تحريريه دنيای سلامت
در این مقاله، اسباب بازیها و سرگرمی‌های كودكان تا سنین 5 ساشل را معرفی می‌كنیم.
12 تا 18 ماهگی
كودك از یكسالگی به راحتی بلند می‌شود و سرپا می‌ایستد؛ گرچه هنوز برای گام برداشتن تردید دارد. از این سن كودك به اسباب‌بازی‌هایی تمایل پیدا می‌كند كه به وی استقلال و آزادی عمل بیشتری میدهند؛ مثل اشیایی كه می‌تواند آنها را بكشد یا هل بدهد یا انواع باربرها برای حمل اشیا. این نوع اسباب‌بازی‌ها به كودك امكان می‌دهد تا سریع‌تر اولین گام‌های خود را بردارد و به دنبال كشف و شناخت حواس تازه و مهیج برود. 12 تا 18 ماهگی سن بازی‌های تحركی و فكری است. در واقع كودك شما به فكر خود رجوع می‌كند و به سراغ دستكاری اشیا می‌رود. اسباب‌بازی‌های مناسب این سن عبارتند از:
اشیایی كه بتوان ریسمانی به آن بست تا كودك آن را به دنبال خود بكشد
انواع باربرها، مثل كامیون
آهنگ‌ها و ترانه‌های كودكانه
وقتی كودك‌تان را با موسیقی آشنا می‌كنید، در واقع به روح او شادابی و طراوت می‌بخشید و حواسش را برمی‌انگیزید. كودكان حتی پیش از آنكه بتوانند حرف بزنند، به ترانه‌های كودكانه علاقه نشان میدهند و هیچ چیز به اندازه این ترانه‌ها در پیشرفت زبان و تخیل كوچولوی دلبندتان موثر نخواهد بود. بنابراین آنها را از آهنگ و ترانه‌های مخصوص‌شان محروم نكنید. توجه داشته باشید برخی صداها و آهنگ‌ها بیش از بقیه كودك را مجذوب می‌كنند؛ اما برای انتخاب آهنگی مناسب باید به سن و سال كودك‌تان توجه كنید. به عنوان مثال، برای بچه‌های كوچك‌تر، آهنگ‌های كودكانه از نوع لالایی یا ترانه‌های آرامی كه با صدای بچگانه خوانده می‌شود، مناسب‌تر است. در این حالت كودك به راحتی با صدایی كه می‌شنود همذات‌پنداری می‌كند. نوع موسیقی كه انتخاب می‌كنید باید با توجه به ساعاتی كه او نیاز به آرامش دارد یا ساعاتی كه فعال‌تر است، متفاوت باشد. در ساعات قبل از خواب نیمروزی یا شبانه، موسیقی باید آرام و از نوع لالایی باشد و زمانی كه كودك كاملاً هشیار و در حال بازی است، باید ضرب آهنگ تندتری داشته باشد تا حركات كودك با ریتم آن هماهنگ شود. در واقع شما با انتخاب موسیقی مناسب، موازنه‌ای میان سرگرمی و آموزش كودك ایجاد می‌كنید. موسیقی مناسب كودك را سرگرم و در عین حال درك موسیقی را پایه‌ریزی می‌كند. بنابراین درنگ نكنید و از یكسالگی اولین ضبط‌صوت كوچكش را (كه محكم، بادوام و رنگارنگ است) به او هدیه دهید؛ حتی اگر لازم باشد، خودتان در عوض كردن یا قرار دادن كاست به او كمك كنید. اگر كودك‌تان اصرار دارد همیشه یك قطعه تكراری را برای گوش دادن انتخاب كند، اجازه دهید انتخاب خودش را داشته باشد. وقتی كودك قطعه‌ای را بارها گوش می‌دهد، از شنیدن آهنگی كه با آن آشناست و می‌تواند ترانه آن را از حفظ تكرار كند، لذت می‌برد. البته نباید فضای خانه را با صدای بی‌وقفه موسیقی پر كرد. انتخاب ساعاتی مناسب همراه با آهنگی دلنشین و همچنین نشستن در كنار فرزند دلبندتان باعث می‌شود كه او بهره بیشتری از موسیقی ببرد.
18 تا 24 ماهگی
در این سن كودك دیگر به بازی‌های «بچگانه» بسنده نمی‌كند و به دنبال تقلید از بازی‌های «بزرگانه» است. 18 تا 24 ماهگی سن شناخت، آفرینش، دستكاری اشیا و بازی‌های فكری است. اسباب‌بازی‌های مناسب این سن عبارتند از:
انواع وسایل خانه‌سازی آلات موسیقی خمیر بازی مداد رنگی پازل با تكه‌های بزرگ انواع ماشین‌ها عروسك اسباب و لوازم مهمان‌بازی
كلبه‌های پارچه‌ای یا خانه كوچك
انتخاب یك پازل مناسب همواره كار ساده‌ای نیست. هر كودكی متناسب با سن خود، از نظر ذهنی توانایی‌های متفاوتی در انجام بازیها دارد. انتخاب یك پازل نامناسب موجب دلسردی كودك می‌شود؛ بنابراین در
انتخاب پازل به نكات زیر توجه كنید
اندازه پازل تعداد تكه‌های پازل تفاوت رنگ‌ها پیچیدگی تصویر
توجه داشته باشید برای بچه‌های كوچك‌تر، درست كردن پازل صرفاً چیدن تكه ها و وصل كردن آنها روی یك سطح صاف است و از حول و حوش پنج سالگی است كه تفاوت رنگ‌ها و تنوع طرح‌ها بیشتر می‌شود.
