تحریریه زندگی آنلاین- گروه كودك سالم
بیشتر پدر و مادرها می‌دانند كه خلاقیت كودكان چقدر اهمیت دارد، اگرچه این قدرت در همه كودكان وجود دارد، ولی از زمانی كه به وسیله والدین تقویت نشود، كارآمد و شكوفا نمی‌شود. خلاقیت، توانایی مواجهه با چالش‌ها به روش‌های مختلف است و هر چقدر این توانایی در كودكان بیشتر باشد، والدین بیشتر به آنها اعتماد می‌كنند.
خلاقیت تنها به عملكرد خوب مغز مربوط نمی‌شود و بخشی از آن به همكاری وراثت و ژنتیك و چگونگی تربیت و پرورش بستگی دارد. شجاعت و خلاقیت كودكان، توانایی است كه نمی‌توان آن را با پول برای كودك خرید، بلكه بذر آن را باید با پرورش و راهنمایی صحیح از همان دوران كودكی كاشت. از آنجا كه كودك حساس‌ترین مراحل رشد خود را در خانواده می‌‌گذراند، خانواده عامل مهمی در پرورش خلاقیت اوست.
شیـوه‌های ایجـاد خلاقیـت در كودكان
به جای موعظه كردن كودكان، با آنها وارد عمل شوید. به جای اینكه دائم به كودكان خود هشدار دهید چه كاری را باید انجام دهید و چه كاری را نباید، خود با آنها همراه شوید. وقتی در انجام بازی‌ها و فعالیت‌های سرگرمی با كودكان سهیم شوید، آنها احساس می‌كنند كه موفقیت‌شان برای شما اهمیت دارد.
حتی شاید خود شما هم چیز جدیدی یاد گرفتید. بنابراین دفعه بعد كه آنها تصمیم گرفتند كار جدیدی انجام دهند، از جای خود بلند شوید و در ایده جدید آنها شركت كنید.
كودكان را به انجام فعالیت‌ها و كارهای دستی تشویق كنید
تمایل انسان از دیرباز به سمت ساختن و خلق چیزها بوده است. كامپیوتر و تلفن‌های هوشمند را كنار بگذارید و با ابزار ساده‌ای همچون چكش، سوزن و میخ و چوب وارد عمل شوید و یك چیز جدید بسازید. ممكن است با انجام این كار، جرقه‌ای در ذهن كودك خود ایجاد و خلاقیت او را شكوفا كنید. با این كار، كودكان را با نسل‌های قبلی آشنا می‌كنید و به آنها فرصت تجربه آن را می‌دهید، نسل قبل از بازی‌های كامپیوتری و اینترنت.
توقع خود را از كودك‌تان بیشتر كنید
اگرچه همراهی كودك در انجام یك كار جدید به ایجاد خلاقیت او كمك می‌كند، ولی كمك بیش از حد شما، در كودك این حس را ایجاد می‌كند كه خود به تنهایی نمی‌تواند از عهده انجام آن برآید. مسئولیت بیشتری را به كودكان واگذار كنید و توقع بیشتری از آنها داشته باشید.
اگر نقش رهبری كار را به كودك خود واگذار كنید، توانایی و قدرت آنها در انجام كار شما را شگفت‌زده خواهد كرد. ابزار انجام كار را در اختیار آنها قرار دهید و به حال خود رهایشان كنید.
مواد اولیه را برای آنها فراهم كنید
فراهم‌سازی و در اختیار قرار دادن مواد اولیه به رشد خلاقیت كودك كمك می‌كند. لوازمی همچون چوب‌بستنی، پولك، خاك‌رس و ... را دراختیار او قرار دهید. به جای روشن كردن تلویزیون، برای كودكان اسباب‌بازی‌هایی بخرید كه قدرت تخیل آنها را بیشتر كند؛ مثل یك خانه عروسكی و یا یك قطار بزرگ. با این كار نه تنها خلاقیت آنها بیشتر می‌شود، بلكه تفكر انتزاعی آنان نیز بهبود می‌یابد و فرصت قرار گرفتن در نقش‌های جدید و كارهای گروهی را پیدا می‌كنند.
تلاش‌های كودك خود را تحسین كنید
همان طور كه می‌دانید، تحسین كودك برای دستیابی به موفقیت بسیار مؤثر است و در او انگیزه ایجاد می‌كنید و این تحسین قبل از دستیابی به نتیجه كار، می‌تواند خلاقیت ذهنی و توانایی كودك را افزایش دهد. زمانی كه كودك با تشویق والدین به این باور می‌رسد كه توانایی انجام آن كار را دارد، قابلیت، انگیزه و خلاقیت او برای دستیابی به هدف بیشتر می‌شود.
هرگز كودك خود را به دلیل عدم كسب نتیجه دلخواه تحقیر نكنید. حقارت در كودكان موجب از بین رفتن خلاقیت آنها می‌شود.
انجام فعالیت‌های گروهی با همسالان
در حالی كه دخالت و شركت والدین در كارهای كودكان اهمیت زیادی دارد، ولی باید برای آنها فرصتی فراهم كنید تا بتوانند با دوستان و همسالان خود در انجام كاری سهیم شوند. یادگیری كودكان از یكدیگر یكی از روش‌های فوق‌العاده مفید است و تأثیر آن مشابه هیچ آزمون یا آموزشی نخواهد بود.
