کابوس و خوابگردی در کودکان
کابوس کودکان می‌تواند همه اعضای خانواده را آزار دهد. در این مطلب راه‌هایی برای رفع این مشکل و فراهم کردن خوابی آسوده برای فرزند شما معرفی می‌کنیم. بسیاری از والدین به دنبال زمانی در روز هستند که فرزندانشان می‌خوابند و آنها می‌توانند در سکوت به کارهایشان رسیدگی کنند. اما متاسفانه این سکوت در همه خانه‌ها ایجاد نمی‌شود. برخی کودکان ساعاتی پس از خواب دچار کابوس شده و با وحشت و جیغ از خواب بیدار می‌شوند. معمولا والدین این کودکان می‌گویند که فرزند آنها در ابتدا مانند سایر کودکان به خواب می‌رود اما کمتر از یک ساعت بعد با جیغ از خواب بیدار می‌شود. گاه کودک از ترس جای خواب خود را خیس می‌کند.
از هیچ طریقی نیز نمی‌توان این کابوس‌ها را کاهش داد. در نتیجه این مشکل، کودک و والدین او نمی‌توانند در طول شب و روز استراحت کافی داشته باشند. ناامیدی و خستگی قدرت مقابله با این مشکل را از آنها می‌گیرد. علاوه بر این، نوعی ترس عمیق در کودک شکل می‌گیرد. ترسی که مانع از خوابیدن او می‌شود. از آنجا که کودک متوجه تفاوت بین خوابیدن و خواب دیدن نمی‌شود، سعی می‌کند از خوابیدن اجتناب کند تا دچار این کابوس‌ها نشود. به همین دلیل تنش‌های بیشتری در خانه شکل خواهد گرفت. این مقاله تلاش می‌کند راه‌هایی را به والدین آموزش دهد که از طریق آنها می‌توان این تجربه تلخ کودک را دگرگون کرد و کاری کرد که کودک هر شب قبل از خواب دچار ترس و اضطراب نشود. همچنین برخی راه‌ها که ممکن است از کابوس‌ها جلوگیری کنند نیز پیشنهاد می‌شود. اگر هیچ یک از این پیشنهادات موثر واقع نشد، راهکارهایی برای کمک گرفتن به شما معرفی خواهد شد.
زمینه ارثی اختلال در خواب
بسیاری از کودکانی که دچار کابوس‌های شبانه می‌شوند، زمینه ارثی اختلال در خواب دارند. اگر چنین امری قبلا در خانواده شما وجود داشته است، مثلا خود شما یا خواهر و برادرهای‌تان دچار کابوس شبانه می‌شدید یا در خواب راه می‌رفتید و یا در خواب صحبت می‌کردید، حتما برای تجویز دارو به پزشک متخصص مراجعه کنید.
مراحل خواب
ممکن است برخی والدین دوست داشته باشند لیستی از بایدها و نبایدها داشته باشند تا با عمل به آنها بتوانند این مشکل را حل کنند. در ادامه تعدادی از این دستورالعمل‌ها را به شما معرفی می‌کنیم. کابوس‌ها در مرحله‌ای اتفاق می‌افتند که خواب هنوز عمیق نشده است. مغز ما در طول خواب مراحل گوناگونی را طی می‌کند. عمق خواب در هر یک از این مراحل متفاوت است. مرحله رویا معمولا در مراحلی از خواب است که خواب هنوز عمیق نشده است. در واقع ما در مراحل اولیه خواب رویا می‌بینیم. از آنجا که این مرحله جزء مراحل اولیه به حساب می‌آید، می‌تواند بر سایر مراحل خواب نیز تاثیر بگذارد. در کودکانی که دچار کابوس می‌شوند، این مرحله به ظاهر بیشتر طول می‌کشد و سایر مراحل را نیز مختل می‌کند.