عروسك
چگونه عروسك مناسبی انتخاب كنیم؟
معمولاً والدین خیلی زود به این فكر می‌افتند كه به فرزندشان عروسك هدیه دهند؛ اما توجه داشته باشید علاقه‌ای كه كودك به عروسك نشان می‌دهد، متناسب با سن و انتظاراتی كه از عروسك دارد، متفاوت است.
عروسكی كه برای دخترتان می‌خرید باید سبك و قد آن متناسب با قد فرزندتان باشد. الویت را به عروسك‌هایی بدهید، كه صورتی دلنشین و موهایی زیبا دارند و چشمانشان باز و بسته می‌شود. عروسك باید مفصل‌بندی نرمی داشته باشد تا كودك به راحتی آن را بنشاند یا لباس‌هایش را عوض كند. اگر عروسك پلاستیكی برای فرزندتان بخرید، او می‌تواند با عروسكش به حمام برود. بخاطر داشته باشید لزومی ندارد حتماً عروسكی بخرید كه حرف بزند، بخندد و...، عروسك‌های ساده به قوه تخیل بچه‌ها میدان بیشتری میدهند.
از چه سنی برای كودكان عروسك بخریم!
معمولاً از 18 ماهگی تا 2 سالگی است كه كودك دلبند شما عروسك مطالبه می‌كند. نخستین بازی‌های تخیلی خود را با عروسك‌هایشان انجام می‌هند و در عین حال با تماشای اندام او به شناختی از طرح كلی بدن خود دست می‌یابند. از 2 سالگی، عروسك یك همبازی واقعی و جزئی از دنیای تخیلی كودك محسوب می‌شود. در واقع از این سن كودك عروسك خود را مانند یك بچه واقعی در نظر می‌گیرد؛ به همین دلیل او را ملامت می‌كند، در آغوش می‌كشد، می‌خواباند و...
از دو سالگی این دوست وفادار تبدیل به همراهی می‌شود كه كودك را در جهت شناخت و درك دنیای بزرگسالان یاری می‌دهد. كودك با عروسك‌بازی، اتفاقات روزمره را دوباره انجام می‌دهد و این امر سبب می‌شود تا بتواند مسائل و زندگی روزمره را بهتر درك كند. او به وسیله عروسكش، احساسات و نظرات خود را به طور غیرمستقیم بیان می‌كند و گاه این اسباب‌بازی محبوب منبع حمایت عاطفی كودك می‌شود.
وقتی پسرها تقاضای عروسك می‌كنند، چكار كنیم؟
شما می‌‌توانید بدون هیچ نگرانی به خواسته پسرتان جواب مثبت دهید. دلایلی كه یك پسربچه تقاضای عروسك می‌كند متفاوت و البته قابل درك است. شاید او قصد دارد از پدر یا مادر خود تقلید كند یا اینكه آرزوی داشتن «همبازی» مثل «داداش كوچولو» یا «خواهر كوچولو» را در سر می‌پروراند.
از 2 تا 3 سالگی
در این سن كودك نیاز به جنب و جوش بیشتری دارد و باید انرژی خود را تخلیه كند. او دوست دارد یك دنیای خیالی برای خود بسازد، دست به خلاقیت و آفرینش بزند و در بازی‌های دسته‌جمعی یا گروهی شركت كند. اسباب‌بازی‌های مناسب این سن به قرار زیر هستند: نخستین بازی‌های گروهی، مثل بازی دبرنا (نوعی بازی كه در آن كارت‌های شماره‌داری را بین افراد تقسیم و سپس مهره‌های شماره‌داری را یكی‌یكی می‌خوانند و كارت هر كس زودتر كامل شود، برنده می‌شود)
درست كردن پازل
دومینو
انواع ماسك‌ها و لباس‌های مبدل (مثل ماسك شخصیت‌های كارتونی یا قهرمان فیلم‌ها)
كیف و لوازم دكتر
میز و ابزار كار؛ مثل ابزار كار نجاری
از 3 تا 5 سالگی
در این سن كودكان رفتار بزرگ‌ترها را تقلید می‌كنند. برخی از آنها یك دوست خیالی دارند و به حروف و اعداد علاقه نشان میدهند. كودكان از 3 سالگی جمله‌ها را به طور كامل با فاعل، فعل و مفعول بیان می‌كنند. البته هنوز نمی‌توانند برخی از كلمات را درست بگویند. آنها برای كارهایی كه می‌كنند، دلیل می‌آورند؛ مثلا می‌گویند این كار را كردم برای اینكه.... در حالت كلی توانایی ذهنی كودكان در این سن افزایش می‌یابد. از اسباب‌بازی‌های مناسب این سن می‌توان به موارد زیر اشاره كرد:
انواع پازل برچسب‌ها (عكس‌برگردان)
مداد رنگی و آبرنگ خمیر بازی
بازی‌های گروهی تخته سیاه ضبط صوت ماشین‌های كوچك عروسك
چند توصیه كلی
عجله نكنید و اسباب‌بازی‌هایی بخرید كه متناسب با سن و علایق كودك‌تان باشد. كیفیت و ایمنی اسباب‌بازی‌ها را بررسی كنید. اسباب‌بازی‌ها را برای كودكان‌تان بخرید، نه برای لذت خودتان. وقتی فرزندتان گرم بازی است، حواسش را پرت نكنید و اجازه دهید بازی‌اش را تمام كند. چند اسباب بازی را با هم در اختیار كودك قرار ندهید. هرازگاهی آنها را عوض كنید و اسباب‌بازی جدیدی به او بدهید. توجه داشته باشید در خصوص اسباب‌بازی‌های فكری یا «آموزشی»، فقط یك اسباب‌بازی در اختیار كودك بگذارید و به جای او وارد بازی نشوید.
اسباب‌بازی‌ها را «دخترانه»، «پسرانه» نكنید.
