دكتراكبر كوشانفر؛ متخصص كودكان، استاد دانشگاه علوم پزشكی شهید بهشتی
حوادث و مسمومیت‌ها یكی از عمده‌ترین علل مرگ و میر، آسیب‌دیدگی و معلولیت در دوران كودكی است. این حوادث ممكن است در اثر سقوط، ضربه به سر، ضربه چشم، سوختگی، غرق‌شدگی، برق‌گرفتگی و تصادفات جاده‌ای با ماشین یا وسائل نقلیه ایجاد شوند. رورواك یكی از وسایلی است كه نقش عمده‌ای در بسیاری از حوادث نزد كودكان داشته و از دیرباز مورد اختلاف نظر عموم و صاحب‌نظران بوده است.
تاریخچه استفاده از رورواک
در قرن 16 فراریوس در انگلیس محصولی اختراع كرد كه عبارت بود از یك صندلی پارچه‌ای با دو سوراخ برای قرار دادن پاها كه از یك اسكلت فلزی آویزان بود و بدنه آن روی چرخ‌هایی قرار داشت و یك تسمه نیز برای بستن كودك روی صندلی تعبیه شده و شرط استفاده از آن گذاشتن كلاه فلزی محافظ روی سر بود كه در صورت پرت شدن كودك آسیبی نبیند. در قرن 17 استفاده از رورواك بسیار توصیه می‌شد، زیرا به والدین و پرستاران اجازه می‌داد كه با آسودگی خاطر به كارهای روزمره خویش بپردازند. علاوه بر این آنها بر این باور بودند كه برای ورزش و كمك به رشد و راه رفتن شیرخواران مناسب است. شیرخواران را معمولاً در دوران قبل از راه رفتن (6-15) ماهگی در رورواك می‌گذارند؛ زمانی كه شیرخوار بدون كمك بنشیند و وزنش كمتر از 12 كیلوگرم باشد اما وقتی كه راه رفتن را شروع می‌كند، دیگر مناسب نیست.
علل حوادث با رورواك
جابه‌جایی سریع كودك روی همان سطح
مشكل اصلی در رابطه با رورواك به كودك این اجازه را می‌دهد كه سریع‌تر از حدطبیعی در همین سن حركت كرده و خودش را به وسایل و مكان‌های خطرناك برساند؛ مانند اطاق‌های دیگر، بخاری، شومینه، برق، آشپزخانه، وسایل خوراك‌پزی و همچنین در محوطه‌های باز، مانند استخر و چون شیرخوار 6-15 ماهه از خطرات آگهی ندارد، به وسیله رورواك در معرض خطر قرار می‌گیرد.
افتادن
علت اصلی صدمه با رورواك می‌باشد كه ممكن است كودك از رورواك بیرون بیفتد یا با رورواك سقوط كند. اغلب افتادن‌ها در ارتباط با پله بوده و تقریباً در تمامی حالات، صدمات شدید است. طی تحقیقاتی انجام گرفته 70 درصد صدمات به دلیل افتادن از پله بوده كه از 36 كودك، 27 مورد صدمه خفیف، 3 مورد صدمات عضلانی و سه مورد شكستگی گردن و صدمه به جمجمه و صدمه به سر بوده كه ممكن است عوارض ماندگاری نزد كودك به جا بگذارد.
وارونه شدن
وارونه شدن كودك نیز به علت عدم تعادل كه توزیع وزن در قسمت بالا بیشتر است، اتفاق می‌افتد.
سوختگی
سوختگی نیز به علت دسترسی به آشپزخانه یا بخاری، شومینه، برق‌گرفتگی نیز گزارش شده است.
دسترسی به مواد شوینده و مواد خطرناك
همچنین به علت دسترسی سریع به مواد شوینده و مواد خطرناك مانند حشره‌كش‌ها، سموم گیاهی باید توجه داشت این مواد در دسترس كودكان نباشد. در ایران نیز استفاده از رورواك در خانواده‌ها رایج است و حوادث مربوط به رورواك نیز اغلب مشاهده می‌شود. توصیه می‌گردد والدین با آگاهی از خطرات آن، به خصوص از چرخ‌های حركتی استفاده ننموده و مسئولان مربوطه نیز جهت آگاهی خانواده‌ها اقدام نمایند.
تأخیر در راه افتادن
پژوهش‌ها نشان می‌دهد كه رورواك باعث تأخیر جزئی در راه رفتن كودك می‌شود و در تحقیقات انجام شده رورواك باعث به تأخیر افتادن رشد هوشی كودكان می‌گردد؛ زیرا آنها كمتر می‌توانند به‌طور طبیعی روی زمین تجسس كنند و قوه و میدان دید‌شان گسترش یابد. همچنین آزمایش‌ها مبین این است كه رشد هوش و عملكرد مغزی این كودكان به خوبی كودكان دیگر نیست و مدت زمان بیشتری طول می‌كشد تا بتوانند بخزند، بنشینند و راه بیفتند. مطالعات نشان داده كه رورواك به شیرخوارانی كه هنوز در مراحل اولیه رشد حركتی هستند استقلال بیشتر و اجازه حركت سریع‌تری به نقاط خطرناك می‌دهد و یكی از علل حوادث، پرت شدن از پله و شكستگی جمجمه می‌باشد. استفاده از رورواك در كشورها و فرهنگ‌های مختلف، متفاوت است.
