بی‌احترامی فرزند به خواهر یا برادر
هنگامی كه یكی از فرزندان شما به خواهر یا برادرش بی‌ادبی می‌كند، اگرچه برای شما به عنوان پدر و مادر سخت است كه مداخله نكنید، ولی سعی كنید مداخله نكنید. بچه‌ها باید یاد بگیرند كه روی پای خود بایستند. آنها در اتوبوس، در مدرسه و در كلاس تنها هستند و باید بیاموزند كه چگونه از حق خود دفاع كنند؛ لذا این ایده اصلاً سنگدلانه نخواهد بود. آنها باید بیاموزند كه در برابر این رفتارها چه واكنشی از خود نشان دهند. در این موارد می‌توانید از كودك خود بخواهید كه یا نوع گفتارش را تغییر دهد و یا جمع را ترك كند و تنها بماند و به اتاقش برود. سعی كنید كودك خود را از جمع خارج و در گوشه‌ای به تنهایی با او صحبت كنید، زیرا سرزنش كودك در جمع باعث خجالت او نزد سایر كودكان شده و بعضاً مشكل تشدید می‌شود. همه مشكلات در شرایط خصوصی‌تر راحت‌تر حل و فصل می‌شوند. اگر واقعاً قصد شما، تغییر رفتار كودك‌تان است، بهتر است دور از كودكان دیگر، با او حرف بزنید و او آسان‌تر تصمیم بگیرد. اگر سن كودك شما كم است و نمی‌تواند به راحتی شما را درك كند، می‌توانید با گرفتن اسباب‌بازی‌اش و محدود كردن تماشای تلویزیون او را متقاعد كنید تا زمانی كه خواسته شما را برآورده نكرده است، نمی‌تواند كار دیگری نیز انجام بدهد. و البته بهترین روش این است كه ابتدا به او این فرصت را بدهید تا در زمان مناسب آن را انجام دهد؛ یعنی در حالی كه از او توقع دارید آن كار را انجام دهد، ولی اجازه دهید هر زمان كه تمایل دارد انجام دهد.
مهارت‌های اجتماعی و حل مسائل
چگونگی تعامل و صحبت كردن با دیگران و چگونگی نشان دادن واكنش در برابر لطف و مهربانی سایرین و ... مهارت‌های حل مسائل نیز عبارت است از چگونگی واكنش در برابر هر نوع رفتار سایرین و برطرف كردن انتظارات و مطالبات اطرافیان و این مهارت است كه كودكان را در معرض انتقاد سایرین قرار می‌دهد. برخی از كودكان به همین دلیل است كه تكالیف‌شان را انجام نمی‌دهند، زیرا نمی‌خواهد در كلاس مورد انتقاد قرار بگیرند و برای كار خود پاسخگو باشند.
آموزش مهارت حل مسائل به كودكان
همه افراد باانگیزه هستند ولی سوال اینجاست كه انگیزه آنها چیست؟ هر كودكی برای انجام كاری مشتاق و علاقه‌مند است و یكی از كارهایی كه والدین می‌توانند انجام دهند، این است كه در برابر خواسته كودك مقاومت كنند و كنترل اوضاع را به دست بگیرند. در این موارد سكوت والدین و نشان ندادن واكنش به این معناست كه در برابر قدرت و خواست كودك تسلیم شده‌اند. گاهی اوقات حتی لازم است با فریاد كشیدن و اصرار بر خواسته خود، اجازه ندهید كودك بر شما مسلط شود! گاهی واقعاً هیچ راه دیگری وجود ندارد. گاهی كودكان به روش دیگری برای گوش ندادن به والدین، متوسل می‌شوند و پدر و مادر همواره باید به دنبال روش جدیدی باشند تا كنترل كودك را در اختیار داشته باشند. اگر هر روز با كودك خود كلنجار می‌روید تا او بموقع از خواب بیدار شود، مطمئن باشید كه مشكل حل نشده است، زیرا حتی اگر روزی كودك این كار را انجام دهد، برای نشان دادن قدرت خود به روش دیگری متوسل می‌شود و مثلاً مسواك نمی‌زند و یا حتی اگر دندانش را هم مسواك بزند، موهایش را شانه نخواهد كرد و یا لباس‌هایش را عوض نخواهد كرد و یا تكالیفش را انجام نخواهد داد و ... در این موارد پدر و مادر روزگار سختی خواهند