به دنبال ایجاد كارهای فوق برنامه و یا اردو و كارهای تیمی برای كودك‌تان باشید و یك كار گروهی در زمینه موسیقی و یا ... در خانه برای آنها فراهم كنید. فكرهای بكر و پروژه‌های خلاقانه از همین‌جا آغاز می‌شوند.
كودك خود را به سفر ببرید
دیدن مناطق و فرهنگ‌های مختلف، ذهن كودك را باز می‌كند. فرزند خود را به مكان‌های ناآشنا ببرید تا فرهنگ‌های مختلف را از نزدیك ببیند. گاهی حتی نوع زندگی نزدیك‌ترین روستا و یا شهر با نوع زندگی شما بسیار متفاوت است. با كودك خود در مورد فرهنگ‌های مختلف تحقیق كنید و به كودك خود آموزش دهید كه با دیدی متفاوت به جهان نگاه كند.
متوجه باشید كه همیشه همه تفكرها نباید به یك گونه باشد
مغز به روش‌های متفاوتی اطلاعات را پردازش می‌كند؛ بنابراین اصرار نداشته باشید كه كودك شما به همان شیوه كه شما فكر می‌كنید، فكركند. گاهی نوع پردازش اطلاعات او به شیوه خودش، او را بارورتر و قدرت خلاقیت او را بیشتر می‌كند. شیوه‌های مختلف پردازش اطلاعات را به او بیاموزید و در نهایت به او اجازه دهید كه خود تصمیم بگیرد و روش خود را انتخاب كند.
افق دید كودك را باز كنید
از او درخواست كنید تا نامه‌ای بنویسد و در مورد آینده خود در آن توضیح دهد، اینكه چه كاره خواهد شد و در طول هفته و یا آخر هفته مشغول انجام چه كاری می‌شود؟ در اوقات فراغت خود چه فعالیتی می‌كند؟ با چه كسانی دوست خواهد بود و ... سپس در مورد آنها با كودك خود صحبت و او را در رسیدن به این اهداف راهنمایی كنید و توضیح دهید كه برای دستیابی به این اهداف از همین امروز می‌تواند چه كارهایی انجام دهد.
شما آئینه كودكان‌تان هستید. كودكان با نگاه كردن به شما الگوبرداری می‌كنند. بنابراین به عنوان الگوی آنها سعی كنید كارهای خلاقانه انجام دهید و اجازه دهید این نوع فعالیت‌های شما را ببینند. به روش‌های آموزشی خود در خانواده توجه و كارهای خلاق دیگران را در حضور كودك‌تان تحسین كنید.
كارهای خلاقانه خود را در معرض نمایش قرار دهید و در مورد آنها با كودك خود بحث كنید. همچنین خود در كلاس‌ها و فعالیت‌های گروهی مختلف شركت كرده و كودك را برای شركت در این گروه‌ها تشویق كنید.
كودكان خود را در كلاس‌هایی همچون موسیقی، تئاتر، شطرنج و... ثبت‌نام كنید و پیشرفت او را زیر نظر داشته باشید. فراموش نكنید كه استعداد فقط بخش كمكی از خلاقیت است و تمرین و ممارست سهم بیشتری در شكوفایی خلاقیت كودكان دارد. كنجكاوی كودك خود را تحسین و او را در یافتن پاسخ ترغیب كنید. همیشه پاسخ كنجكاوی آنان را به طور مستقیم ندهید و گاه با گفتن من نمی‌دانم، او را ترغیب به یافتن پاسخ كرده و به او بگویید كه او را همراهی می‌كنید تا پاسخ سوالش را پیدا كند.
با طرح سوالات مختلف او را به تفكر وادارید و ذهن او را تحریك كنید. هیچ‌گاه كودك خود را با خواهر یا برادرش مقایسه نكنید و از گفتن عبارات منفی و دلسرد كننده بپرهیزید.
با كودك خود مهربان باشید و شوخی كنید. طنز به شادی كودكان منجر می‌شود و هر چقدر كودك به لحاظ روحی در شرایط مساعدتری قرار داشته باشد، ذهن او خلاق‌تر می‌شود. با او بازی‌های تخیلی كنید. تخیلات عملكرد مغز را بهبود می‌بخشد. یك جمله و یا كلمه انتخاب كنید و تمام اعضای خانواده دور هم جمع شوید و شروع به تعریف و درست كردن یك داستان كنید، بدین ترتیب كه هر نفر یك جمله به جمله اول اضافه كند.
در اكثر مواقع، اگر والدین كمی صبر و حوصله داشته باشند، متوجه خلاقیت در كودكان می‌شوند و بهترین زمان برای اطلاع از مقدار خلاقیت كودكان، تماشای كارها و بازی آنهاست. كودكان خلاق اغلب به روش‌های متفاوت بازی می‌كنند و هیچ‌گاه یك نوع بازی را با یك روش ثابت همیشگی تكرار نمی‌كنند.
می‌توانید برای كسب اطلاعات بیشتر و چگونگی پرورش خلاقیت كودك‌تان با یك مشاور نیز مشورت كنید.
