چاق‌های كوچك را دريابيد!
تعداد کودکانی که دچار چاقی یا اضافه وزن هستند روز به روز در حال افزایش است. اضافه وزن کودکان را در معرض خطر ابتلا به انواع بیماری‌ها از جمله دیابت، بیماری‌های قلبی و آسم قرار می‌دهد. چاقی در دوران کودکی می‌تواند آثار مخربی بر عواطف و احساسات کودک نیز بگذارد، زیرا معمولا کودکان چاق توسط هم سن و سالان خود مورد تمسخر واقع شده و کمتر می‌توانند در فعالیت‌ها و بازی‌های گروهی شرکت کنند. همین امر منجر به کاهش عزت نفس و افسردگی در کودک می‌شود. اما فراموش نکنید که شما می‌توانید با حمایت از فرزندتان و الگوسازی به فرزندتان کمک کنید به وزن ایده‌آل و سالم برسد.
بیماری‌های ناشی از چاقی و اضافه وزن در کودکان
کودکان چاق و دارای اضافه وزن بیشتر در معرض ابتلا به انواع بیماری‌ها از جمله بیماری‌های زیر قرار دارند:
دیابت نوع 2، فشار خون بالا، کلسترول بالا، مشکلات مربوط به استخوان و مفاصل، آسم، اختلال در خواب، مشکلات مربوط به کبد، افسردگی و عزت نفس پایین.
کودکانی که از وزن خود راضی نیستند احتمال اینکه در آینده به اختلالات غذایی دچار شوند بیشتر است. تشخیص به موقع اضافه وزن و چاقی و تلاش برای درمان آن می‌تواند جلوی ابتلا به بسیاری از این بیماری‌ها را بگیرد، اما توجه داشته باشید که فرزند شما هر چه قدر هم که اضافه وزن داشته باشد، شما باید به گونه‌ای با او برخورد کنید که او بفهمد که شما همچنان او را عاشقانه دوست می‌دارید و هر کاری میکنید برای سلامتی و شادابی خود اوست.
علل افزایش چاقی در کودکان
فهمیدن علت و نحوه چاق شدن کودک کمک بسیاری به توقف روند چاقی در کودک می‌کند. در اکثر موارد، علت اصلی چاق شدن کودک خوردن بیش از حد و کم تحرکی است. کودکان باید برای رشد و سلامت بدن خود به میزان کافی مواد غذایی مصرف کنند، اما اگر آنها بیش از نیازشان کالری دریافت کنند، نتیجه آن چاقی و اضافه وزن می‌شود.
این عدم تعادل بین دریافت و مصرف کالری علل گوناگونی دارد که از جمله آنها می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
مشغله خانواده‌ها بیشتر شده و گرایش به استفاده از غذای آماده نیز افزایش یافته است.
دسترسی به غذای آماده بیشتر و قیمت آن نسبت به سایر غذاها کمتر است.
حجم وعده‌های غذایی در خانه و رستوران‌ها افزایش یافته است.
کودکان کمتر در خارج از خانه به فعالیت و بازی پرداخته و بیشتر وقت را در مقابل تلویزیون یا کامپیوتر سپری می‌کنند.
بسیاری از مدارس ساعات ورزش و فعالیت بدنی کودکان را کاهش داده یا حذف کرده‌اند.
آیا فرزند شما دارای اضافه وزن است؟
روند رشد کودکان در سنین مختلف متفاوت است. به همین دلیل نمی‌توان به سادگی در رابطه با وزن کودکان اظهار نظر کرد. شاخص توده بدنی (BMI) که شامل قد و وزن فرد می‌شود، می‌تواند در این زمینه بسیار کمک کند. به کمک این شاخص می‌توان فهمید چه مقدار از وزن بدن کودک مازاد است و اینکه آیا فرزند شما دچار اضافه وزن است یا خیر؟ از این شاخص می‌توان از سن 2 سالگی به بعد استفاده کرد. هرچند که این شاخص در اغلب موارد می‌تواند راهنمای خوبی باشد، اما گاه بهترین راه برای اندازه‌گیری میزان چربی بدن نیست. برای مثال در سن بلوغ که کودکان مدام در حال رشد هستند، استفاده از این شاخص می‌تواند کمی گمراه کننده باشد. در هر صورت یک پزشک متخصص باید شرایط فرزند شما را ارزیابی کرده و در رابطه با اقدامات لازم برای او تصمیم بگیرد. چاقی ممکن است علل گوناگونی از جمله رژیم غذایی نامناسب، کم‌تحرکی و عوامل ارثی و ژنتیکی داشته باشد. تشخیص علت اصلی و روش درمانی متناسب با آن باید توسط پزشک صورت بگیرد.
راهكارهایی برای کاهش اضافه وزن
سعی کنید تمام اعضای خانواده را درگیر کنید
عادات خوب در خانه شکل می‌گیرند. بهترین راه برای پیشگیری از چاقی یا کاهش وزن این است که عادات خوب غذایی را در بین تمام اعضای خانواده نهادینه کنید. انتخاب غذاهای سالم و افزایش فعالیت بدنی برای تمام اعضای خانواده بهتر است، حتی کسانی‌که اضافه وزن ندارند. همچنین اگر تمام اعضای خانواده سعی کنند رویه زندگی خود را بهبود بخشند، فرزند چاق شما نیز راحت‌تر می‌تواند در کاهش وزن بدنش موفق باشد.
