشی از سیر تكاملی كودك بوده و گذراست.
به علاوه آنان هنوز هم می‌توانند انواع غذاها را به كودك عرضه كنند و قادرند محدودیت‌هایی برای رفتارها و عادات غلط تغذیه‌ای او قائل شوند. آنچه باید به عنوان یك نكته مهم در نظر داشت، این است كه در این مرحله از دوران زندگی، ایجاد تنوع غذایی و همچنین تهیه مواد غذایی مغذی و سالم برای كودك بهترین راه تأمین نیازهای تغذیه‌ای او خواهد بود و توسل به زور و اجبار نه تنها فایده‌ای نخواهد داشت، بلكه باعث خواهد شد كه كودك از غذا نخوردن به عنوان حربه‌ای برای مقابله با والدین خود استفاده كند.
برای خواندن بخش اول- تغذیه در دوران‌های پیش‌دبستانی، دبستان و بلوغ- اینجا کلیک کنید.
برای خواندن بخش سوم- تغذیه در دوران‌های پیش‌دبستانی، دبستان و بلوغ- اینجا کلیک کنید.
