گفتگو: فاطمه استیری
دکتر فرزاد شیدفر؛ متخصص تغذیه، در پاسخ به این سوال که با توجه به گرمای هوا در فصل تابستان تغذیه کودکان چگونه باید باشد، گفت: «در این فصل به دلیل اوقات فراغتی که کودکان و نوجوانان دارند، طبیعتا فعالیتشان افزایش پیدا می‌کند و انرژی بیشتری مصرف می‌کنند. از طرف دیگر، در این فصل با توجه به گرمای هوا نوع تغذیه کودکان و نوشیدنی‌هایی که استفاده می‌کنند بسیار مهم است.
باید مصرف مایعات در کودکان به شدت کنترل شود، یعنی به ازای هر کیلو کالری انرژی مصرفی، یک میلی لیتر آب به بدن کودک برسد یا حتما از آب میوه‌های جایگزین استفاده شود، البته آبمیوه حتما باید طبیعی باشد و از آبمیوه‌هایی که دارای افزودنی‌ها و ناخالصی‌ها هستند، استفاده نشود. تحقیقات ثابت کرده‌اند مصرف آبمیوه‌هایی که حاوی مقدار زیادی شکر و افزودنی‌های دیگر هستند، یکی از عوامل موثر در نارسایی رشد کودکان است، بنابراین توصیه اکید می‌شود که از آبمیوه‌های 100 درصد طبیعی استفاده شود».
وی بهترین راهکار برای جلوگیری از اضافه وزن کودکان در ایام تابستان را داشتن یک برنامه غذایی متعادل و مناسب عنوان کرد و اظهار داشت: «باید میزان غذایی که کودکان مصرف می‌کنند، متناسب با میزان انرژی و فعالیت فیزیکی آنها باشد. اگر کودک فعالیت کمی دارد و اوقات فراغتش را با دیدن فیلم و تلویزیون پر می‌کند و تحرک فیزیکی کمی دارد، باید او را به فعالیت بیشتر مثل رفتن به استخر و پیاده‌روی و... تشویق کنند، در غیر این صورت حتما باید برنامه غذایی او را کنترل نمایند تا از چاقی کودک جلوگیری شود».
دکتر شیدفر ادامه داد: «بهترین مواد غذایی برای کودکان شامل نان و غلات، به خصوص غلات سبوسدار، شیر و لبنیات، میوه‌جات، سبزیجات و... است. در مقابل توصیه می‌شود مصرف گوشت قرمز، روغن جامد، سس و... به شدت محدود شود».
این متخصص تغذیه در پاسخ به این سوال که آیا مصرف زیاد میوه‌های تابستانی عوارضی برای کودکان دارد یا خیر، اظهار داشت: «میوه‌ها حاوی ویتامین‌های محلول در آب و املاح هستند، بنابراین مصرف زیاد آنها عوارضی نخواهد داشت. نکته مهم، رعایت بهداشت و شستشوی دقیق میوه‌ها و سبزیجات است، به خصوص سبزیجاتی مثل خیار، کاهو و سبزیجاتی که قبل از خوردن باید به خوبی ضدعفونی و شسته شوند».
دکتر شیدفر با اشاره به اینکه دستگاه گوارش کودکان به شدت حساس و مستعد بیماری است، گفت: «در فصل تابستان بیماری‌های گوارشی رواج بیشتری پیدا می‌کنند، بنابراین توصیه می‌شود در شستن میوه‌ها و سبزیجات دقت بیشتری شود».
وی در خصوص شیوع بیماری اسهال و استفراغ در این فصل نیز گفت: «هرچند باید ریشه و منشا اسهال و استفراغ را پیدا کرد، اما عموما به دلیل عدم رعایت بهداشت فردی و بهداشت مواد غذایی، کودکان به اسهال و استفراغ مبتلا می‌شوند، بنابراین به والدین به خصوص مادران توصیه می‌شود قبل از خوردن غذا حتما دستان کودکشان را با آب و صابون بشویند، ظروف غذای کودکان حتما تمیز و بهداشتی باشد، مواد غذایی و میوه ای که کودک استفاده می‌کند، تمیز و بهداشتی باشد، تنقلات و لبنیاتی که استفاده می‌کنند، دارای تاریخ تولید و انقضا باشد و توجه شود که از تاریخ انقضا نگذشته باشد. البته این توصیه‌ها در همه سنین باید رعایت شود، ولی همانطور که پیشتر اشاره شد، به دلیل حساس بودن سیستم گوارشی و معده کودکان این الزامات در مورد آنها بیشتر است».
این عضو هیأت علمی دانشگاه علوم پزشكی ایران در خصوص کم شدن اشتهای کودکان در فصل تابستان اظهار داشت: «توصیه ما به والدین این است که اولا کودکان را به سمت فعالیت بیشتر نظیر پیاده‌روی، شنا، فوتبال و... سوق دهند و ثانیا حتما تعداد وعده‌های غذایی کودکان را بیشتر كنند و در مقابل، حجم غذا در هر وعده را کاهش دهند.
این افزایش تعداد وعده‌های غذایی به کودک این انگیزه را می‌دهد که با اشتیاق بیشتری غذا بخورد. استفاده از سبزیجات، میوه‌جات و لبنیات نیز عامل موثری در افزایش اشتهای کودکان در این فصل است».
دکتر شیدفر در پایان، بهترین راهکار برای جبران آب بدن در این فصل را خوردن آب زیاد عنوان کرد و افزود: «هیچ نوشیدنی بهتر از آب سالم نیست و توصیه می‌شود در طول روز و حتی قبل از اینکه فرد احساس تشنگی کند، حتما آب بنوشد. البته آبمیوه‌ها (آبمیوه‌های طبیعی) هم جایگزین مناسبی برای آب هستند و می‌توان در صورت لزوم از آنها هم استفاده کرد، اما هیچ چیز جای آب را نمی گیرد».
