زندگی آنلاین؛ مجله اینترنتی سبک زندگی

تحریریه دنیای سلامت

قبل از یك سالگی

در این مرحله كودكان از طریق برخی صداها با محیط خود  ارتباط برقرار می‌كنند. نامفهوم حرف زدن كودكان در این مرحله بسیار طبیعی است و در واقع شروع حرف زدن است. در 9 ماهگی، كودك برخی صداها را به هم وصل می‌كند و كلماتی مثل ماما و دادا را به راحتی ادا می‌كند.

قبل از دوازده ماهگی، توجه بیشتری به صداها می‌كند. از 12-15 ماهگی، شروع به گفتن برخی كلمات ساده می‌كند و ابتدا با اسامی شروع می‌كند. پیشرفت‌های زبانی كودكان در این مرحله تقریباً متفاوت است. برخی از كودكان در 18 ماهگی می‌توانند 20 كلمه را راحت ادا كنند و برخی دیگر بیش از 50 كلمه را یاد گرفته‌اند.

در 2 سالگی، كودكان قادر به كنار هم گذاشتن كلمات ساده و ساختن جملات كوتاه هستند در 2-3 سالگی، كودكان از برخی عبارات نیز می‌توانند استفاده كنند. پیشرفت زبانی آنها به ناگاه رشد سریعی می‌كند و دایره لغات‌شان كامل‌تر می‌شود. دریافت و فهم آنها نیز افزایش می‌یابد.

از آنجایی كه زبان و گفتار معانی متفاوتی دارند، مشكلات مربوط به آنها نیز متفاوت است. كودكی در زمینه زبان مشكل دارد، قادر به تلفظ لغات است ولی نمی‌تواند كلمات را در كنار هم قرار دهد، برخی از كودكان نیز در فهم كلمات و جملات مشكل دارند.

موارد نگران‌كننده

كودكانی كه در 12-24 ماهگی حتی قادر به انجام برخی حركات فیزیكی برای رساندن منظورشان نیستند مثل اشاره كردن با انگشت و یا تكان دادن دست به معنی بای‌بای یا خداحافظی. كودكانی كه در 18 ماهگی قادر به تقلید صداها نیستند.

كودكانی كه در 2 سالگی نمی‌توانند كلمه‌ای بگویند و فقط برخی كلمات و صداها را تقلید می‌كنند، جملات ساده‌ای كه به آنها گفته می‌شود را نمی‌فهمند و تُن صدای عجیبی دارند.

دلایل تأخیر در تكلم

عوامل زیادی در به تأخیر افتادن تكلم كودكان دخالت دارد. معمولاً این مسأله در اثر اختلالات دهانی ایجاد می‌شود مثل مشكلاتی كه در زبان و سقف دهان دارند. برخی از كودكان كه تأخیر در تكلم دارند، مشكلات حركت دهان دارند و این مسأله به عملكرد نامناسب مغزشان مربوط است.

آنها به هنگام استفاده از لب‌ها، دهان و فك و حركت دادن این قسمت‌ها دچار مشكل می‌شوند. برخی مواقع مشكلات شنیداری سبب بروز این مسأله می‌شود. به همین دلیل است كه به هنگام مراجعه به پزشك متخصص گفتار درمان‌گر، ابتدا از كودك تست سنجش شنوایی به عمل می‌آید.

عفونت‌های گوش خصوصاً از نوع عفونت‌های مزمن نیز می‌توانند توانایی شنیداری كودكان را كاهش دهند. عفونت‌های ساده گوش به راحتی درمان می‌شوند و به تكلم كودكان آسیبی وارد نمی‌كنند.

اختلالات عاطفی و تأثیر آنها در تكلم كودك

 گاهی اوقات تأخیر در حرف زدن و یا نارسایی تكلمی در كودكان منشأ عاطفی و هیجانی دارد. این نوع اختلال معمولاً به‌دلیل برخی ضربه‌ها، هیجانات و مشكلات عاطفی در كودكان ایجاد می‌شود. این اختلالات حتی می‌توانند به لالی نیز بیانجامند یعنی سكوتی كه از خلأ عاطفی سرچشمه می‌گیرد.

مشكلات مغزی و عصبی و تأثیر آنها در تكلم كودك

گاهی اوقات برخی ضایعات مغزی بر اعصاب كودك صدماتی را وارد می‌سازند و او را فاقد توانایی لازم برای سخن گفتن می‌كنند. این دسته از كودكان، همواره در زمینه حساب كردن، خواندن، اشاره كردن و صحبت كردن مشكل دارند. این كودكان حالت دمدمی مزاج دارند و خیلی سریع تغییر رفتار و حالت می‌دهند.

اختلال در دستگاه صوتی و تأثیر آن در تكلم كودك

برخی از كودكان در ناحیه لب بالایی و یا سقف دهان، مشكلاتی دارند. این كودكان قادر به تلفظ كامل كلمات نیستند و اغلب تودماغی صحبت می‌كنند. كودكان حرف زدن را از طریق شنیدن یاد می‌گیرند و مدت‌ها قبل از به حرف درآمدن، قادر به درك حرف‌های اطرافیان خود هستند.

اگر كودك شما از جمله كودكانی است كه تأخیر در رشد گفتار را دارد باید چند نكته را همواره به یاد داشته باشید كه:

در حضور دیگران، اشكالات گفتاری كودك‌تان را به رُخش نكشید.

 كودك‌تان را با سایر كودكان مقایسه نكید و با این كار حساسیت او را بیشتر نكنید.

 وقت بیشتری را برای او صرف كنید و نوع ارتباط خود را با او بهبود بخشید. قصه گفتن، كتاب خواندن، شعر خواندن به رشد تكلم او كمك می‌كند.

 برای كودك خود الگوی مناسبی باشید، زیرا كودكان عادت به الگوبرداری از بزرگ‌ترها دارند اگر خودتان سلیس و روان صحبت كنید او نیز از شما تقلید خواهد كرد.

 وقتی كه با كودك‌تان حرف می‌زنید، خود را هم‌سطح او كنید تا بتواند حركات لب‌ها و زبان شما را به‌طور واضح ببیند.

 مجلاتی كه تصاویر زیاد و جالب دارند تهیه كنید و برایش بخوانید.

 مرتباً اشتباهات كلامی او را تصحیح نكنید، این كار شما ممكن است موجب ترس او شود. اجازه دهید اشتباهاتش را خودش تصحیح كند تا بتواند كلمات را بهتر اَدا كند. تا می‌توانید كودك‌تان را تشویق به حرف زدن كنید.

 درباره موضوعاتی كه برایش جالب است با او حرف بزنید به‌طوری كه تشویق شود با شما وارد گفتگو شود.

 هر چه زمان درمان مشكلات گفتاری كودك خود را به تعویق بیندازید، انجام این كار سخت‌تر می‌شود.