خواب، یك بخش ضروری و سازنده زندگی
والدین باید فرزندشان را تشویق کنند که به خواب به عنوان یک بخش ضروری و در عین حال سازنده زندگی خود بنگرد. توضیح دادن این نکته به کودک که او می‌تواند خوابش را مدیریت کند و وقایع رویاها را کنترل کند می‌تواند بسیار موثر باشد . می‌توانید به فرزندتان بگویید از «دیو» یا «آدم بد» در خوابش بخواهد که برود و او را اذیت نکند و یا اینکه از او بپرسد چرا او را ناراحت می‌کند؟
داشتن یك برنامه منظم برای خواب
در عین حال داشتن یک برنامه منظم برای خواب که همراه با روحیه دادن به کودک و کارهایی از قبیل قصه و یا شعر خواندن قبل از خواب باشد می‌تواند در آرامش کودک تاثیر زیادی داشته باشد. برخی کودکان خیلی زود خوابشان می‌برد اما اگر فرزند شما اینگونه نیست، باید مغز او را در طی 3 – 5 مرحله برای خواب آماده کنید. این مراحل می‌توانند شامل خوردن کمی پروتئین و کربوهیدرات یا گوش دادن به یک موسیقی ملایم و یا خواندن یک قصه لطیف باشد. با خوردن کربوهیدرات و پروتئین، قند خون کودک در طول شب دچار افت نمی‌شود.خواندن داستان و گوش دادن به موسیقی نیز امواج مغزی کودک را منظم و آرام می‌کند.
تعریف كردن خواب
یکی دیگر از راه‌های بسیار موثر در از بین بردن کابوس‌های شبانه این است که از کودک بخواهید خوابی را که هر شب می‌بیند برای شما و سایر اعضای خانواده با صدای بلند تعریف کند. پس از شنیدن خواب کودک، هر یک از شما سعی کنید پایانی خوش برای داستان او تعریف کنید. با اینکار همه شما به گونه‌ای به کودک کمک میکنید پایان متفاوتی از این کابوس را در ذهنش تصور کند. این تصور می‌تواند به تدریج بر کابوس‌های کودک تاثیر بگذارد. همچنین با کمک گرفتن از سایر اعضای خانواده کودک احساس تنهایی کمتری می‌کند و فشار روحی کمتری را متحمل می‌شود.
به او اطمینان بدهید
توجه داشته باشید که اگر در طول روند درمان مشکل فرزند شما دوباره شدید شد و به ظاهر بهبودی حاصل نشد، فرزند شما نباید خجالت زده شود. شما به عنوان پدر یا مادر کودک باید به او اطمینان دهید که این حال کودک به معنای بی‌تاثیری درمان نیست، بلکه جزئی از مراحل درمان است و به زودی برطرف می‌شود. همچنین شما باید مطمئن شوید که چیزی در طول ساعات روز منجر به کابوس‌های شبانه نمی‌شود. برای اینکه این اطمینان حاصل شود، لازم است شما خودتان با فرزندتان صحبت کنید و از او بپرسید که آیا امری غیر عادی در زندگی‌اش وجود دارد یا خیر. مثلا آیا کسی او را اذیت می‌کند یا او را می‌ترساند؟ همچنین از او بپرسید که آیا در مواقعی که شما همراه او نیستید، همه چیز به خوبی پیش می‌رود یا خیر. تجربیات متفاوت و تلخ در بروز کابوس‌های شبانه بسیار موثر هستند.
فرزندتان را در نیمه‌های شب بیدار نكنید
همواره به این نکته توجه داشته باشید که شما نباید فرزندتان را در نیمه‌های شب به بهانه‌ای از خواب بیدار کنید. مثلا برخی والدین عادت دارند فرزندشان را برای خوردن آب از خواب بیدار می‌کنند. بهتر است اینگونه والدین آب را قبل از خواب به فرزندشان بدهند. یا برخی والدین فرزندشان را در نیمه‌های شب بیدار می‌کنند تا او را به دستشویی ببرند. این کار نیز ضرورتی ندارد. شما باید به فرزندتان آموزش دهید خودش این کارها را انجام دهد. سعی کنید تا می‌توانید برای فرزندتان آرامش فراهم کنید تا او بتواند بدون وقفه و راحت بخوابد. همچنین طوری برخورد کنید که او از تاریکی و از فضاهایی همچون زیر تخت و پشت در نترسد.
كلام آخر
نهایتا باید گفت که اختلالات در خواب، از جمله کابوس‌های شبانه و راه رفتن در خواب، می‌تواند یک مشکل عصبی باشد که باید توسط والدین به موقع تشخیص داده شود و برای درمان آن اقدام شود. می‌توانید در صورت نیاز از این حال فرزندتان فیلمبرداری کنید و به پزشک متخصص نشان دهید تا پزشک بتواند بهتر شما را راهنمایی کند. در هر صورت با فرزندتان ارتباط برقرار کنید و به او بفهمانید که نگران او هستید و برای حل مشکل او تمام تلاش خود را میکنید.