داشت. اولین گام در آموزش این مهارت به كودكان درك چگونگی طرز تفكر آنهاست. آنها همواره در تلاشند تا مشكل جدید را حل كنند؛ ولی روش آنها، ناكارآمد و تعریف شده است. شما با روش نظام‌مند باید با این روش‌های ناكارآمد، مقابله كنید. راه‌حل‌های ساده‌ای همچون گرفتن تلفن همراه او و یا محدود كردن تماشای تلویزیون، مفید و كارآمد نخواهد بود؛ باید یك روش و یك تصویر كامل و جامع داشته باشید. در اكثر مواقع فریاد كشیدن و اصرار بر خواسته خودتان نیز مؤثر نیست و مشكل حل نخواهد شد، گاهی اوقات با داد زدن، فقط ضعف خود را به كودك نشان داده‌اید و او را قدرتمندتر می‌كنید. سعی كنید حق انتخاب را به او بدهید و از كلمه «من می‌خواهم» استفاده كنید؛ یعنی به جای اینكه به او دستور بدهید كه از تختخواب بلند شو، بگوئید، من می‌خواهم كه تو بلند شوی و یا من می‌خواهم كه تكالیفت را انجام دهی؛ سپس اتاق را ترك كنید. اگر كودك شما باز هم خواسته شما را انجام نداد، به او بگوئید كه باید عواقب آن را نیز در نظر بگیرد. مثلاً به او بگوئید اگر از رختخواب بلند نشوی، نمی‌توانی هیچ كار دیگری هم انجام بدهی. نمی‌توانی بازی كنی، نمی‌توانی مدرسه بروی، نمی‌توانی تلویزیون ببینی، نمی‌توانی درس بخوانی و در نهایت در امتحاناتت مردود و بی‌سواد می‌مانی. و تمام این عواقب انتخاب خودت خواهد بود.
انگیزه دادن به كودك
بعد از تعطیلات تابستان بازگشت به روال عادی روزهای مدرسه كمی سخت است؛ به خصوص برای كودكانی كه تمام اوقاعت فراغت خود را در منزل مانده‌اند. اغلب والدین در این مورد با مشكل روبه‌رو می‌شوند و فرزند آنها صبح با غرغر رختخواب را ترك می‌كند. زمان انجام تكالیف مدرسه، اوضاع بدتر می‌شود. موضوع قابل توجه این است كه كودك انگیزه دارد و فقط در برابر خواست شما مخالفت می‌كند، برخی از كودكان با انجام ندادن تكالیف مدرسه و بیدار نشدن بموقع از خواب، قصد دارند به والدین خود بگویند كه آنها این كارها را طبق خواست و به روش خود انجام خواهند داد، نه به خواسته پدر و مادر و روش آنها. وقتی فردی احساس ناتوانی و ضعف می‌كند، سعی می‌كند با قهر كردن، قدرتمند جلوه كند و وقتی كودك شما احساس ضعف و ناتوانی می‌كند، با مدرسه نرفتن و انجام ندادن تكالیف و خودداری از انجام خواسته‌های والدین می‌خواهد قدرت خود را نشان دهد و ثابت كند كه كنترل اوضاع را در دست دارد. در این موارد كنترل شرایط كاملاً از دست پدر و مادر خارج می‌شود؛ ولی كودك این روش را تنها راه نشان دادن و اثبات قدرت خود می‌داند. در این مواقع شما باید به او هشدار دهید و او را از پیامدهای طبیعی رفتارش آگاه كنید.
تشویق كودك
گاهی حتی لازم است كه اجازه دهید كودك این مراحل را طی كرده و نتیجه و عواقب رفتار خود را مشاهده كند. گاهی نیز با در نظر گرفتن یك جایزه برای او می‌توانید او را ترغیب كنید تا به حرف‌های شما گوش بدهد. خیلی ساده است، اگر امتحاناتش را با موفقیت سپری كرد جایزه خواهد گرفت و اگر نتیجه دلخواه را نگرفت، هیچ تنبیهی در كار نخواهد بود. اگر تلاش شما برای سر به راه كردن كودكان نتیجه‌ای نداد و این تلاش به جنگ والدین و فرزندان تبدیل شد و یا اگر فرزند شما كم‌انگیزه است و به صحبت‌های شما گوش نمی‌دهد، ممكن است ناشی از یك مشكل و یك نگرانی بزرگ و یا نوع واكنش شما نسبت به رفتار او باشد كه در این موارد بهتر است به پزشك مراجعه كنید.