الگوی خوبی باشید
موثرترین راه برای کاهش وزن فرزندتان این است که روش زندگی خود شما به عنوان یک الگو، مناسب و سالم باشد. اگر فرزند شما ببیند که شما خوردن سبزیجات را دوست دارید، فعال هستید و تلاش میکنید کمتر تلویزیون تماشا کنید، او نیز خود به خود از شما تقلید می‌کند. این کار به خود شما نیز کمک می‌کند وزن ایده‌آلی داشته باشید.
غذاهای سالم مصرف کنید
از همین امروز، همه اعضای خانواده را به خوردن غذاهای سالم تشویق کنید. اهمیت الگوسازی را فراموش نکنید. فرزند اگر ببیند که والدینش غذاهای سالم می‌خورند، او نیز تشویق به این کار می‌شود. باید بتوانید کاری کنید که همه اعضای خانواده، در خانه یا بیرون از خانه غذاهای سالم مصرف کنند.
برای تشویق فرزندتان به کاهش وزن، لازم است رابطه او را با مواد غذایی سالم بهبود بخشید. در این خصوص شاید لازم باشد تغییراتی اساسی در شکل زندگی خود ایجاد کنید.
مصرف میوه‌ها و سبزیجات را افزایش دهید، وعده صبحانه را جدی بگیرید، سعی کنید از مواد غذایی کم‌چرب استفاده کنید، وعده‌های غذایی را در ساعات منظمی مصرف کنید و سعی کنید تا می‌توانید خارج از خانه غذا نخورید.
در انتــخـــاب میان‌وعــده‌ها وسواس به خرج دهید
خانه تنها جایی است که کودکان وعده‌های اصلی و میان وعده‌های خود را در آنجا میل می‌کنند. به همین دلیل اینکه آشپزخانه شما از مواد غذایی سالم پر شده باشد بسیار مهم است.
شیرینی‌جات را به کلی ممنوع نکنید. سعی کنید مصرف آنها را محدود کنید. همچنین مصرف نوشابه و شربت را نیز محدود کنید. این نوشیدنی‌ها سرشار از شکر هستند. شکر برای رشد فرزند شما هیچ فایده‌ای ندارد. برخی انواع آبمیوه نیز حاوی مقادیر زیادی شکر هستند. میان وعده باید سبک باشد. کاری نکنید که میان وعده به اندازه یک وعده اصلی کالری داشته باشد. یک میان وعده خوب بین 100 تا 150 كیلوکالری انرژی دارد. همچنین سعی کنید همیشه ظرفی میوه آماده داشته باشید تا اگر فرزندتان احساس گرسنگی کرد، از آن میوه‌ها به عنوان میان وعده استفاده کند.
فرزندتان را به فعالیت بدنی تشویق کنید
کودکان کم تحرک بیشتر در معرض چاقی قرار دارند. کودکان برای سالم ماندن به روزانه حداقل یک ساعت فعالیت بدنی نیاز دارند. شاید این میزان زیاد به نظر برسد، اما لازم نیست فعالیت بدنی حتما در یک باشگاه ورزشی یا محیط خاصی باشد. شما می‌توانید از موقعیت‌های گوناگون برای به فعالیت واداشتن فرزندتان استفاده کنید. با فرزندتان در خانه بازی کنید. تلویزیون را خاموش کنید و با فرزندتان بازی کنید. نوع بازی فرقی نمی‌کند فقط باید به گونه‌ای باشد که تحرک فرزند شما را افزایش دهد. از فرزندتان بخواهید در کارهای خانه به شما کمک کند. شاید فرزند شما خیلی از اینکار خوشش نیاید، اما یکی از بهترین راه‌های افزایش فعالیت بدنی و سوزاندن کالری، انجام کارهای خانه از قبیل جارو زدن، گردگیری کردن و تی کشیدن است. فرزندتان را به شرکت در فعالیت‌های جانبی تشویق کنید. کاری کنید که فرزندتان به شرکت در کلاس‌های ورزش و بازی با دوستانش علاقه پیدا کند.
تماشای تلویزیون را محدود کنید
فرزند شما هر چه بیشتر تلویزیون تماشا کند، کمتر می‌تواند فعالیت بدنی داشته باشد. ایجاد محدودیت در تماشای تلویزیون و بازی با کامپیوتر تاثیر مستقیمی بر افزایش فعالیت بدنی دارد. فراموش نکنید که شما مهم‌ترین الگوی فرزندتان هستید، پس قبل از هر چیز از خودتان شروع کنید.
ساعات تماشای تلویزیون و کار با کامپیوتر را محدود کنید. متخصصان معتقدند ارتباط مستقیمی بین ساعات تماشای تلویزیون و افزایش وزن وجود دارد. توصیه می‌شود ساعات تماشای تلویزیون بیش از دو ساعت نباشد.
جلوی تلویزیون چیزی نخورید. سعی کنید تمام وعده‌های غذایی خود را دور میز صرف کنید. با این کار فرزند شما نیز می‌فهمد که خوردن غذا در مقابل تلویزیون کار درستی نیست.
از تلویزیون به عنوان پاداش یا تنبیه استفاده نکنید. به جای اینکه برای تشویق فرزندتان، اجازه دهید ساعات بیشتر تلویزیون تماشا کند، از یک ابزار دیگر استفاده کنید. مثلا او را برای بازی به پارک ببرید.
